Agrilus planipennis
| Agrilus planipennis | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||||
| Agrilus planipennis Fairmaire, 1888 | ||||||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||||||
|
Agrilus planipennis er græn skartbjalla ættuð frá norðaustur Asíu sem leggst á tegundir af eskiættkvísl. Kvendýrin verpa í sprungur í berkinum á eskitrjám, og lirfurnar nærast innri berki[2][3] og verða fullþroskuð á 1 til 2 árum.[4] Á náttúrulegu útbreiðslusvæði hennar, er hún dreifð og veldur ekki alvarlegum skaða á innfæddum trjám. Utan náttúrulegs útbreiðslusvæðis er hún ágeng tegund og veldur miklum skaða á innfæddum asktrjáum. Mikil vinna er nú lögð í að hafa stjórn á henni með eftirliti á útbreiðslu, hafa fjölbreytileika á tegundum, skordýraeitri og með lífrænum vörnum.[5]
-
Lirfa -
Púpa tekin úr púpuhylkinu. -
D-laga holur eftir fullvaxin skordýr. -
Mynd tekin að ofan með vængi og vænghlífar útbreiddar. -
Að neðan.
Útbreiðsla
[breyta | breyta frumkóða]
Náttúruleg útbreiðsla tegundarinnar er í tempruðu belti norðaustur Asíu, þar á meðal í Rússlandi, Mongólíu, norður Kína, Japan, og Kóreu.[6][7]
Í Norður-Ameríku er útbreiðslan aðallega í Michigan og nágerenni, en nær norður í Ontario, suður til norður Louisiana, vestur í Colorado, og austur til Massachusetts [8] Í Norður-Evrópu hefur hún fundist í Moskvu í Rússlandi 2003.[7] Frá 2003 til 2016, hefur útbreiðslan farið 40 km á ári vestur að Svíþjóð og mun líklega ná Mið-Evrópu 2031 og 2036.[9][10][7]
Hýsilplöntur
[breyta | breyta frumkóða]Í náttúrulegu útbreiðslusvæði sínu er hún einungis hvimleitt meindýr á innfæddum trjám, þar sem þéttleikinn verður ekki banvænn heilbrigðum trjám.[11] Í Kína sýkir hún innfædda F. chinensis, F. mandshurica, og F. rhynchophylla; í Japan sýkir hún F. japonica og F. lanuginosa.[7]
Þær tegundir sem hún veldur miklum skaða á eru í Norður-Ameríku eru: Fraxinus pennsylvanica, Fraxinus nigra, Fraxinus americana og Fraxinus quadrangulata.[12] Í Evrópu er það Fraxinus excelsior .[7]
Lífrænar varnir
[breyta | breyta frumkóða]
Leitað var af náttúrulegum óvinum sem eru sérhæfðir á Agrilus planipennis og láta aðrar skordýrategundir í friði, til notkunar í Norður-Ameríku. Þrjár tegundir frá Kína hafa verið samþykktar af USDA 2007 og í Kanada 2013: Spathius agrili, Tetrastichus planipennisi, og Oobius agrili, auk þess sem Spathius galinae var samþykkt 2015.[13][14] Fyrir utan Spathius galinae, sem aðeins nýlega hefur verið sleppt, hinar þrjár tegundirnar hafa fundist að sníkja á Agrilus planipennis ári eftir sleppingu, sem bendir til að hafa lifað af veturinn, en lifun hefur verið breytileg eftir tegundum og staðsetningu[14]
USDA hefur einnig verið að meta notkun á Beauveria bassiana, sníkjusvepp á skordýrum með sníkjuvespunum, til að halda Agrilus planipennis niðri.[15]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „Data Sheets on Quarantine Pests: Agrilus planipennis“ (PDF). OEPP/EPPO Bulletin. 35 (3): 436–438. 2005. doi:10.1111/j.1365-2338.2005.00844.x. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 3. desember 2013. Sótt 26. mars 2019.
- ↑ Poland, Therese. M; Chen, Tigen; Jennifer, Koch; Pureswaran, Deepa (desember 2014). „Review of the emerald ash borer (Coleoptera: Buprestidae), life history, mating behaviours, host plant selection, and host resistance“ (PDF). The Canadian Entomologist. 147 (3): 252–262. doi:10.4039/tce.2015.4.
- ↑ Herms, Daniel A.; McCullough, Deborah G. (október 2013). „Emerald Ash Borer Invasion of North America: History, Biology, Ecology, Impacts, and Management“ (PDF). Annual Review of Entomology. 59: 13–30. doi:10.1146/annurev-ento-011613-162051. PMID 24112110. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 19. júlí 2020. Sótt 26. mars 2019.
- ↑ Gould, Juli S.; Bauer, Leah S.; Lelito, Jonathan; Duan, Jian (maí 2013). „Emerald Ash Borer Biological Control Release and Recovery Guidelines“ (PDF). USDA-APHIS-ARS-FS. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 1. júlí 2019. Sótt 26. mars 2019.
- ↑ Bauer, L.S.; Liu, H-P; Miller, D.; Gould, J. (2008). „Developing a classical biological control program for Agrilus planipennis (Coleoptera: Buprestidae), an invasive ash pest in North America“ (PDF). Newsletter of the Michigan Entomological Society. 53 (3&4): 38–39. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 4. október 2011. Sótt 26. mars 2019.
- ↑ „Agrilus planipennis (insect)“. Global Invasive Species Database. ISSG-IUCN. 14. ágúst 2006. Afrit af upprunalegu geymt þann mars 4, 2016. Sótt mars 26, 2019.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Valenta, V.; og fleiri (2016). „A new forest pest in Europe: a review of Emerald ash borer(Agrilus planipennis) invasion“. Journal of Applied Entomology. 141 (7): 507–526. doi:10.1111/jen.12369.
- ↑ „Emerald ash borer“. USDA Forest Service. Sótt 5. júlí 2015.
- ↑ Peter A. Thomas (2016). „Biological Flora of the British Isles: Fraxinus excelsior“. Journal of Ecology. 104 (4): 1158–1209. doi:10.1111/1365-2745.12566.
- ↑ „Ash tree set for extinction in Europe“. BBC. 23. mars 2016. Sótt 23. mars 2016.
- ↑ Wang, Xiao-Yi; og fleiri (2010). „The biology and ecology of the emerald ash borer, Agrilus planipennis, in China“. Journal of Insect Science. 10 (128): 128. doi:10.1673/031.010.12801. PMC 3016904. PMID 20879922.
- ↑ Poland, T.; McCullough, D. (2006). „Emerald ash borer: invasion of the urban forest and the threat to North America's ash resource“ (PDF). Journal of Forestry. 104: 118–124. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 27. febrúar 2022. Sótt 26. mars 2019.
- ↑ „Biological Control of the Emerald Ash Borer“. United States Department of Agriculture Forest Service. Afrit af upprunalegu geymt þann 15. september 2021. Sótt 26. mars 2019.
- ↑ 14,0 14,1 Bauer, Leah S.; Duan, Jian J.; Gould, Juli R.; van Driesche, Roy; og fleiri (8. mars 2015). „Progress in the classical biological control of Agrilus planipennis Fairmaire (Coleoptera:Bupresitdae) in North America“. The Canadian Entomologist. 147 (3): 300–317. doi:10.4039/tce.2015.18.
- ↑ „Biocontrol: Fungus and Wasps Released to Control Emerald Ash Borer“. Science News. Science Daily. 2. maí 2011. Sótt 30. ágúst 2013.
Tenglar
[breyta | breyta frumkóða]- Interview with researcher Geymt 26 mars 2019 í Wayback Machine
- Canadian Food Inspection Agency Geymt 7 maí 2010 í Wayback Machine
- USDA Forest Service Northern Research Station link to research on EAB Geymt 31 mars 2022 í Wayback Machine
- Ohio Department of Agriculture infestation Geymt 5 maí 2018 í Wayback Machine PDF map
- Species Profile- Emerald Ash Borer (Agrilus planipennis) Geymt 5 maí 2018 í Wayback Machine, National Invasive Species Information Center, United States National Agricultural Library. Lists general information and resources for Emerald Ash Borer.
- Stuttmyndin Emerald Ash Borer: The Green Menace
- The Tree Geek - Signs and Symptoms for EAB Geymt 11 júlí 2018 í Wayback Machine
- Rainbow Treecare Scientific Advancements - Diagnostic Guide and Identification
