Starfsmannastjóri Hvíta hússins

Starfsmannastjóri Hvíta hússins er æðsta staðan innan skrifstofu framkvæmdastjóra handhafa forsetavaldsins í Bandaríkjunum. Staðan hefur oft verið nefnd sú næst valdamesta í Washington. Eins hafa verið færð rök fyrir því að Starfsmannastjóri Hvítahússins sé eins konar forsætisráðherra Bandaríkjanna. Núverandi starfsmannastjóri er Jeff Zients.

Saga embættisins

Upphaflega féllu þau verkefni sem nú falla undir starfsmannastjórann undir embætti einkaritara forsetans. Embætti einkaritarans var skipað nánustu ráðgjöfum og trúnaðarmönnum forsetans. Einkaritari forsetans var í raun æðsti aðstoðarmaður forsetans og sinnti bæði persónulegum verkefnum sem og verkefnum tengdum starfinu, oft og tíðum krefjandi verkefni sem kröfðust bæði færni og trúnaðar.

Frá 1933 til 1939, á tímum kreppunar miklu, treysti Roosevelt sérstaklega á teymi ráðgjafa sem hann kallaði „gáfumannaráðið“ (e. Brains Trust). Þetta var teymi sérfræðinga sem sett var saman til þess að ráðleggja Roosevelt í hinum ýmsu málefnum og ákvarðanatökum. Vegna niðurskurðar og aðhalds í opinberum rekstri var ekki hægt að búa til stöður innan Hvíta hússins fyrir þessa sérfræðinga og voru þeir því skráðir fyrir hinum ýmsu lausu stöðum innan stjórnkerfisins svo hægt væri að greiða þeim laun. Það var ekki fyrir en árið 1939, á seinna kjörtímabili Roosevelt, að lagður var grunnur að sérstökum stöðum fyrir ráðgjafa forsetans. Þetta gerðist þegar Roosevelt fékk þingið til þess að samþykkja stofnun skrifstofu framkvæmdastjóra handhafa forsetavaldsins (e. Executive Office of the President of the United States) sem myndi heyra beint undir forsetann sjálfan.

Með auknum umsvifum framkvæmdavaldsins í Bandaríska ríkinu var árið 1946 sett á laggirnar staða aðstoðarmanns forsetans. Þessi staða er beinn undanfari að embætti starfsmannastjóra Hvíta hússins því árið 1953, í stjórn Eisenhower var þáverandi aðstoðarmaður forsetans gerður að starfsmannastjóra hvíta hússins og var það í fyrsta sinn sem sá titill var notaður.

Embætti starfsmannastjórans var þó ekki komið í fastar skorður og var verkefnum starfsmannastjórans deilt með aðstoðarmanni forsetans, fjölmiðlafulltrúum Hvíta hússins og fleiri aðilum. Staðan varð ekki að fastri stöðu innan Hvíta hússins fyrir en í stjórn Nixons.

Meðalstarfsaldur starfsmannastjórans er um það bil tvö og hálft ár en sá sem lengst hefur gegnt embættinu er John R. Steelman en hann var starfsmannastjóri í sex ár.

Flestir starfsmannastjórar hafa verið fyrrverandi stjórnmálamenn og margir halda áfram í stjórnmálum eftir tímabil sitt sem starfsmannastjóri. Alexander Haig sem var starfsmannastjóri í stjórn Nixons varð seinna utanríkisráðherra og Dick Cheney, sem var starfsmannastjóri í stjórn Geralds Ford var seinna varnarmálaráðherra og varaforseti. Eins var Donald Rumsfeld starfsmannastjóri áður en hann varð varnarmálaráðherra.

Hlutverk starfsmannastjórans

Þó hlutverk starfsmannastjórans sé breytilegt eftir hverri stjórn fyrir sig snúa helstu verkefni hans bæði að skipulagningar- og ráðgjafarstörfum. Eftirfarandi þættir gætu fallið undir starfssvið starfsmannastjórans:

Velja og hafa umsjón með helstu ráðgjöfum forsetans
Skipuleggja skipurit ráðgjafateymis forsetans
Stjórna aðgangi að skrifstofu forsetans
Stjórna upplýsingaflæði til forsetans
Verja hagsmuni forsetans
Semja við þingið, aðra aðila innan stjórnkerfisins og hagsmunahópa um að greiða fyrir því að áætlanir forsetans nái fram að ganga

Þó svo að oft sé talað um embætti starfsmannastjórans sem það næst valdamesta í Washington er ljóst að mikill munur er á mismunandi starfsmannastjórum. H.R. Haldemann var fyrsti starfsmannastjóri Nixons og vann hann sér inn orðspor sem mikill harðstjóri og var vanur að hitta aðra embættismenn fyrir hönd Nixon og koma síðan skilaboðum frá þeim á leiðis til hans. Andrew Card sem var starfsmannastjóri í embættistíð George W. Bush þótti hinsvegar ekki vera valdamikill og segja sumir að hann hafi einfaldlega fallið í skuggann á Karl Rove sem er talinn vera arkítektinn að pólitískum frama Bush.