Hawaii

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Hawaii
Mokuāina o Hawaii
Fáni Hawaii Skjaldarmerki Hawaii
Fáni Skjaldarmerki
Gælunafn:
Aloha-fylkið
Kjörorð: Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono
Hawaii merkt inn á kort af Bandaríkjunum
Hawaii merkt inn á kort af Bandaríkjunum
Opinbert tungumál Enska, hawaiíska
Nafn íbúa Hawaiian
Höfuðborg Honolulu
Stærsta Borg Honolulu
Flatarmál 43. stærsta í BNA
 - Alls 28.311 km²
 - Breidd n/a km
 - Lengd 2.450 km
 - % vatn 41,2
 - Breiddargráða 18° 55′ N til 28° 27′ N
 - Lengdargráða 154° 48′ V til 178° 22′ V
Íbúafjöldi 42. fjölmennasta í BNA
 - Alls 1.415.000 (áætlað 2019)
 - Þéttleiki byggðar 48/km²
13. þéttbyggðasta í BNA
Hæð yfir sjávarmáli  
 - Hæsti punktur Mauna Kea
4.205 m
 - Meðalhæð 925 m
 - Lægsti punktur Kyrrahafið
0 m
Varð opinbert fylki 21. ágúst 1959 (50. fylkið)
Ríkisstjóri David Ige (D)
Vararíkisstjóri Josh Green (D)
Öldungadeildarþingmenn Brian Schatz (D)
Mazie Hirono (D)
Fulltrúadeildarþingmenn 1: Colleen Hanabusa (D)
2: Tulsi Gabbard (D)
Tímabelti Hawaii: UTC-10
Styttingar HI US-HI
Vefsíða www.hawaii.gov

Hawaii, Hawaiieyjar eða (stundum skrifað Havaí og sjaldnar Hawaí eða Hawaj) er eyjaklasi í Kyrrahafinu og eitt af 50 fylkjum Bandaríkjanna. Hawaii er einnig stærsta eyjan í Hawaii-eyjaklasanum og gengur oft undir nafninu „Stóra eyjan“ (The Big Island). Íbúafjöldi Hawaii er rúmlega 1,44 milljón (2022).

Orðsifjar[breyta | breyta frumkóða]

Á frummáli eyjaskeggja, hawaiísku, nefnist eyjan „Hawai‘i“, en úrfellingamerkið ('Okina á hawaiísku) táknar skyndilegt stopp eins og í miðri upphrópuninni „Oh-ó“ (Ritað ʔ í Alþjóðlega hljóðstafrófinu). Honolulu er stærsta borgin og höfuðborg fylkisins. Næststærsta eyjan er Maui.

Seint á 19. öld og í upphafi 20. aldar voru Hawaiieyjar kunnar undir nafninu Sandwich Islands, og nefndust þá á íslensku Sandvíkureyjar. Halldór Laxness kallar Hawaii í einu verka sinna Háeyju sem er hljóðlíking.

Jarðfræði[breyta | breyta frumkóða]

Hawaiieyjar eru austasti og jafnframt yngsti hluti Hawaii-Emperor eyjaklasans. Heiti reiturinn, sem er undir Stóru eyjunni, myndaði Hawaii-Emperor eyjaklasann þar sem Kyrrahafsplatan færðist yfir hann. Slóðin sem heiti reiturinn skilur eftir sig á Kyrrahafsflekanum kallast eyjaröð. Eftir því sem eyjarnar færast fjær heita reitnum verða þær útrænu öflunum auðveldari bráð og hafið sverfur þær smátt og smátt niður. Oft byggjast upp kóralrif á þeim neðansjávarfjöllum sem eyjarnar eru.

Þær átta eyjar sem teljast til Hawaiieyja eru, talið frá vestri til austurs, Ni'ihau, Kauai'i, O'ahu, Moloka'i, Lana'i, Kahoʻolawe (óbyggð), Maui og Hawai'i.

Eldfjöll eru á eyjunum, gjarnan dyngjur, þekktust þeirra er Mauna Kea. Önnur þekkt eldfjöll eru Mauna Loa og Kīlauea.

Langás eyjaklasans liggur norðvestur-suðaustur og má af því sjá að Kyrrahafsplatan hefur verið og er að færast til norðvesturs (að því gefnu að heiti reiturinn sé ekki að hreyfast).

Tenglar[breyta | breyta frumkóða]

  Þessi Bandaríkja-tengda grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.