„Ole Rømer“: Munur á milli breytinga
Luckas-bot (spjall | framlög) m r2.7.1) (Vélmenni: Bæti við: pnb:اولے رومر |
m Vélmenni: Breyti: eu:Ole Rømer |
||
Lína 30: | Lína 30: | ||
[[eo:Ole Rømer]] |
[[eo:Ole Rømer]] |
||
[[es:Ole Rømer]] |
[[es:Ole Rømer]] |
||
[[eu:Ole |
[[eu:Ole Rømer]] |
||
[[fa:اوله رومر]] |
[[fa:اوله رومر]] |
||
[[fi:Ole Rømer]] |
[[fi:Ole Rømer]] |
Útgáfa síðunnar 18. maí 2012 kl. 01:53
Ole Christensen Rømer (25. september 1644 í Árósum í Danmörku – 19. september 1710 í Kaupmannahöfn í Danmörku) var danskur stjörnufræðingur. Hann er einkum frægur fyrir að hafa fyrstur reynt að mæla ljóshraða og fyrir Rømer-kvarðann fyrir hita, beinan fyrirrennara Fahrenheit-kvarðans.
Ole Rømer fæddist í Árósum og lærði við Kaupmannahafnarháskóla ásamt Rasmus Bartholin á árunum 1662 til 1671. Ári síðar fór hann til Parísar þar sem hann sýndi fram á að ljóshraði er endanlegur. Með því að fylgjast með tunglum Júpíters (Íó sérstaklega) tókst honum að reikna ljóshraðann sem tvöfalda vegalengdina milli jarðar og sólar á 22 mínútum. Niðurstöðu hans skakkar um 10-25%. Þessir útreikningar hans voru gefnir út á frönsku árið 1676.
Í París tók hann þátt í hönnun hinna frægu gosbrunna í Versölum og var kennari erfðaprinsins, sonar Loðvíks XIV.
Þegar hann sneri aftur til Danmerkur árið 1681 varð hann prófessor í stjörnufræði við Kaupmannahafnarháskóla og hélt áfram rannsóknum sínum, meðal annars úr Sívalaturni. Allar athuganir hans urðu eldinum að bráð í brunanum í Kaupmannahöfn 1728.
Árið 1700 fékk hann konung til að taka upp gregoríska tímatalið.
Rømer þróaði einn af fyrstu hitakvörðunum, Rømer-kvarðann, með því að miða núll við frosinn pækil og suðumark vatns við 60. Daniel Gabriel Fahrenheit heimsótti hann árið 1702, endurbætti kvarðann, sem síðar varð þekktur sem Fahrenheit-kvarðinn, og kynnti hann árið 1724.