Vesturdalur
Vesturdalur er dalur sem liggur úr botni Skagafjarðar og sker sig langt inn í miðhálendið. Samhliða honum liggur Austurdalur. Þeir eru umluktir háum og bröttum fjöllum.
Neðsti bær í Vesturdal að vestan er kirkjustaðurinn Goðdalir og skammt þar fyrir innan rennur Vestari-Jökulsá fram úr Hofsdal, sem gengur til suðurs inn í hálendið og er mjög langur. Hann er þröngur og óbyggður. Áin sem rennur eftir Vesturdal og fellur í Vestari-Jökulsá heitir aftur á móti Hofsá og er bergvatnsá að mestu. Hún er kennd við Hof, landámsjörð Eiríks Hróaldssonar, sem er þar fyrir innan og átti land allt suður að Hofsjökli.
Austan megin í dalnum eru nokkrir bæir, svo sem Bjarnastaðahlíð, Litlahlíð og Gil, og langt inni í dalnum er eyðibýlið Þorljótsstaðir, sem lengi var innsti bærinn þótt fleiri bæir væru enn innar á dalnum fyrr á öldum. Innan við Þorljótsstaði þrengist dalurinn mjög en er þó víða ágætlega gróinn, enda eru hér góð beitilönd og má víða sjá merki um búsetu. Inni í dalbotninum er svo Hraunþúfuklaustur, rústir þar sem þjóðsögur segja að eitt sinn hafi verið munkaklaustur sem lagst hafi af í Svartadauða en þar hafi síðar fundist ýmsir munir, svo sem kirkjuklukka. Engar heimildir eru þó til um klaustur eða aðra mannvist þarna og hefur þess verið getið til að rústirnar séu af gangnakofum.
Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]- Hallgrímur Jónasson: Árbók Ferðafélags Íslands. Skagafjörður. Ferðafélag Íslands, 1946.
- Hjalti Pálsson (ritstj.): Byggðasaga Skagafjarðar II. bindi. Lýtingsstaðahreppur. Sögufélag Skagfirðinga, 2004. ISBN 978-9979-861-13-4