Toppönd
| Toppönd | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Steggur
| ||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Mergus serrator Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
 Dreifing toppandar
|
Toppönd (fræðiheiti: Mergus serrator) er önd sem er bæði staðfugl og farfugl á Íslandi. Toppendur eru önnur tveggja tegunda af ættkvíslinni Mergus hér á landi, en það þýðir að hún er fiskiönd; hin kallast gulönd. Fiskiendur eru kafendur sem éta nær eingöngu seiði og smáfisk. Hún er víðast hvar mjög styggur fugl. Toppendur eru algengar um allt land nema á hálendinu. Stofnstærðin er talin 2.000–4.000 varppör. Heimilt er að veiða toppendur og mun eitthvað gert af því.
Einkenni
[breyta | breyta frumkóða]Lengd: 52 – 58 sm. | Þyngd: 900 – 1350 g. | Vænghaf: 67 – 82 sm.
Hálslöng og rennileg, grannvaxin, vaxtarlagið minnir á skarfa og brúsa. Hún er með langan mjóan gogg og áberandi stríðan tvítopp í hnakka. Rauðleitur goggurinn er langur og mjór með þyrnitönnum sem auðveldar fuglinum að ná taki á hálum fiski. Fætur eru rauðir með dekkri fitjum og augu eru rauð. Flýgur venjulega lágt og hratt. Tilhugalífið er oft afar fjörlegt og mikil læti. Lætur helst heyra í sér í tilhugalífinu með rámu gargi.
Fæða
[breyta | breyta frumkóða]Kafendur – fiskiendur, sem éta nær eingöngu seiði og smáfisk eins og nafnið gefur til kynna. Oftast eru hornsíli aðalfæða toppandarinnar.
Varp
[breyta | breyta frumkóða]Varpsvæði eru lyngmóar eða kjarrlendi. Hreiðrin eru fóðruð með eigin dúni og eru falin vel og verpa því gjarnan í holur og glufur (t.d. í hrauni). Varptíminn er í júní og fram í ágúst. Eggin eru sjö til tólf talsins.
Veiðar
[breyta | breyta frumkóða]Leyfðar eru veiðar á toppöndini frá 1. september til 15. mars ár hvert [1]. Meðalveiði sl. fimm ára hafa verið 625 fuglar á ári [2].
Dreifing
[breyta | breyta frumkóða]Finnst við stöðuvötn, ár og stendur, aðallega á láglendi en er sjaldgæf á hálendinu. Hreiðrið er vel falið í gróðri eða holum og sprungum, fóðrað með sinu og dúni. Á veturna leitar hún út á sjó og steggir fella fjaðrirnar aðallega á sjó. Hluti stofnsins hefur vetursetu á Bretlandseyjum verpur á breiðu belti allt umhverfis Norðurheimskautið.
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]
