Tómas Guðmundsson
Tómas Guðmundsson | |
|---|---|
| Fæddur | Tómas Guðmundsson 6. janúar 1901 |
| Dáinn | 14. nóvember 1983 |
Tómas Guðmundsson (6. janúar 1901- 14. nóvember 1983) var íslenskt ljóðskáld. Hann orti mest í anda nýrómantíkur framan af.
Ævi og störf
[breyta | breyta frumkóða]Tómas fæddist á Efri-Brú í Grímsnesi, foreldrar hans hétu Guðmundur Ögmundarson og Steinunn Þorsteinsdóttir. Á meðal fyrri starfa utan verksviðs skáldsins er vert að nefna; málflutningsstörf í Reykjavík 1926-1929 og störf við Hagstofu Íslands 1928-1943.
Segja má að Tómas hafi verið iðinn við útgáfustörf. Til að mynda var hann einn af frumkvöðlum útgáfu tímaritsins Helgafells og síðar Nýs Helgafells. Hans helstu verk í þeim ritum eru meðal annars; Myndir og minningar 1956, Léttara hjal 1975 og Að haustnóttum 1976. Einnig skrifuðu þeir Tómas og Sverrir Kristjánsson og gáfu út tíu binda verk með æviþáttum fólks frá liðinni tíð. Árið 1960 kom út Svo kvað Tómas; samtalsbók Matthíasar Johannessens og Tómasar. Samtalsbókin var seinna gefin út árið 1990 í bókinni Vökunótt fuglsins. Þýðingarstörf Tómasar eru talsverð. Tómas þjónaði titlinum formaður bókmenntaráðs í 21 ár en hann var einn af aðal hvatamönnum stofnunar Almenna bókafélagsins á Íslandi.
Tómas Guðmundsson er þó fyrst og fremst þekktur sem ljóðskáld og er hann talinn eitt af stórskáldum Íslands á 20. öldinni. Hann var aðeins 24 ára þegar fyrsta bók hans kom út og þótti þá þegar eitt fremsta skáld Íslendinga. Átta árum síðar þegar Fagra veröld kom út og seldist samstundis upp var ljóst að orðstír Tómasar var tryggður og mörg ljóða hans á hvers manns vörum. Hann hefur oft verið kallaður Reykjavíkurskáldið og árið 1994 hóf Reykjavíkurborg að veita Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar í minningu skáldsins.
Bækur
[breyta | breyta frumkóða]Tómas gaf út fimm ljóðabækur:
- Við sundin blá árið 1925
- Fagra veröld árið 1933
- Stjörnur vorsins árið 1940
- Fljótið helga árið 1950
- Heim til þín, Ísland árið 1981
Einnig skal geta heildarsafns sem kom fyrst út árið 1989. Það hefur fjórum sinnum verið endurútgefið, nú síðast í júní 2017.
Tengt efni
[breyta | breyta frumkóða]Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]- Eggert Þór Bernharðsson, „Bókaþjóð í borg; Tengsl skáldskapar og borgarmyndunar á Íslandi 1940-1990“, Cand. mag.-ritgerð í sagnfræði 1992. II hluti, kafli 3: „Borgarskáldi“ lyft á stall.
- Kristján Karlsson. 1989. Um ljóðagerð Tómasar Guðmundssonar, Almenna bókafélagið, Reykjavík.