Hulda (skáld)

Hulda (Unnur Benediktsdóttir Bjarklind, (f. 6. ágúst 1881 - d. 10. apríl 1946) var íslenskt ljóðskáld og rithöfundur. Hún sendi frá sér fjölda bóka en er þekktust fyrir þjóðhátíðarljóð sitt sem oftast gengur undir nafninu Hver á sér fegra föðurland og vann ásamt ljóði Jóhannesar úr Kötlum til verðlauna í ljóðasamkeppni sem efnt var til í tilefni af lýðveldisstofnuninni 1944. Hún átti líka stóran þátt í að endurvekja þulur sem bókmenntagrein.

Ævi

Unnur var dóttir Benedikts Jónssonar bónda og félagsmálafrömuðar á Auðnum í Laxárdal í Suður-Þingeyjarsýslu og konu hans Guðnýjar Halldórsdóttur. Hún ólst upp hjá þeim á miklu menningarheimili, þar sem Bókafélag Þingeyinga var meðal annars til húsa, og hlaut góða menntun hjá foreldrum sínum og heimiliskennurum. Hún stundaði einnig nám í einkatímum í Reykjavík 1903-1904. Unnur giftist árið 1905 Sigurði Sigfússyni frá Halldórsstöðum í Reykjadal og tóku þau sér ættarnafnið Bjarklind. Sigurður var lengi kaupfélagsstjóri á Húsavík og bjuggu þau þar.

Unnur las alla tíð mikið og leitaði sér fróðleiks, meðal annars fór hún tvisvar í utanlandsferðir til að kynna sér menningu og hætti annarra þjóða, sem þá var fátítt að íslenskar húsmæður gerðu, fyrst til Englands og Danmerkur 1910-1911 og svo til Norðurlanda og Englands 1922. Hún dvaldi meðal annars um tíma hjá Íslandsvininum prófessor William A. Craigie í Oxford.

Ferill

Hún fór ung að yrkja og birtust fyrstu ljóð hennar á prenti í nóvember 1901, þegar hún var tvítug að aldri, í kvennablaðinu Framsókn, undir skáldanafninu Hulda sem hún notaði eftirleiðis. Á næstu árum birti hún fáein ljóð í tímaritum sem þóttu nýstárleg og formfögur og vöktu athygli skálda eins og Matthíasar Jochumssonar, Þorsteins Erlingssonar og Einars Benediktssonar, sem orti til hennar kvæði og hvatti hana til dáða. Fyrsta ljóðabók Huldu, Kvæði, kom út árið 1909. Alls komu út eftir hana átján bækur - ljóðabækur, smásögur, skáldsaga í tveimur bindum, ævintýri og fleira.

Þótt verk Huldu fengju góða dóma og afköst hennar væru mikil jafnhliða erilssömu húsmóðurstarfi og erfiðum veikindum – Hulda var heilsulaus mörg síðustu ár ævinnar og oft rúmföst – þá taldist hún ekki til þekktari skálda þjóðarinnar. Það kom því mörgum mjög á óvart þegar ljóð hennar var annað tveggja sem fékk fyrstu verðlaun í ljóðasamkeppni sem efnt var til í tilefni að sjálfstæði Íslands árið 1944 og var ljóðið flutt á hátíðinni. Ljóðin voru send inn undir dulnefni en sögusagnir fóru seinna á kreik um að dómnefndin hefði ætlað að veita Davíði Stefánssyni verðlaunin (hann sendi raunar ekki inn ljóð í keppnina) og hefði talið að Hver á sér fegra föðurland væri hans verk en umslagið sem ljóðið barst í hafði póststimpil frá Akureyri. Sú saga fær þó varla staðist því Hulda og maður hennar höfðu flutt til Reykjavíkur 1935.

Hulda dó í Reykjavík árið 1946 eftir langvinn og erfið veikindi þá 64 ára.

Verk

Kvæði (ljóð), 1909.
Æskuástir I og II (smásögur), 1915 og 1919.
Syngi, syngi svanir mínir (ljóð), 1916.
Tvær sögur (smásögur), 1918.
Segðu mér að sunnan (ljóð), 1920.
Myndir (smákaflar), 1924.
Við ysta haf (ljóð), 1926.
Berðu mig upp til skýja (ævintýri), 1930.
Þú hlustar, Vör (ljóðaflokkur), 1933.
Undir steinum (smásögur) 1936.
Dalafólk I-II (skáldsaga), 1936 og 1939.
Fyrir miðja morgunsól (ævintýri), 1928.
Skrýtnir náungar (smásögur), 1940.
Bogga og búálfurinn (barnasaga), 1942.
Söngur starfsins (ljóð), 1946.

Eftir lát Huldu komu út tvær bækur sem hún hafði látið eftir sig í handriti:

Svo líða tregar (kvæði), 1951.
Úr minningablöðum (endurminningar), 1961.

Úrval verka Huldu kom út í bókinni Ljóð og laust mál árið 1990.

Heimildir