Notandi:ArcticRot/sandbox

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Burnirót
Karlplanta Burnirótarinnar, með gulum blómum.
Karlplanta Burnirótarinnar, með gulum blómum.
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae)
Fylking: Dulfrævingar (Magnoliophyta)
Flokkur: Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida)
Ættbálkur: Steinbrjótsbálkur (Saxifragales)
Ætt: Helluhnoðraætt (Crassulaceae)
Ættkvísl: Rhodiola
Tegund:
R. rosea[1]

Tvínefni
Rhodiola rosea
L.
Samheiti

Sedum rosea (L.) Scop.
Sedum rhodiola DC.
Rhodiola arctica Boriss.
Rhodiola iremelica Boriss.
Rhodiola scopolii Simonk.
Sedum scopolii Simonk.

Burnirót (eða burn (kvk) [2], Arctic Root, Golden Root, Rose Root, einnig verið nefnd Blóðrót (fræðiheiti: Rhodiola rosea) er fjölær jurt af helluhnoðraætt sem vex á köldum stöðum, svo sem á norðurslóðum og í fjalllendi í Evrópu, Asíu og Norður-Ameríku. Hún vex einna helst í þurrum, sendnum jarðvegi allt frá láglendi og upp í 2.280 metra hæð. Burnirót er algeng um allt Ísland en vegna þess hve sauðfé er sólgið í hana hefur hún horfið af stórum svæðum.

Hún á sér langa sögu og rót og stilkur plöntunnar hefur lengi verið notuð til lækninga. Helst er hún notuð við þunglyndi, til að auka einbeitingu og bæta árangur í íþróttum. Adaptógenísk áhrif hennar eiga að stuðla að almennri vellíðan og jafnvægi í líkamanum. Rannsóknir hafa ekki sannað meinta verkun og gera þarf frekari rannsóknir til að staðfesta virkni. Að öðru leiti er burnirótin almennt talin örugg til inntöku en ekki skal neyta hennar lengur en í 2 vikur í senn og passa að halda sig við ráðlagða dagsskammta.

Almennar upplýsingar[breyta | breyta frumkóða]

Heiti[breyta | breyta frumkóða]

Carl von Linné nefndi plöntuna latneska heitinu Rhodiola rosea en þá var hann að vísa til rósarilms stöngulsins. Rótin er þekkt undir nafninu Arctic Root á Íslandi. Erlendis er mikið notað nafnið Rose Root eða Golden Root.[3]

Önnur heiti eru meðal annars Hong Jing Tian, Rhodiola, Rodiola, Sedum rosea (L.) Scop. og Sedum roseum Scop. og fleira.[4]

Latneska heiti burnirótar er samkvæmt tvínafnakerfinu, Rhodiola rosea og flokkast undir helluhnoðraætt (Crassulaceae) og er komið af steinbrjótsbálknum (Saxifragales) undir tvíkímsblöðunga flokknum (Magnoliopsida) sem er dulfrævingur í jurtaríkinu.[1][5]

Lýsing plöntu[breyta | breyta frumkóða]

Burnirót er rótarmikill þykkblöðungur, er í blóma frá maí fram í ágúst og fræin þroskast frá júlí fram í ágúst. Blómin eru einkynja (ýmist karlkyns eða kvenkyns blóm) þar sem aðeins annað kynið er að finna í hverri plöntu fyrir sig. Plantan getur því ekki frjóvgast nema með tilvist beggja kynja, þar sem hún er ekki sjálfsfrjóvgandi. Því má ætla að frjóvgun eigi sér stað við hjálp býflugna sem sjá um flutning fræja milli blóma.[6]

Rauð kvenblóm Burnirótar.

Blómin liggja mörg þétt saman á endum hliðarstöngla sem vaxa upp frá gildum jarðstöngli. Krónublöðin eru tungulaga og gul og eru yfirleitt um 3-5 mm á lengd, en bikarblöðin nokkru styttri. Karlblómin hafa átta fræfla og fjórar vanþroska frævur. Kvenblómin eru með fjóra til fimm gulrauðar frævur, sem verða að 7-10 mm löngu húðisaldini sem bognar aðeins í endana. Jarðstöngullinn er 2-6 mm í þvermál og er þéttsetinn af laufblöðum. Laufblöð karlblómsins eru tungulaga en laufblöð kvenblómsins eru venjulega ydd og örlítið tennt í endann, 2 - 4 sentimetrar á lengd og 1 - 1,5 sentimeter á breidd. Bæði stöngull og blöð eru hárlaus.Tilvísunar villa: Villa í <ref> tag; ógilt nafn, t.d. of mörg Söfnun plöntunnar hefst seinni hluta sumars og haust.[7][8]

Vaxtarskilyrði[breyta | breyta frumkóða]

Burnirót er fremur algeng um mestallt landið. Kjöraðstæður lifnaðar eru helst í klettum og á öðrum stöðum þar sem sauðfé nær illa til.[7] Burnirót vex aðallega á norðurslóðum Evrópu, Asíu og Norður-Ameríku, ásamt suður fjalllendi í Bretlandi.[6]

Saga plöntunnar[breyta | breyta frumkóða]

Saga burnirótar nær langt aftur í tímann til ársins 77 e.kr. þegar gríski læknirinn, Dioscorides skráði læknisfræðilegt notagildi plöntunnar sem hann nefndi rodia riza í lyfjaskránni De Materia Medica. Carl von Linnaeus endurnefndi plöntuna latneska heitinu Rhodiola rosea í bók sinni,[3] Materia medica sem kom út árið 1749.[9]

Árið 1755 var plantan skráð í fyrstu sænsku lyfjaskrána. Árið 1985, rúmum 200 árum seinna, var burnirót viðurkennd sem náttúrulyf í Svíþjóð og lýsrt var því yfir að hún virkaði við þreytu sem örvandi efni. Í margar aldir hefur plantan verið notuð við hefðbundnar lækningar í Rússlandi, Skandinavíu og öðrum löndum. Linnaeus sagði burnirót hafa herpandi eiginleika og vera notaða við kviðslitum, útferð frá leggöngum, móðursýki og höfuðverk.[3]

Fyrr á öldum var holdsveiku fólki ráðlagt að nota þessa jurt sér til lækninga. Þá var því trúað að te af jurtinni yki hárvöxt ef það væri borið í hársvörð kvölds og morgna þannig að hann yrði rakur.[7]

Plantan var notuð í mismunandi tilgangi eftir heimshluta og menningu. Víkingar notuðu m.a. plöntuna til þess að auka líkamlegan styrk og þol á meðan að kínverskir keisarar sendu menn til Síberíu á eftir “gullnu rótinni” til notkunar til lækninga. Fólk frá mið-Asíu álitu að te úr burnirót væri mjög áhrifaríkt við kvefi og flensueinkennum. Mongólskir læknar notuðu plöntuna við berklum og krabbameini.[10]


Ábendingar og notkun[breyta | breyta frumkóða]

Þau plöntulíffæri sem eru notuð til lækninga eru rótin og stilkurinn.[4]

Alþýðunotkun[breyta | breyta frumkóða]

Sem íslensk lækningajurt hefur burnirót helst verið notuð vegna barkandi eiginleika sinna, við bólgu og særindum í meltingarvegi. Einnig var hún notuð við niðurgangi, blóðsótt, bólgu í húð og særindum og útferð úr leggöngum.[7] Síberíubúar hafa notað burnirót til þess að auka líkamlegt þol, vinnugetu og langlífi, við háfjallaveiki og til að meðhöndla þreytu, við þunglyndi, blóðleysi, getuleysi meðal karlmanna, iðrasjúkdóma, taugasjúkdómum, kvefi, flensu, berklaveiki, krabbameini, kviðsliti, móðursýki, útferð úr leggöngum kvenna, tíðateppu, geðklofa, getuleysi, höfuðverk, skyrbjúg, gyllinæð og bólgum.[11]

Burnirót er einnig notuð til inntöku sem “adaptógen” til þess að hjálpa líkamanum að aðlagast og vinna við mikið álag. Hún hefur verið notuð við meðhöndlun krabbameins, sykursýki, svínaflensu, öldrun, lifrarskemmdum og til að bæta heyrn og ónæmiskerfi.[12]

Hefðbundin notkun (traditional use)[breyta | breyta frumkóða]

Lyfjastofnun Evrópu hefur samþykkt eina ábendingu útfrá hefðbundinni notkun á burnirót. Hana á að nota til þess að létta tímabundið á álagseinkennum, s.s. þreytu og þróttleysi.[13]

Notkun byggð á vísindalegum grunni (well-established use)[breyta | breyta frumkóða]

Engar ábendingar byggðar á vísindalegum grunni eru skráðar hjá evrópsku lyfjastofnuninni.[13]

Markaðssetning[breyta | breyta frumkóða]

Á Íslandi er burnirót seld sem fæðubótarefni. Það er ýmist á töfluformi, sem hylki eða tinktúra oftast undir nafninu Arctic Root.[14] Einnig er hana að finna í blöndum af fæðubótarefnum.[15]

Innihaldsefni[breyta | breyta frumkóða]

Það er ekki til nákvæm efnainnihaldslýsing fyrir burnirót en talið er að mikilvægustu efnin sem hafa adaptógeníska virkni eru týrósól og salídrósíð (rhodiolosíð) og fenýlprópanóíðar glýkósíð (rósín, rósavín og rósarín).[4] Burnirót inniheldur meira en 30 efnasambönd og má skipta gróflega í 5 flokka:

  • Flavónóíðar: herbasetín, gossypetín, kaempferól og glýkósíðar þeirra eins og rhodiónín, rhodiónídín, rhodiólgín, rhodiólgidín, rhodalín, rhodalídín,rhodíósín og kaempferól-7-O-alfa-L-rhamnopyranósíð.[16]
  • Fenýlprópanóíðar: rósín, rósavín, sakkalísíð 1, vimalín, sinnamýl-O-beta-glúkópyranósíð, 4-methoxý-sinnamýl-O-beta-glúkópyranósíð og sinnamýl alkóhól.[17]
  • Fenýletanóíðar: hydroxýfenýletýl tyrósól og salídrósíð, sem er glýkósílerað týrósól.[18]
  • Rokgjarnar olíur: Þurrkaðir jarðstönglar innihalda 0.05% ilmolíur með 25,40% mónóterpen vetniskolum (e. hydrocarbons), 23,61% mónóterpen alkóhóla, 37,54% bein-keðju (e. straight chain) alífatíska alkóhóla.[4] Efnasambönd sem finnast í stóru magni eru n-dekanól, geraníól og 1,4-p-mentadíen-7-ól.[19] Geraníól ilmar líkt og rósir og er mikið notað í ilmefnaiðnað. Eitt af niðurbrotsefnum þess er rósirídín.[18]
  • Önnur efnasambönd: Picein, benzyl-O-beta-D-glúkópyranósíð, sterólar, tannínar, gallík sýra og esterar þess.[19]

Salídrósíð er til staðar í öðrum plöntutegundum í hærra magni en finnst í burnirót, en það þarf samlegðaráhrif með fenýlprópanóíð glýkósíðum (rósavín, rósín og rósarín) til að ná fram virkni. Samkvæmt sovétskri lyfjaskrá frá árinu 1989 þarf staðlaður úrdráttur af burnirót að innihalda minnst 3% rósavín og 0,8-1% salídrósíð. Þetta er sama hlutfall og fyrirfinnst í burnirót í náttúrunni eða 3:1.[3]

Verkun[breyta | breyta frumkóða]

Burnirót hefur verið kennd við ýmiskonar verkun. Sagt hefur verið að hún eigi að gagnast við streitu, þreytu, þunglyndi, svefnvandamálum, truflun á innkirtla starfsemi, einbeitingaskorti og athyglisbresti. Einnig á hún að hafa hjartaverndandi áhrif, jákvæð áhrif á námsgetu og minni, auk þess sem hún er sögð stuðla að langlífi. Við úrdrátt burnirótarinnar hafa fundist kraftmiklir adaptógenar. Rannsóknir hafa leitt í ljós að þeir vernduðu dýr og menn gegn geðrænum kvillum, líkamlegu álagi og kvefi.[11] Adaptógenísk áhrif hennar eiga að stuðla að jafnvægi í líkamanum og hjálpa líkamanum að aðlaga sig að erfiðum aðstæðum sem gerir honum kleift að áorka meiru.[18]

In vitro rannsóknir[breyta | breyta frumkóða]

Þar sem að tilgátur eru um margvíslega verkunarmáta innihaldsefna burnirótar hafa ýmsar rannsóknir verið gerðar á tilraunastofum til að fá betri hugmyndir um líkleg áhrif þeirra í mannslíkamanum. Rannsóknir á úrdráttum úr burnirót hafa sýnt verndandi áhrif gegn hvarfgjörnun oxunarefnum.[20] Bæði úrdráttur úr burnirót og salídrosíð einangrað úr burnirót sýndu krabbmeinhemjandi áhrif á frumur í rækt.[21]

Einnig hefur verið sýnt fram á að vatns og etanól úrdrættir úr burnirót hindri angiotensín-1-converting ensím og alfa-glúkósídasa sem gefur tilefni til að rannsaka frekar áhrif úrdráttana á háþrýsting og týpu-II sykursýki.[22]

Þó að in vitro tilraunir hafi sýnt fram á margvíslegan verkunarmáta burnirótar þá þýðir það ekki að þau hafi sömu áhrif í mannslíkamanum.

In vivo rannsóknir (dýratilraunir)[breyta | breyta frumkóða]

Rannsóknir í dýramódelum hafa sýnt fram á andoxunarvirkni innihaldsefna í burnirót.[23] Einnig að úrdráttur úr burnirót geti lækkað blóðsykur hjá sykursjúkum og örvað ónæmiskerfið.[12]

Úrdráttur úr burnirót sem var staðlaður þannig að hann innihélt 3% rósavín og 1% salídrósíð sýndi jákvæð áhrif á þunglyndi og kvíða og hafði örvandi áhrif í dýramódelum. Einnig bentu dýrarannsónkir til þess að úrdráttur á burnirót geti aukið námsgetu og bætt minni.[12]

Klínískar rannsóknir (tilraunir á mönnum)[breyta | breyta frumkóða]

Ýmsar klínískar rannsóknir hafa verið gerðar til að skoða mismunandi virkni burnirótar.

Fasa III klínísk rannsókn, slembiröðuð og tvíblind þar sem staðlaður úrdráttur (SHR-5) á burnirót var borin saman við lyfleysu og stóð yfir í 6 vikur sýndi að inntaka á úrdrættinum bætti markvist líðan einstaklinga með vægt og meðalalvarlegt þunglyndi. 89 þáttakendum var slemdiraðað í 3 hópa þar sem tveir fengu staðlaða úrdráttin SHR-5 (annar 340 mg/dag en hinn 680 mg/dag) og einn hópur fékk lyfleysu. Báðir íhlutunarhóparnir sýndu marktæk jákvæð áhrif á þunglyndi, svefnleysi og tilfinningalegan óstöðugleika.[24]

Yfirlitsgrein (e. systematic review) þar sem 13 klínískar rannsóknir voru metnar sýndi óljósar niðurstöður um hvort burnirót geti gagnast sjúklingum með kransæðasjúkdóma. Ósamræmi var á milli skammtastærða og hvernig burnirótin var meðhöndluð áður en hún var gefin sjúklingum. Það hefði þurft að staðla úrdrætti til að fá betri niðurstöður. Einnig var misræmi á milli hvernig rannsóknirnar voru framkvæmdar og því erfitt að bera þær saman. Þótt að einhverjar af rannsóknunum sem voru metnar benda til þess að inntaka á burnirót geti verið gagnleg sjúklingum með kransæðasjúkdóma, bæði samhliða venjulegri meðferð eða eitt og sér, þá þarf að gera betri rannsóknir til að staðfesta virknina.[25]

Burnirót er markaðssett á Íslandi sem efni til að auka úthald og einbeitingu og þannig árangur í íþróttum og námi. Samantekt hefur verið gerð yfir klínískar rannsóknir þar sem þessi áhrif eru könnuð. 11 klínískar rannsóknir voru skoðaðar og niðurstaðan sú að ekki eru til nægilega góðar vísindalega sannannir fyrir þessarri verkun.[26]

Um flestar klínískar rannsóknir sem gerðar hafa verið á burnirót er sömu sögu að segja: Það er mikil hætta á bjaga eða það vantar upplýsingar til að meta gæði rannsóknanna. Þær hafa flestar fáa þáttakendur og því er styrkur þeirra lítill. Einnig gerir misræmi milli úrdátta, preparata, skammtastærða og meðferðartíma erfitt fyrir að meta virkni.

Því er ekki hægt að segja að burnirót virki á ákveðin einkenni og kvilla heldur þarf að gera frekari rannsóknir til að staðfesta virknina. Þetta er ástæðan fyrir því að ekki eru neinar skráðar ábendingar byggðar á vísindalegum grunni heldur eru einungis skráðar ábendingar vegna hefðbundinnar notkunnar.

Skammtastærð[breyta | breyta frumkóða]

Hver skammtur skal vera um 144-200mg af þurrkuðum úrdrætti stöngulsins og rótarinnar í einum skammti, einu sinni á dag. Börn og unglingar undir 18 ára skulu ekki nota burnirót þar sem ekki hafa fengist nægilega góðar upplýsingar um áhrif þess á þau. Meðferðarlengd skal ekki vara lengur en í 2 vikur samfleytt. Ef einkenni vara lengur, skal hafa samband við lækni.[13]

Annars konar skammtastærðir:[breyta | breyta frumkóða]

Urtaveig (tinktúra; 1:5 25% vínandi): 1-3 ml teknir inn þrisvar á dag.

Seyði (1:10): 25-50 ml teknir inn þrisvar á dag.[7]

Burnirót frásogast allra best þegar hún er tekin á tóman maga, minnst 30 mínútum fyrir morgunmat og hádegismat. Eins og á við um allar náttúruvörur, skulu sjúklingar tilkynna lækni sínum þegar þeir taka inn burnirót eða aðrar náttúruvörur.[11] Burnirót ætti ekki að nota í meira en 10 vikur í senn þar sem ekki hefur verið sýnt fram á öryggi langtímanotkunar.[12]

Aukaverkanir[breyta | breyta frumkóða]

Ekki hafa komið í ljós neinar alvarlegar aukaverkanir sem tengjast notkun á burnirót. Það eru örfáar aukaverkanir sem hafa komið fram en rótin er almennt talin örugg til notkunar og vel þolanleg. Taugaspenna og óróleiki geta fylgt notkun hjá einstaklingum sem eiga tilhneyggingu til að vera kvíðnir og áhyggjufullir. Burnirót getur haft áhrif á svefn og valdið líflegum draumum. Hægt er að komast hjá þessum aukaverkunum með því að taka inn burnirót á morgnanna eða fyrri part dags.[11] Burnirót tekin inn um munn getur valdið svima og munnþurrki.[12]

Skortur er á klínískum rannsóknum sem staðfesta aukaverkanir en eins og áður segir er burnirót talin vera mjög örugg til notkunar.

Milliverkanir[breyta | breyta frumkóða]

Milliverkanir milli innihaldsefna burnirótar og annarra lyfja eru ekki mikið rannsakaðar. Í mónógrafíu frá Lyfjastofun Evrópu hafa ekki verið skráðar neinar milliverkanir við lyf, náttúrulyf, jurtalyf eða mat.[13]

In vitro rannsóknir gefa ástæðu til að skoða hugsanlegar milliverkanir við ákveðin lyf. In vitro rannsókn sýndi að innihaldsefni hennar hindra CYP3A4 ensímið og p-glýkóprótein.[27] Þetta bendir til þess að burnirót geti milliverkað við lyf sem eru hvarfefni fyrir þessi tvö ensím og þar með hækkað þéttni þeirra lyfja í blóði og aukið líkur á aukaverkunum.[12]

Eins og fyrr hefur komið fram þá er burnirót stundum notuð við þunglyndi, þetta er útskýrt með in vitro rannsókn á burnirótar úrdrátt á MAO-viðtökum. Það þýðir að burnirót gæti verkað á sömu viðtaka og þunglyndislyfin sem virka á MAO-viðtaka.[28]

Líkt og kemur fram í verkunarkafla þá eru in vitro rannsóknir sem benda til þess að innihaldsefni burnirótarinnar geti milliverkað við lyf sem hvarfast við p-glýkóprótein og CYP3A4. Því getur burnirót fræðilega séð aukið líkur á aukaverkunum á þeim lyfjum.[27] Því ættu einstaklingar sem eru á annari lyfjameðferð að ráðfæra sig við lækni áður en þeir hefja inntöku á burnirót.

Frábendingar[breyta | breyta frumkóða]

Þeir sem eru með ofnæmi fyrir innihaldsefnum burnirótar skulu að sjálfsögðu ekki nota hana.[13] Þar sem að burnirót hefur geðdeyfðaráhrif skulu einstaklingar með geðhvarfasýki, sem eru líklegir til þess að verða manískir (e. manic) við inntöku þunglyndislyfja eða örvandi efna. Plantan virðist ekki milliverka við önnur lyf, en samt sem áður gæti hún aukið áhrif annarra örvandi efna.[11]

Heimildir[breyta | breyta frumkóða]

  1. ↑ 1,0 1,1 Kristinsson, H. (2008). Íslenskt plöntutal, blómplöntur og byrkningar. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar Nr. 51. 58 s. (51. útg). Reykjavík: Nattúrufræðistofnun Íslands.
  2. ↑ Orðabók Háskólans
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Brown, R. P., Gerbarg, P. L. og Ramazanov, Z. (2002). Rhodiola rosea: A Phytomedicinal Overview. American Botanical Council, (56), 40-52
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Herbal medicines (4. útg). (2013). London, UK: Pharmaceutical Press.
  5. ↑ Kindersley, D. (2013). Blómplöntur. Úr Náttúran - leiðsögn í máli og myndum (K. E. Gunnarsson þýddi) (bls. 150-166). Reykjavík: JPV útgáfa.
  6. ↑ 6,0 6,1 Plants For A Future. (e.d.). Plants For A Future | Rhodiola rosea - L. Sótt 26.9.2014. Sótt frá http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Rhodiola+rosea
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Jóhannsdóttir, A. L. (2011). Burnirót. Úr Íslenskar lækningajurtir - söfnun þeirra, notkun og áhrif (3. útg, bls. 27). Reykjavík: Mál og menning.
  8. ↑ „Burnirót“. Flóra Íslands. Sótt 5. september.
  9. ↑ Hagströmerbiblioteket; Materia medica. (e.d.). Sótt 25.9.2014. Sótt frá https://hagstromerlibrary.ki.se/books/17104
  10. ↑ Herbwisdom. (e.d.). Rhodiola Benefits & Information (Rhodiola Rosea). Sótt frá http://www.herbwisdom.com/herb-rhodiola.html. Sótt 26. 9.2014 – óritrýnd
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Khanum, F., Bawa, A. S. og Singh, B. (2005). Rhodiola rosea: A Versatile Adaptogen.Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 4, 55-61.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 NMCD. (7. Júlí 2014). Natural Medicine Comprehensive Database | Rhodiola.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 EMA. (2012). European Medicines Agency | Community herbal monograph on Rhodiola rosea L., rhizoma et radix | monograph. London, US. Sótt 24.9.2014. Sótt frá http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_Community_herbal_monograph/2012/05/WC500127863.pdf
  14. ↑ Heilsa (e.d.). Sótt 26.9.2014. Sótt frá http://www.heilsa.is/fraedsla/baetiefni/jurtir/burnirot--lat-rhodiola-rosea/- óritrýnd
  15. ↑ Gengur vel (e.d.) sótt 30.9.2014. Sótt frá http://www.gengurvel.is/is/vorur/19 – óritrýnd
  16. ↑ Tolonen, A. (2003). Analysis of secondary metabolites in plant and cell culture tissue of Hypericum perforatum L. and Rhodiola rosea L. Oulu: Oulun yliopisto.
  17. ↑ Tolonen, A., Pakonen, M., Hohtola, A. og Jalonen, J. (2003). Phenylpropanoid glycosides from Rhodiola rosea. Chem Pharm Bull, 51(4), 467-470.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Panossian, A., Wikman, G. og Sarris, J. (2010). Rosenroot ( Rhodiola rosea): Traditional use, chemical composition, pharmacology and clinical efficacy. Phytomedicine, 17(7), 481-493.
  19. ↑ 19,0 19,1 Rohloff, J. (2002). Volatiles from rhizomes of Rhodiola rosea L. Phytochemistry, 59(6), 655-661.
  20. ↑ Calcabrini, C., Bellis, R. D., Mancini, U., Cucchiarini, L., Potenza, L., Sanctis, R. D., . . . Scesa, C. (2010). Rhodiola rosea ability to enrich cellular antioxidant defences of cultured human keratinocytes. Archives of Dermatological Research, 302(3), 191-200.
  21. ↑ Liu, Z., Li, X., Simoneau, A. R., Jafari, M., & Zi, X. (2012). Rhodiola rosea extracts and salidroside decrease the growth of bladder cancer cell lines via inhibition of the mTOR pathway and induction of autophagy. Mol Carcinog, 51(3), 257-267.
  22. ↑ Kwon, Y. I., Jang, H. D., & Shetty, K. (2006). Evaluation of Rhodiola crenulata and Rhodiola rosea for management of type II diabetes and hypertension. Asia Pac J Clin Nutr, 15(3), 425-432.
  23. ↑ Zhou, Q., Yin, Z. P., Ma, L., Zhao, W., Hao, H. W., & Li, H. L. (2014). Free radical-scavenging activities of oligomeric proanthocyanidin from Rhodiola rosea L. and its antioxidant effects in vivo. Natural Product Research, 28(24), 2301-2303.
  24. ↑ Darbinyan, V., Aslanyan, G., Amroyan, E., Gabrielyan, E., Malmstrom, C., og Panossian, A. (2007). Clinical trial of Rhodiola rosea L. extract SHR-5 in the treatment of mild to moderate depression. Nord J Psychiatry, 61(5), 343-348.
  25. ↑ Yu, L., Qin, Y., Wang, Q., Zhang, L., Liu, Y., Wang, T., . . . Xiong, H. (2014). The efficacy and safety of Chinese herbal medicine, Rhodiola formulation in treating ischemic heart disease: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med, 22(4), 814-825.
  26. ↑ Ishaque, S., Shamseer, L., Bukutu, C. og Vohra, S. (2012). Rhodiola rosea for physical and mental fatigue: a systematic review. BMC Complement Altern Med, 70, 12-70.
  27. ↑ 27,0 27,1 Hellum, B., Tosse, A., Hoybakk, K., Thomsen, M., Rohloff, J. og Nilsen, O. G. (2010). Potent in vitro Inhibition of CYP3A4 and P-Glycoprotein by Rhodiola rosea. Planta Medica, 76(4), 331-338.
  28. ↑ Diermen, D. V., Marston, A., Bravo, J., Reist, M., Carrupt, P. og Hostettmann, K. (2009). Monoamine oxidase inhibition by Rhodiola rosea L. roots. Journal of Ethnopharmacology, 122(2), 397-401.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Notandi:ArcticRot/sandbox&oldid=1470031“