Jaðarlífvera

Jaðarlífvera eða jaðarvera er lífvera sem getur lifað við umhverfisaðstæður sem eru fjandsamlegar eða erfiðar flestum öðrum lífverum á jörðinni. Flestar jaðarlífverur eru örverur.

Flokkar jaðarlífvera

Það eru til margar gerðir af jaðarlífverum, þessi upptalning er ekki tæmandi:

• Sýrukær lífvera^(en) þrífst í sýru og er sýrusækin.
• Basakær lífvera^(en þrífst í basa og er basasækin.
• Steinbýlingur^(en) á heimkynni sín inni í bergi.

• Hypolithísk lífvera^en býr undir steinum í köldum eyðimörkum heimskautasvæðanna.

• Saltkær lífvera^(en) þrífst í saltlausn og þarfnast salts til vaxtar og viðhalds.
• Saltþolin lífvera^(en) getur þrifist í saltlausn en þarfnast ekki salts til vaxtar og viðhalds.
• Frumbjarga, efnatillífandi lífvera^(en) notar ólífræn efni sem orkugjafa.
• þrýstingskær lífvera^(en) lifir undir miklum þrýsingi.
• Málmþolin lífvera^(en) getur vaxið í umhverfi þar sem þungmálmar eru til staðar í miklu magni.
• Ólígótrófísk lífvera^en þrífst best í næringarefnasnauðu umhverfi.
• Osmókær lífvera^(en) þrífst í umhverfi með lága vatnsvirkni, til dæmis vegna mikils magns sykra, salta eða annarra uppleystra efna.
• Fjöljaðarlífvera^(en) flokkast undir fleiri en einn flokk jaðarlífvera.
• Kuldakær lífvera^(en) vex best við 15 °C eða lægra hitastig.
• Geislaþolin lífvera^(en) þolir mikla jónandi geislun.
• Hitakær lífvera^(en) þrífst við 60-80 °C.

• Ofurhitakær lífvera^(en) þrífst við hitastig yfir 80 °C.
• Hita- og sýrukær lífvera^(en) er bæði hitakær og sýrukær.

• Þurrkkær lífvera^(en) vex í mjög þurru umhverfi.

Tenglar

• „Hvað eru hveraörverur?“ á Vísindavefnum
• Kuldaaðlögun próteina- Nokkrar staðreyndir og vangaveltur eftir Magnús Má Kristjánsson