„Króm“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Dexbot (spjall | framlög)
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
nokkrar orðalagsbreytingar
 
Lína 16: Lína 16:
Eðlisviðnám = (20 °C) 125 ηΩ•m }}
Eðlisviðnám = (20 °C) 125 ηΩ•m }}


'''Króm''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Cr''' og er númer 24 í [[lotukerfið|lotukerfinu]].
'''Króm''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Cr''' og sætistöluna 24 í [[lotukerfið|lotukerfinu]].


== Almennir eiginleikar ==
== Almennir eiginleikar ==
Króm er stálgrár, harður [[málmur]] sem tekur á sig mikinn gljáa, er sambræðanlegur með erfiði, og er þolinn gagnvart tæringu og mettingu.
Króm er stálgrár, harður [[málmur]] sem tekur á sig mikinn gljáa, er sambræðanlegur með erfiði og er þolinn gagnvart tæringu og mettingu.


== Eiginleikar tengdir rafmagni ==
== Eiginleikar tengdir rafmagni ==
Algengustu [[oxunartala|oxunartölur]] króms eru +2, +3 og +6 og er +3 sú stöðugasta en +4 og +5 eru frekar sjaldgæfar. Krómefnasambönd með oxunartöluna +6 eru kraftmiklir oxarar.
Króm er

Algengustu [[oxunartala|oxunartölur]] króms eru +2, +3 og +6, þar sem +3 er sú stöðugasta. +4 og +5 eru frekar sjaldgæfar. Krómefnasambönd með oxunartöluna +6 eru kraftmiklir oxarar.


== Notkun ==
== Notkun ==
Lína 30: Lína 28:
** sem partur af [[málmblanda|málmblöndu]], til dæmis [[ryðfrítt stál]],
** sem partur af [[málmblanda|málmblöndu]], til dæmis [[ryðfrítt stál]],
** í [[krómhúðun]],
** í [[krómhúðun]],
** í [[rafhúðað ál]] (sem bókstaflega breytir yfirborði áls í [[roðasteinn|roðastein]]).
** í [[rafhúðað ál]] (sem bókstaflega breytir yfirborði áls í [[roðasteinn|roðastein]]).
* Í litarefni og [[málning]]u:
* Í litarefni og [[málning]]u:
** Króm (III) oxíð (Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) er málmgljái þekktur sem [[blóðsteinn|grænn blóðsteinn]].
** Króm (III) oxíð (Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) er málmgljái þekktur sem [[blóðsteinn|grænn blóðsteinn]].
** Krómsölt lita gler smaragðsgrænt.
** Krómsölt lita gler smaragðsgrænt.
** Króm er það sem gerir roðastein rauðann og er þar af leiðandi notað til að framleiða gerviroðasteina.
** Króm er það sem gerir roðastein rauðan og er þar af leiðandi notað til að framleiða gerviroðasteina.
* Sem [[hvati]].
* Sem [[hvati]].
* [[Krómít]] er notað til að búa til eldmót fyrir [[múrsteinn|múrsteina]].
* [[Krómít]] er notað til að búa til eldmót fyrir [[múrsteinn|múrsteina]].
* Krómsölt eru notuð í [[sútun]] á [[leður|leðri]].
* Krómsölt eru notuð í [[sútun]] á [[leður|leðri]].
* Kalíum tvíkrómat er efnafræðilega [[virkt efni]], sem notað er til að hreinsa glermuni á rannsóknarstofum og sem titrunarþáttur. Það er einnig notað sem festiefni fyrir litarefni í vefnaði.
* Kalíumtvíkrómat er efnafræðilega [[virkt efni]], sem notað er til að hreinsa glermuni á rannsóknarstofum og sem títrunarþáttur. Það er einnig notað sem festiefni fyrir litarefni í vefnaði.
* Króm (IV) oxíð (CrO<sub>2</sub>) er notað til að framleiða [[segulband|segulbönd]], þar sem hærri [[afseglunareiginleiki]] þess, samanborið við járn, gefur betri gæði.
* Króm (IV) oxíð (CrO<sub>2</sub>) er notað til að framleiða [[segulband|segulbönd]], þar sem það hefur betri [[afseglunareiginleiki|afseglunareiginleika]] en járn og skilar því meiri gæðum.


== References ==
== References ==

Nýjasta útgáfa síðan 11. febrúar 2018 kl. 20:06

   
Vanadín Króm Mangan
  Mólýbden  
Efnatákn Cr
Sætistala 24
Efnaflokkur Hliðarmálmur
Eðlismassi 7140,0 kg/
Harka 8,5
Atómmassi 51,9961 g/mól
Bræðslumark 2130,0 K
Suðumark 2945,0 K
Efnisástand
(við staðalaðstæður)
Fast form
Lotukerfið

Króm er frumefni með efnatáknið Cr og sætistöluna 24 í lotukerfinu.

Almennir eiginleikar[breyta | breyta frumkóða]

Króm er stálgrár, harður málmur sem tekur á sig mikinn gljáa, er sambræðanlegur með erfiði og er þolinn gagnvart tæringu og mettingu.

Eiginleikar tengdir rafmagni[breyta | breyta frumkóða]

Algengustu oxunartölur króms eru +2, +3 og +6 og er +3 sú stöðugasta en +4 og +5 eru frekar sjaldgæfar. Krómefnasambönd með oxunartöluna +6 eru kraftmiklir oxarar.

Notkun[breyta | breyta frumkóða]

  • Í málmvinnslu til að gefa tæringarþol og gljáandi áferð:
  • Í litarefni og málningu:
    • Króm (III) oxíð (Cr2O3) er málmgljái þekktur sem grænn blóðsteinn.
    • Krómsölt lita gler smaragðsgrænt.
    • Króm er það sem gerir roðastein rauðan og er þar af leiðandi notað til að framleiða gerviroðasteina.
  • Sem hvati.
  • Krómít er notað til að búa til eldmót fyrir múrsteina.
  • Krómsölt eru notuð í sútun á leðri.
  • Kalíumtvíkrómat er efnafræðilega virkt efni, sem notað er til að hreinsa glermuni á rannsóknarstofum og sem títrunarþáttur. Það er einnig notað sem festiefni fyrir litarefni í vefnaði.
  • Króm (IV) oxíð (CrO2) er notað til að framleiða segulbönd, þar sem það hefur betri afseglunareiginleika en járn og skilar því meiri gæðum.

References[breyta | breyta frumkóða]

Fyrirmynd greinarinnar var „Chromium“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 16. maí 2007.