Anders Behring Breivik
Anders Behring Breivik | |
|---|---|
 | |
| Fæddur | 13. febrúar 1979 |
| Þekktur fyrir | Hryðjuverkin í Noregi 2011 |
| Trú | Kristinn |
Anders Behring Breivik (fæddur 13. febrúar 1979[1] í Ósló; skráður frá 2017 sem Fjotolf Hansen[2]) er norskur hryðjuverkamaður og fjöldamorðingi, sem stóð fyrir hinum tvískiptu hryðjuverkaárásum í Noregi 22. júlí 2011.[3] Talið er að hann hafi staðið einn að árásunum.
Fjölskylda og menntun
[breyta | breyta frumkóða]Anders Behring Breivik er sonur Jens Breivik, hagfræðings og síðar efnahagsráðgjafa í norska sendiráðinu í London og París og Wenche (fædd Behring), sem starfaði áður sem hjúkrunarfræðingur. Þau skildu þegar hann var eins árs. Anders ólst upp í Osló, gekk í Smestad-barnaskólann, Ris-gagnfræðaskólann og útskrifaðist úr verslunarskóla Osló (Oslo Handelsgymnasium).
Árásirnar
[breyta | breyta frumkóða]Hryðjuverkaárásir Anders Breiviks voru tvíþættar. Í fyrsta lagi sprenging í miðborg Osló og svo fjöldamorð með skotvopni á eyjunni Útey í Buskerud. Í árásunum báðum létu samtals 77[4] manns lífið, átta í sprengingunni og 69 í skotárásunum á Útey. Lögreglan segir að hann hafi staðið einn að tilræðinu en getur ekki fullyrt að hann hafi ekki átt sér vitorðsmann eða fleiri.
Stefnuyfirlýsingar og greiningar
[breyta | breyta frumkóða]Breivik gaf út 1500 blaðsíðna stefnuyfirlýsingu sem hann nefndi: „2083 - A European Declearance of Independence“ (2083 - Sjálfstæðisyfirlýsing Evrópu) ásamt tólf mínútna löngu myndbandi sem hann setti á vefsíðuna Youtube. Grundvöllur yfirlýsingarinnar og helsta tilefni hryðjuverkanna var „trú á samsæri múslima um að taka yfir Evrópu.“[5] Tilefni árásanna telst því múslimahatur.[6] Í yfirlýsingunni lýsir hann stjórnmálalegum skoðunum sínum, andstöðu sinni gegn fjölmenningarstefnu og því sem hann kallar „menningar-marxisma“ ásamt „íslamvæðingu“ sem hann telur vera að leggja vestræna siðmenningu undir sig. Meðlimir vefsíðunnar Document.no, sem Breivik sjálfur var virkur á, bentu seinna á að hlutar af stefnulýsingunni væru breyttur texti úr stefnulýsingu bandaríska hryðjuverkamannsins og „græna anarkistans“ Theodores Kaczynski,[7] þar má nefna skilgreiningar Kaczynskis á því sem hann kallaði „fjöldasálfræði vinstrisinna“. Breivik telur ekki unnt að snúa við íslamvæðingu Vesturlanda nema með því að fjarlægja stjórnmálaöflin sem heimila hana. Hann sendi stefnuyfirlýsinguna á persónuleg tölvupóstföng vina sinna og skoðanabræðra en nú hefur hún komist í almenna dreifingu á netinu.
Anders Breivik hefur verið lýst sem „öfgahægrimanni“,[8][9] „kristnum bókstafstrúarmanni“ og „nýnasista“ af lögreglu og fjölmiðlum. Sjálfur segist hann vera hófsamlega kristinn,[10] hafa óbeit á nasistum og Hitler, sé á móti þrælahaldi og aðskilnaðarstefnu Suður-Afríku eins og hún var.[11]
Krossferð
[breyta | breyta frumkóða]Í stefnulýsingunni segist Breivik vera hluti af leynireglu sem stofnuð hafi verið í London árið 2002. Stofnendurnir séu margir og eru fulltrúar hennar frá Englandi, Grikklandi, Rússlandi, Svíþjóð og fleiri löndum Evrópu. Markmið reglunar sé að endurverkja hina fornu reglu Musterisriddara sem börðust gegn innrásum múslíma í Evrópu á miðöldum.[12]
Dómurinn
[breyta | breyta frumkóða]Föstudaginn 24. ágúst 2012 var kveðinn upp dómur í máli Breiviks. Hann var metinn sakhæfur þar sem ekki þótti sýnt fram á geðrof og hann dæmdur í 21 árs fangelsi, sem er lengsti mögulegi fangelsisdómur í Noregi. Dómurinn vakti undrun víða um heim og þótti vægur, en þá var ekki tekið með í reikninginn að eftir 21 ár má framlengja dvöl fangans um 5 ár í einu ítrekað og má dómurinn því teljast lífstíðardómur.
Eftir dóm
[breyta | breyta frumkóða]Árið 2013 sendi Breivik, úr fangelsi, inn umsókn um stofnun stjórnmálaflokks með heitið „Norski fasistaflokkurinn og norræna bandalagið“.[13] Engin lög í Noregi meina stjórnmálaflokki að kenna sig við fasisma en umsókninni var hafnað þar sem fleiri en einn mann þarf, lögum samkvæmt, til að stofna félag.[14]
Tengt efni
[breyta | breyta frumkóða]Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „Modest boy who became a mass murderer“. Sótt 24. júlí 2011.
- ↑ „Norwegian killer Breivik changes his name“. BBC News. 10. júní 2017.
- ↑ „Öryggislögreglan kannaði bakgrunn Breiviks“. Sótt 24. júlí 2011.
- ↑ „Tala látinna lækkar“ á Mbl.is (Skoðað 26. júlí 2011).
- ↑ „Liz Fekete, „The Muslim Conspiracy Theory and the Oslo Massacre" í tímaritinu Race & Class, 53. bindi, 3. hefti, janúar–mars 2012, bls. 30–47“. Afrit af upprunalegu geymt þann 9. júlí 2012. Sótt 6. júní 2014.
- ↑ Sjá t.d. Mattias Gardell, „Crusader Dreams: Oslo 22/7, Islamophobia, and the Quest for a Monocultural Europe“ í tímaritinu Terrorism and Political Violence, 26. bindi, 1. hefti, 2014.
- ↑ „Fjöldamorðinginn stal texta af þekktum hryðjuverkamanni“. Sótt 24. júlí 2011.
- ↑ Norway attacks: We can no longer ignore the far-right threat; grein í Guradian.co.uk 2011
- ↑ Norway killer: many within far-right share Anders Breivik's ideas; grein í The Telegraph 2011
- ↑ „2083 - A European Decleration of Independance“ (PDF). Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 24. júlí 2011. Sótt 26. júlí 2011.
- ↑ „Skulle drepe 4848 nordmenn“. Sótt 24. júlí 2011.
- ↑ „Calling for Christian Crusade Against Muslims“. Sótt 24. júlí 2011.
- ↑ „„Breivik Establishes Norwegian Fascist Party", frétt á The Nordic Page, 12. maí 2013“. Afrit af upprunalegu geymt þann 2. júní 2015. Sótt 6. júní 2014.
- ↑ „Red tape: Norway killer Breivik fails to start fascist organization“, frétt á vef rt.com, 11. maí 2013.
