Vaxtarga
| Vaxtarga | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Vaxtarga í Nevada-fylki.
| ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Lecanora polytropa |
Vaxtarga (fræðiheiti: Lecanora polytropa) er tegund fléttna af törguætt. Hún er mjög algeng á basalti á Íslandi og er nánast finnanleg á hverjum steini.[1]
Útlit
[breyta | breyta frumkóða]Vaxtarga hefur fölgult, gult eða grængult reitaskipt þal sem er samfellt eða úr reitflögum. Vaxtarga hefur alltaf askhirslur á þalinu. Askhirslurnar eru gular eða bleikleitar og vaxkenndar, fyrst flatar en verða seinna kúptar. Askhirslurnar hafa ljósgula þalrönd.[1]
Askgróin eru glær, einhólfa, sporbaugótt og 9-14 x 5-6,5 míkron að stærð.[1]
Útbreiðsla og búsvæði
[breyta | breyta frumkóða]Vaxtarga vex á basalti um allt land frá láglendi upp í um 1500 metra hæð. Hæst hefur hún fundist ofarlega á Snæfelli í um 1750 metra hæð. Hún hefur stundum fundist vaxandi á beinum, trjáberki og morknum viði.[1]
Vaxtarga er mjög algeng á Íslandi. Hún er með algengustu fléttum í átta af 64 landvistgerðum í vistgerðaflokkun Náttúrufræðistofnunar Íslands.[2] Flestar vistgerðanna eru lítið grónir melar, skriður eða grasmóar. Vaxtarga er þó einnig með algengustu fléttum í mýrahveravist, sem hefur mjög hátt verndargildi,[2] og í grasmóavist, ljónslappaskriðuvist og grasvíðiskriðuvist sem eru á lista Bernarsamningsins um verndun villtra dýra plantna og vistgerða í Evrópu og njóta þar með sérstakrar verndar.[2]
Efnafræði
[breyta | breyta frumkóða]Vaxtarga inniheldur fléttuefnin zeórín, úsninsýru og rangiforminsýru.[1] Þalsvörun vaxtörgu er K- eða K+ daufgul, C-, KC + gul og P neikvæð.[1]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Hörður Kristinsson (2016). Íslenskar fléttur. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Jón Gunnar Ottósson, Anna Sveinsdóttir og María Harðardóttir (ritstj.) (2016). Vistgerðir á Íslandi. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar Íslands nr. 54. Garðabæ, Náttúrufræðistofnun Íslands. Sótt þann 19. júlí 2019.
