Marilyn French
Marilyn French (21. nóvember 1929 - 2. maí 2009) var bandarískur rithöfundur og róttækur feministi. Þekktasta verk hennar er án efa skáldsagan The Women's Room sem kom út árið 1977 og í íslenskri þýðingu Elísabetar Gunnarsdóttur undir heitinu Kvennaklósettið nokkrum árum síðar.
Fjölskylda og menntun
[breyta | breyta frumkóða]Marilyn fæddist í Brooklyn í Bandaríkjunum og foreldrar hennar voru E. Charles Edwards verkfræðingur og Isabel Hazz Edwards sem starfaði í verslun. Á sínum yngri árum var Marilyn blaðamaður og ritaði greinar í fréttabréf hverfisins þar sem hún bjó. Hún spilaði einnig á píanó og átti sér draum um að verða tónskáld. Hún lauk BA-gráðu í heimspeki og enskum bókmenntun árið 1951 frá Hofstra University og MA-gráðu í ensku frá sama skóla árið 1964. Hún hóf síðar doktorsnám við Harvard háskóla í Bandaríkjunum og hlaut doktorsgráðu þaðan árið 1972.
Árið 1950 giftist Marilyn laganemanum Robert M. French Jr. og eignuðust þau tvö börn. Hjónin skildu árið 1967.
Ritstörf
[breyta | breyta frumkóða]Verk Marilyn French fjalla um stöðu kvenna en Marilyn taldi kúgun kvenna afleiðingu af karlægum heimi. Eitt verka hennar, Beyond Power: On Women, Men and Morals (1985), er nokkurs konar söguleg athugun á áhrifum feðraveldisins. „Markmið mitt í lífinu er að breyta öllu félagslegu og efnahagslegu skipulagi vestrænnar siðmenningar og gera veröldina femínískari“ lýsti hún eitt sinni yfir.
Fyrsta og þekktasta skáldsaga Marilyn var Kvennaklósettið (1977) sem seldist í meira en 20 milljónum eintaka og var þýdd á 20 tungumál. Sagan segir frá lífi millistéttarkonunnar Miru og vinkvenna hennar á sjötta og sjöunda áratug síðustu aldar, þar á meðal Val sem er róttækur femínisti. Sagan lýsir smáatriðum í lífi kvenna á þessum tíma og femínistahreyfingu þessa tímabils í Bandaríkjunum. Bókin vakti mikið umtal þegar hún kom út og í henni þóttu koma fram róttæk viðhorf. Í bókinni er m.a. haft eftir sögupersónunni Val: „allir menn eru nauðgarar, og það er allt sem þeir eru. Þeir nauðga okkur með augum sínum, lögum sínum og siðum.“ Náin vinkona Marilyn, feministinn Gloria Steinem, taldi áhrif bókarinnar á réttindabaráttu kvenna jafnast á við þau áhrif sem skáldsaga Ralph Ellison Invisible Man (1952) hafði á réttindabaráttu svartra 25 árum fyrr.
Af þekktum verkum hennar sem komu út síðar á ferlinum var From Eve to Dawn: A History of Women. Bókin kom út í hollenskri þýðingu árið 1995 en var ekki gefin út í enskri þýðingu fyrr en 2002 og 2003. Florence Howe útgefandi bókarinnar sagði að með verkum Marilynar hefðu konur í fyrsta sinn eignast sögu og að heimurinn hafi breyst og Marilyn hafi hjálpaði til við að breyta honum.
Marilyn greindist með krabbamein í vélinda árið 1992 og byggðist bók hennar A Season in Hell: A Memoir (1998) á reynslu hennar af veikindunum. Hún sigraðist á krabbameininu en lést af völdum hjartaáfalls árið 2009, þá 79 ára gömul.
Heimild
[breyta | breyta frumkóða]Fyrirmynd greinarinnar var „Marilyn French“ á ensku útgáfu Wikipedia. Skoðað 17. september 2019.