Samherji
| Samherji hf. | |
| Rekstrarform | Hlutafélag |
|---|---|
| Stofnað | 1972 |
| Staðsetning | Glerárgötu 30, 600 Akureyri, Íslandi |
| Lykilmenn | Þorsteinn Már Baldvinsson forstjóri Eiríkur S. Jóhannsson(en) stjórnarformaður |
| Starfsemi | Sjávarútvegsfélag |
| Vefsíða | samherji.is |
Samherji hf. er íslenskt sjávarútvegsfélag. Samherji er eitt af umfangsmestu fyrirtækjum í íslenskum sjávarútvegi og byggir rekstur sinn meðal annars á „sjófrystingu, landvinnslu á bolfiski, fiskeldi og markaðs- og sölustarfsemi“.[1] Árið 2019 átti Samherji 6,8% af aflahlutdeild í íslenskri útgerð samkvæmt kvótakerfinu; næstmest íslenskra útgerðarfyrirtækja á eftir HB Granda.[2] Í gegnum eignarhlut sinn í Síldarvinnslunni og fleiri smærri félögum á félagið alls um 16 prósent af fiskveiðikvóta landsins.[3]
Fjórir aðaleigendur Samherja, þau Þorsteinn Már Baldvinsson, Helga Steinunn Guðmundsdóttir, Kristján Vilhelmsson og Kolbrún Ingólfsdóttir, framseldu börnum sínum meirihluta af hlutabréfum sínum í fyrirtækinu í maí 2020.[4]
Samherjaskjölin[breyta | breyta frumkóða]
Þann 12. nóvember árið 2019 birti WikiLeaks þúsundir gagna og tölvupósta frá starfsmönnum Samherja sem gáfu til kynna að fyrirtækið hefði greitt milljónir króna í mútufé til stjórnmálamanna og embættismanna í Namibíu í skiptum fyrir aðgang að fiskveiðikvóta á miðum Namibíu.[5] Sama dag staðhæfði Jóhannes Stefánsson, fyrrum starfsmaður Samherja í Namibíu, í viðtali í þættinum Kveiki á Ríkisútvarpinu, að formaður og stærsti hluthafi fyrirtækisins, Þorsteinn Már Baldvinsson, hefði skipað mútugreiðslurnar.[6] Þann 13. nóvember sögðu sjávarútvegsráðherra og dómsmálaráðherra Namibíu, Bernhardt Esau og Sacky Shanghala, af sér vegna tengsla þeirra við málið.[7] Þorsteinn Már steig tímabundið til hliðar sem forstjóri fyrirtækisins þegar innri rannsókn hófst á ætluðum brotum þess og Björgólfur Jóhannsson(en) tók við til bráðabirgða.[8] 27. mars 2020 tók Þorsteinn Már aftur við sem forstjóri[9] og Björgólfur lét af störfum þann 12. febrúar 2021.[10]
Eftir að Samherjaskjölin voru birt gaf Samherji frá sér yfirlýsingu þar sem Jóhannes Stefánsson var sakaður um að standa á bak við mútugreiðslurnar og staðhæft var að aðrir stjórnendur félagsins hefðu ekki vitað af þeim.[11] Jóhannes viðurkenndi að hafa átt þátt í mútugreiðslunum[12] en frekari gögn hafa leitt í ljós að hann stýrði aldrei bankareikningum Samherja á Kýpur, þar sem greiðslurnar fóru í gegn, og að hinar meintu mútugreiðslur héldu áfram í þrjú ár eftir að Jóhannes hætti störfum hjá fyrirtækinu.[13]
Frá því að fjölmiðlar byrjuðu að fjalla um málefni Samherja í Namibíu árið 2019 hefur fyrirtækið haldið uppi sérstöku teymi, svokallaðri „skæruliðadeild“, með það að markmiði að koma óorði á blaðamenn sem skrifuðu um Namibíumálið. Meðal annars hefur deildin skrifað og ritstýrt skoðanapistlum og færslum á samfélagsmiðlum sem síðan hafa verið birt undir nafni skipstjóra hjá fyrirtækinu til þess að gefa þá ásýnd að sjálfssprotin grasrótarhreyfing sé á móti fréttaflutningnum.[14] Þá hefur deildin rannsakað persónuhagi annarra gagnrýnenda fyrirtækisins, til að mynda rithöfundarins Hallgríms Helgasonar, í leit að upplýsingum til að draga úr trúverðugleika þeirra,[15] og reynt að hafa áhrif á formannskjör Blaðamannafélags Íslands.[16]
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ „Fyrirtækið“. Samherji. Sótt 13. nóvember 2019.
- ↑ „Aflahlutdeild stærstu útgerða“. Fiskistofa. 12. apríl 2019. Sótt 17. desember 2019.
- ↑ Steindór Grétar Jónsson (23. nóvember 2019). „Fjölskyldufyrirtækið sem teygir sig um allan heim“. Stundin. Sótt 17. desember 2019.
- ↑ Kristín Ólafsdóttir (15. maí 2020). „Samherjabörnin fá hlutabréfin frá foreldrunum“. Vísir. Sótt 5. janúar 2021.
- ↑ Helgi Seljan; Aðalsteinn Kjartansson. „Það sem Samherji hafði að fela“. RÚV. Sótt 13. nóvember 2019.
- ↑ Ingi Freyr Vilhjálmsson (12. nóvember 2019). „Samherji greiðir hundruð milljóna í mútur til að fá kvóta í Namibíu“. Stundin. Sótt 13. nóvember 2019.
- ↑ Steindór Grétar Jónsson (13. nóvember 2019). „Namibísku ráðherrarnir segja af sér“. Stundin. Sótt 13. nóvember 2019.
- ↑ Þórður Snær Júlíusson (14. nóvember 2019). „Þorsteinn Már stígur til hliðar sem forstjóri Samherja“. Kjarninn. Sótt 14. nóvember 2019.
- ↑ kristins (27. mars 2020). „Þorsteinn Már forstjóri Samherja á ný“. RÚV (enska). Sótt 28. mars 2020.
- ↑ Atli Ísleifsson (12. febrúar 2021). „Björgólfur hættur og Þorsteinn Már aftur einn forstjóri“. Vísir. Sótt 12. febrúar 2021.
- ↑ Birgir Olgeirsson 12. nóvember 2019, „Þorsteinn Már skellir skuldinni á uppljóstrarann". Vísir.is. Skoðað 13. nóvember 2019.
- ↑ „Samherji kennir Jóhannesi um allt – Segjast ekkert hafa að fela". Kjarninn. 12. nóvember 2019. Skoðað 13. nóvember 2019.
- ↑ Ingi Freyr Vilhjálmsson 13. nóvember 2019, „Félög Samherja á Kýpur greiddu 280 milljónir í mútur eftir að Jóhannes hætti". Stundin. Skoðað 13. nóvember 2019.
- ↑ Aðalsteinn Kjartansson (21. maí 2021). „Tannhjólin í áróðursvél Samherja“. Stundin. Sótt 22. maí 2021.
- ↑ Arnar Þór Ingólfsson (22. maí 2021). „„Hallgrímur Helgason rithöfundur er ekki skráður eigandi Teslu““. Kjarninn. Sótt 22. maí 2021.
- ↑ „Samherji hafi reynt að hafa áhrif á formannskjör BÍ“. mbl.is. 22. maí 2021. Sótt 22. maí 2021.
