„Normandí“: Munur á milli breytinga
m r2.5.2) (robot Breyti: ca:Normandia |
m r2.5.2) (robot Fjarlægi: bpy:নোর্মান্ডিয়া Breyti: zh:諾曼底 |
||
Lína 26: | Lína 26: | ||
[[ast:Normandía]] |
[[ast:Normandía]] |
||
[[bg:Нормандия]] |
[[bg:Нормандия]] |
||
[[bpy:নোর্মান্ডিয়া]] |
|||
[[br:Normandi]] |
[[br:Normandi]] |
||
[[bs:Normandija]] |
[[bs:Normandija]] |
||
Lína 79: | Lína 78: | ||
[[vec:Normandia]] |
[[vec:Normandia]] |
||
[[vi:Normandie]] |
[[vi:Normandie]] |
||
[[zh:諾曼 |
[[zh:諾曼底]] |
||
[[zh-min-nan:Normandie]] |
[[zh-min-nan:Normandie]] |
Útgáfa síðunnar 28. júlí 2011 kl. 06:56
Normandí (eða Norðmandí [1]) (franska: Normandie; normanska: Normaundie) er hérað í norðvesturhluta Frakklands. Það skiptist í tvö stjórnsýsluleg héruð: Efri Normandí (umdæmin Seine-Maritime og Eure) og Neðri Normandí (umdæmin Orne, Calvados og Manche). Gamla sýslan Normandí innihélt, auk núverandi héraða, landshluta sem nú tilheyra umdæmunum Eure-et-Loir, Mayenne og Sarthe. Menn frá Normandí heita Norðmandingar eða Normannar, en hið síðarnefnda er einnig haft um norræna menn sem þar tóku sér bólfestu u.þ.b. á 9. öld. Í Gerplu eftir Halldór Laxness segir svo í upphafi 28. kafla: Normandíbúar, þeir er vér köllum rúðubændur...
Áður var Normandí sjálfstætt hertogadæmi sem náði yfir ósa Signu frá Pays de Caux að Cotentin-skaganum. Ermarsundseyjar voru hluti af hertogadæminu og fylgdu titlinum (sem Bretadrottning ber nú) þótt héraðið væri innlimað í Frakkland. Lénið var upphaflega sett á stofn af Karli einfalda sem lausnargjald handa víkingnum Göngu-Hrólfi sem herjaði á Frakka árið 911. Nafnið er dregið af því að þar ríktu norrænir greifar.
Einn afkomenda Hrólfs, Vilhjálmur sigursæli, lagði England undir sig árið 1066 í orrustunni við Hastings og gerðist þar konungur en hélt Normandí áfram sem lén. Í tíð Jóhanns landlausa lagði Filippus Ágústus Frakkakonungur meginlandshluta greifadæmisins undir sig og Hinrik 3. Englandskonungur viðurkenndi þau yfirráð í Parísarsáttmálanum 1259. Englendingar gerðu síðar kröfu til héraðsins og lögðu það undir sig í Hundrað ára stríðinu, fyrst 1346 til 1360 og síðan 1415 til 1450.
6. júní 1944 hófu bandamenn allsherjarinnrás á meginland Evrópu á strönd Normandí. Orrustan um Normandí er enn stærsta innrás sögunnar af hafi þar sem nær þrjár milljónir hermanna fóru yfir Ermarsund.