„Króm“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
nokkrar orðalagsbreytingar |
||
Lína 16: | Lína 16: | ||
Eðlisviðnám = (20 °C) 125 ηΩ•m }} |
Eðlisviðnám = (20 °C) 125 ηΩ•m }} |
||
'''Króm''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Cr''' og |
'''Króm''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Cr''' og sætistöluna 24 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. |
||
== Almennir eiginleikar == |
== Almennir eiginleikar == |
||
Króm er stálgrár, harður [[málmur]] sem |
Króm er stálgrár, harður [[málmur]] sem tekur á sig mikinn gljáa, er sambræðanlegur með erfiði og er þolinn gagnvart tæringu og mettingu. |
||
== Eiginleikar tengdir rafmagni == |
== Eiginleikar tengdir rafmagni == |
||
⚫ | |||
Króm er |
|||
⚫ | |||
== Notkun == |
== Notkun == |
||
Lína 30: | Lína 28: | ||
** sem partur af [[málmblanda|málmblöndu]], til dæmis [[ryðfrítt stál]], |
** sem partur af [[málmblanda|málmblöndu]], til dæmis [[ryðfrítt stál]], |
||
** í [[krómhúðun]], |
** í [[krómhúðun]], |
||
** í [[rafhúðað ál]] (sem |
** í [[rafhúðað ál]] (sem bókstaflega breytir yfirborði áls í [[roðasteinn|roðastein]]). |
||
* Í litarefni og [[málning]]u: |
* Í litarefni og [[málning]]u: |
||
** Króm (III) oxíð (Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) er málmgljái þekktur sem [[blóðsteinn|grænn blóðsteinn]]. |
** Króm (III) oxíð (Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) er málmgljái þekktur sem [[blóðsteinn|grænn blóðsteinn]]. |
||
** Krómsölt lita gler smaragðsgrænt. |
** Krómsölt lita gler smaragðsgrænt. |
||
** Króm er það sem |
** Króm er það sem gerir roðastein rauðan og er þar af leiðandi notað til að framleiða gerviroðasteina. |
||
* Sem [[hvati]]. |
* Sem [[hvati]]. |
||
* [[Krómít]] er notað til að búa til eldmót fyrir [[múrsteinn|múrsteina]]. |
* [[Krómít]] er notað til að búa til eldmót fyrir [[múrsteinn|múrsteina]]. |
||
* Krómsölt eru notuð í [[sútun]] á [[leður|leðri]]. |
* Krómsölt eru notuð í [[sútun]] á [[leður|leðri]]. |
||
* |
* Kalíumtvíkrómat er efnafræðilega [[virkt efni]], sem notað er til að hreinsa glermuni á rannsóknarstofum og sem títrunarþáttur. Það er einnig notað sem festiefni fyrir litarefni í vefnaði. |
||
* Króm (IV) oxíð (CrO<sub>2</sub>) er notað til að framleiða [[segulband|segulbönd]], þar sem |
* Króm (IV) oxíð (CrO<sub>2</sub>) er notað til að framleiða [[segulband|segulbönd]], þar sem það hefur betri [[afseglunareiginleiki|afseglunareiginleika]] en járn og skilar því meiri gæðum. |
||
== References == |
== References == |
Nýjasta útgáfa síðan 11. febrúar 2018 kl. 20:06
Vanadín | Króm | Mangan | |||||||||||||||||||||||
Mólýbden | |||||||||||||||||||||||||
|
Króm er frumefni með efnatáknið Cr og sætistöluna 24 í lotukerfinu.
Almennir eiginleikar[breyta | breyta frumkóða]
Króm er stálgrár, harður málmur sem tekur á sig mikinn gljáa, er sambræðanlegur með erfiði og er þolinn gagnvart tæringu og mettingu.
Eiginleikar tengdir rafmagni[breyta | breyta frumkóða]
Algengustu oxunartölur króms eru +2, +3 og +6 og er +3 sú stöðugasta en +4 og +5 eru frekar sjaldgæfar. Krómefnasambönd með oxunartöluna +6 eru kraftmiklir oxarar.
Notkun[breyta | breyta frumkóða]
- Í málmvinnslu til að gefa tæringarþol og gljáandi áferð:
- sem partur af málmblöndu, til dæmis ryðfrítt stál,
- í krómhúðun,
- í rafhúðað ál (sem bókstaflega breytir yfirborði áls í roðastein).
- Í litarefni og málningu:
- Króm (III) oxíð (Cr2O3) er málmgljái þekktur sem grænn blóðsteinn.
- Krómsölt lita gler smaragðsgrænt.
- Króm er það sem gerir roðastein rauðan og er þar af leiðandi notað til að framleiða gerviroðasteina.
- Sem hvati.
- Krómít er notað til að búa til eldmót fyrir múrsteina.
- Krómsölt eru notuð í sútun á leðri.
- Kalíumtvíkrómat er efnafræðilega virkt efni, sem notað er til að hreinsa glermuni á rannsóknarstofum og sem títrunarþáttur. Það er einnig notað sem festiefni fyrir litarefni í vefnaði.
- Króm (IV) oxíð (CrO2) er notað til að framleiða segulbönd, þar sem það hefur betri afseglunareiginleika en járn og skilar því meiri gæðum.
References[breyta | breyta frumkóða]
Fyrirmynd greinarinnar var „Chromium“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 16. maí 2007.