Þyrnar
Útlit
Þyrnar | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ber fjögurra mismunandi þyrnategunda (réttsælis frá efsta vinstri horni: C. coccinea, C. punctata, C. ambigua og C. douglasii)
| ||||||||||||||||||
Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Einkennistegund | ||||||||||||||||||
Crataegus rhipidophylla [2] Gand. |
Þyrnar (fræðiheiti: Crataegus, úr grísku orðunum kratos „styrkur“ og akis „hvass“, sem er vísun í þyrna sumra tegundanna)[3][4][5][5] er stór ættkvísl runna og trjáa í rósaætt, ættuðum frá tempruðum svæðum norðurhvels í Evrópu, Asíu og Norður Ameríku.
Flokkun
[breyta | breyta frumkóða]Fjöldi tegunda ættkvíslarinnar fer eftir hvaða reglum flokkunarfræði er farið eftir. Áður fyrr töldu sumir grasafræðingar tegundirnar vera yfir 1000,[6] margar hverjar örtegundir geldæxlast. Raunhæfari tala er um 200 tegundir.[7]
Ættkvíslinni er skipt niður í deildir sem eru svo settar niður í „seríur“.[8][9] Serían Montaninsulae hefur ekki enn verið sett í deild.[9][10][11] Deildirnar eru:
- deildin Brevispinae
- deildin Crataegus
- deildin Coccineae
- deildin Cuneatae
- deildin Douglasia
- deildin Hupehensis
- deildin Macracanthae
- deildin Sanguineae
Valdar tegundir
[breyta | breyta frumkóða]- Crataegus aemula –
- Crataegus aestivalis –
- Crataegus altaica – Fjallaþyrnir
- Crataegus ambigua – Rússaþyrnir
- Crataegus ambitiosa –
- Crataegus anamesa –
- Crataegus ancisa –
- Crataegus annosa –
- Crataegus aprica –
- Crataegus arborea –
- Crataegus arcana –
- Crataegus ater –
- Crataegus austromontana –
- Crataegus azarolus – Eplaþyrnir
- Crataegus berberifolia –
- Crataegus biltmoreana –
- Crataegus boyntonii –
- Crataegus brachyacantha – [12][13]
- Crataegus brainerdii –
- Crataegus calpodendron – Sveipþyrnir
- Crataegus canbyi
- Crataegus chlorosarca - Hrafnþyrnir
- Crataegus chrysocarpa – Grænþyrnir
- Crataegus coccinea – Gerðaþyrnir
- Crataegus coccinioides – Rauðþyrnir
- Crataegus collina –
- Crataegus crus-galli – Sporaþyrnir
- Crataegus cuneata –
- Crataegus cupulifera
- Crataegus dahurica - Drekaþyrnir
- Crataegus douglasii – Dögglingsþyrnir
- Crataegus ellwangeriana
- Crataegus erythropoda –
- Crataegus flabellata – Runnaþyrnir
- Crataegus flava –
- Crataegus fluviatilis
- Crataegus fontanesiana
- Crataegus harbisonii –
- Crataegus heldreichii
- Crataegus heterophylla –
- Crataegus holmesiana – Keiluþyrnir
- Crataegus hupehensis
- Crataegus intricata – Krókaþyrnir
- Crataegus iracunda –
- Crataegus jackii - Kanadaþyrnir
- Crataegus jonesae
Valdir blendingar
[breyta | breyta frumkóða]- Crataegus × ariifolia (= C. ariaefolia)
- Crataegus × dsungarica
- Crataegus × grignonensis – Samþyrnir
- Crataegus × lavalleei – einnig Crataegus × carrierei - Venslaþyrnir
- Crataegus × macrocarpa
- Crataegus × media – nafn C. monogyna–C. laevigata hybrids
- Crataegus × mordenensis –
- Crataegus × sinaica –
- Crataegus × smithiana –
- Crataegus × vailiae
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ McNeill, J.; Barrie, F. R.; Buck, W.R.; Demoulin, V.; Greuter, W.; Hawksworth, D. L.; Herendeen, P. S.; Knapp, S.; Marhold, K.; Prado, J.; Prud'homme Van Reine, W. F.; Smith, G. F.; Wiersema, J. H.; Turland, N. J. (2012), „Article 19.5“, International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Melbourne Code) adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011, 154. árgangur, A.R.G. Gantner Verlag KG, ISBN 978-3-87429-425-6, afrit af upprunalegu geymt þann 4. mars 2016, sótt 31. desember 2020
- ↑ J. B. Phipps (1997). Monograph of northern Mexican Crataegus (Rosaceae, subfam. Maloideae). Sida, Botanical Miscellany. 15. árgangur. Botanical Research Institute of Texas. bls. 12. ISBN 9781889878294.
- ↑ Phipps, J. B. (2015), „Crataegus“, Í L. Brouillet; K. Gandhi; C. L. Howard; H. Jeude; R. W. Kiger; J. B. Phipps; A. C. Pryor; H. H. Schmidt; J. L. Strother; J. L. Zarucchi (ritstjórar), Flora of North America North of Mexico, 9. árgangur, New York; Oxford: Oxford University Press, bls. 491–643, ISBN 978-0-19-534029-7 p. 491
- ↑ Voss, E. G. 1985. Michigan Flora: A guide to the identification and occurrence of the native and naturalized seed-plants of the state. Part II: Dicots (Saururaceae–Cornaceae). Cranbrook Institute of Science and University of Michigan Herbarium, Ann Arbor, Michigan.
- ↑ 5,0 5,1 Graves, Robert. The White Goddess: A Historical Grammar of Poetic Myth, 1948, amended and enlarged 1966, New York: Farrar, Straus and Giroux.
- ↑ Palmer E.J. (1925). „Synopsis of North American Crataegi“. Journal of the Arnold Arboretum. 6 (1–2): 5–128.
- ↑ Phipps, J.B., O'Kennon, R.J., Lance, R.W. (2003). Hawthorns and medlars. Royal Horticultural Society, Cambridge, U.K.
- ↑ Phipps, J.B.; Robertson, K.R.; Smith, P.G.; Rohrer, J.R. (1990), „A checklist of the subfamily Maloideae (Rosaceae)“, Canadian Journal of Botany, 68 (10): 2209–2269, doi:10.1139/b90-288
- ↑ 9,0 9,1 Phipps, J.B. (2015), „Crataegus“, Í L. Brouillet; K. Gandhi; C.L. Howard; H. Jeude; R.W. Kiger; J.B. Phipps; A.C. Pryor; H.H. Schmidt; J.L. Strother; J.L. Zarucchi (ritstjórar), Flora of North America North of Mexico, 9. árgangur, New York, Oxford: Oxford University Press, bls. 491–643, ISBN 978-0-19-534029-7
- ↑ Crataegus Linnaeus (sect. Coccineae) ser. Punctatae (Loudon) Rehder, Man. Cult. Trees ed. 2. 365. 1940
- ↑ Crataegus Linnaeus (sect. Coccineae) ser. Parvifoliae (Loudon) Rehder, Man. Cult. Trees ed. 2. 366. 1940
- ↑ Crataegus brachyacantha Sarg. & Engelm. BLUEBERRY HAWTHORN, Discover Life
- ↑ Crataegus brachyacantha Sarg. & Engelm. Show All blueberry hawthorn Geymt 16 nóvember 2018 í Wayback Machine, USDA
Ytri tenglar
[breyta | breyta frumkóða]- Þyrniættkvíslin - Umfjöllun hjá Skógræktarfélagi Eyjafjarðar
- Crataegus Species – The Hawthorns at Plants For A Future Geymt 26 júní 2018 í Wayback Machine
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Þyrnar.
Wikilífverur eru með efni sem tengist Crataegus.