„Skýstrokkur“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
Added rating & ref to the European Severe Weather Database for the tornado in iceland. Merki: Breyting tekin til baka Sýnilegi ritilinn: Skipti yfir |
||
| Lína 6: | Lína 6: | ||
Skýstrokkar hafa sést í öllum heimsálfum nema á [[Suðurskautslandið|Suðurskautslandinu]]. Skýstrokkar eru þó algengastir í hinu svokallaða [[Tornado Alley]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] en þeir geta átt sér stað hvar sem er í [[Norður-Ameríka|Norður-Ameríku]].<ref>{{vefheimild |url=http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp |titill=Tornado Alley, USA |höfundur=Sid Perkins |mánuðurskoðað=13. nóvember |árskoðað=2009}}</ref> Þeir myndast líka stundum í [[Suður-Asía|Suður-]] og [[Austur-Asía|Austur-Asíu]], á [[Filippseyjar|Filippseyjum]], í austanverðri [[Suður-Ameríka|Suður-Ameríku]], [[Sunnanverð Afríka|sunnanverðri Afríku]], norðvestanverðri og suðaustanverðrí [[Evrópa|Evrópu]], vestanverðri og suðaustanverðri [[Ástralía|Ástralíu]] og á [[Nýja-Sjáland]]i.<ref name="EB">{{vefheimild |url=http://www.britannica.com/eb/article-218357/tornado |titill=Tornado: Global occurrence |höfundur=Encyclopædia Britannica |mánuðurskoðað=13. nóvember |árskoðað=2009}}</ref> |
Skýstrokkar hafa sést í öllum heimsálfum nema á [[Suðurskautslandið|Suðurskautslandinu]]. Skýstrokkar eru þó algengastir í hinu svokallaða [[Tornado Alley]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] en þeir geta átt sér stað hvar sem er í [[Norður-Ameríka|Norður-Ameríku]].<ref>{{vefheimild |url=http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp |titill=Tornado Alley, USA |höfundur=Sid Perkins |mánuðurskoðað=13. nóvember |árskoðað=2009}}</ref> Þeir myndast líka stundum í [[Suður-Asía|Suður-]] og [[Austur-Asía|Austur-Asíu]], á [[Filippseyjar|Filippseyjum]], í austanverðri [[Suður-Ameríka|Suður-Ameríku]], [[Sunnanverð Afríka|sunnanverðri Afríku]], norðvestanverðri og suðaustanverðrí [[Evrópa|Evrópu]], vestanverðri og suðaustanverðri [[Ástralía|Ástralíu]] og á [[Nýja-Sjáland]]i.<ref name="EB">{{vefheimild |url=http://www.britannica.com/eb/article-218357/tornado |titill=Tornado: Global occurrence |höfundur=Encyclopædia Britannica |mánuðurskoðað=13. nóvember |árskoðað=2009}}</ref> |
||
High-end F1/T3 Skýstrokkur olli tjóni á Íslandi 2018 |
|||
<ref>https://www.vedur.is/um-vi/frettir/vedurstofan-greinir-vegsummerki-skystroka</ref> |
<ref>https://web.archive.org/web/20240121130704/https://eswd.eu/cgi-bin/eswd.cgi?lang=en_0&lastquery=1361266110</ref><ref>https://www.vedur.is/um-vi/frettir/vedurstofan-greinir-vegsummerki-skystroka</ref> |
||
Útgáfa síðunnar 21. janúar 2024 kl. 13:10
Skýstrokkur, skýstrókur[1] eða hvirfilbylur er ofsalegt, hættulegt óveður. Hann myndast úr loftdálki sem nær alveg niður að yfirborði jarðar og skúraskýi, eða stundum bólstraskýi. Skýstrokkar eru mjög mismunandi að stærð, en í lögun eru þeir oftast eins og trekt og snýr þá mjórri endi skýstrokksins niður og er oft umkringdur ryki og rusli.
Í flestum dæmigerðum skýstrokkum er vindhraði frá um það bil 18 m/s og upp í 50 m/s. Þeir eru yfirleitt um 75 m í þvermál og geta farið nokkra kílómetra áður en þeir eyðast. Dæmi eru þó um skýstrokka með vindhraða yfir 130 m/s (480 km/klst.). Þeir geta verið yfir 1,6 km í þvermál og farið nokkur hundruð kílómetra áður en þeir eyðast.[2]
Skýstrokkar hafa sést í öllum heimsálfum nema á Suðurskautslandinu. Skýstrokkar eru þó algengastir í hinu svokallaða Tornado Alley í Bandaríkjunum en þeir geta átt sér stað hvar sem er í Norður-Ameríku.[3] Þeir myndast líka stundum í Suður- og Austur-Asíu, á Filippseyjum, í austanverðri Suður-Ameríku, sunnanverðri Afríku, norðvestanverðri og suðaustanverðrí Evrópu, vestanverðri og suðaustanverðri Ástralíu og á Nýja-Sjálandi.[2] High-end F1/T3 Skýstrokkur olli tjóni á Íslandi 2018 [4][5]
Skilgreiningar
Samkvæmt Veðurstofu Íslands er skilgreining á skýstrokki vindsveipur með „þvermál 100 m eða meira, vindhraði allt að 100 m/s“.[6] Vindsveipur með þvermál 10 m eða meira og vindhraða allt að 50m/s heitir sandstrokkur eða vatnsstrokkur og sveipur með þvermál 1 m eða meira og vindhraða allt að 10 m/s er ryksveipur.[6]
Sandstrokkur á Íslandi
Árið 2007 myndaðist lítill sandstrokkur á Skeiðarársandi.[6]
Heimildir
- ↑ „Skýstrókur á Skeiðarársandi“. Veðurstofa Íslands. Sótt 13. nóvember 2009.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica. „Tornado: Global occurrence“. Sótt 13. nóvember 2009.
- ↑ Sid Perkins. „Tornado Alley, USA“. Sótt 13. nóvember 2009.
- ↑ https://web.archive.org/web/20240121130704/https://eswd.eu/cgi-bin/eswd.cgi?lang=en_0&lastquery=1361266110
- ↑ https://www.vedur.is/um-vi/frettir/vedurstofan-greinir-vegsummerki-skystroka
- ↑ 6,0 6,1 6,2 „Sveipir á Skeiðarársandi“. Veðurstofa Íslands. Sótt 13. nóvember 2009.
