„Endurreisnin“: Munur á milli breytinga
m robot Bæti við: tk:Wozroždeniýe |
m robot Bæti við: be-x-old:Адраджэньне Breyti: az:İntibah dövrü |
||
Lína 29: | Lína 29: | ||
[[arz:عصر النهضه]] |
[[arz:عصر النهضه]] |
||
[[ast:Renacimientu]] |
[[ast:Renacimientu]] |
||
[[az:İntibah |
[[az:İntibah dövrü]] |
||
[[bat-smg:Renesansos]] |
[[bat-smg:Renesansos]] |
||
[[be:Адраджэнне]] |
[[be:Адраджэнне]] |
||
[[be-x-old:Адраджэньне]] |
|||
[[bg:Ренесанс]] |
[[bg:Ренесанс]] |
||
[[bn:রেনেসাঁস]] |
[[bn:রেনেসাঁস]] |
Útgáfa síðunnar 6. desember 2010 kl. 16:43
Endurreisn eða endurreisnartímabilið var tímabil í mannkynssögu, sem tók við af miðöldum. Það var blómaskeið í listum og vísindum, sem hafði töluverða hliðsjón af listum og hugmyndum Forn-Grikkja og Rómverja. Endurreisnin er venjulega talin hefjast á Ítalíu á 14. öld og hafi síðan borist þaðan um Evrópu allt til síðari hluta 16.aldar og því staðið frá síðmiðöldum fram á nýöld. Ítalska skáldið Dante Alighieri er oft talinn standa á mörkum miðalda og endurreisnar og skáldið Francesco Petrarca hefur verið kallaður fyrsti endurreisnarmaðurinn. Stundum hefur endurreisnin verið nefnd Endurlífgunaröld eða Endurfæðingin á íslensku. Það er þó sjaldgæft.
Upphaflega var hugtakið endurreisn (rinascimento sem þýðir orðrétt endurfæðing) notað af Giorgio Vasari sem ritaði æviþætti um helstu listamenn Ítalíu á 16. öld og þá í þeirri merkingu að í myndlist hefðu menn aftur tekið upp listræn viðmið, tækni og viðhorf sem ríktu á klassíska tímanum. Hugtakið var fyrst og fremst notað í listasögu fram til síðari hluta 19. aldar þegar sagnfræðingar tóku að nota það til að lýsa einhvers konar vatnaskilum sem skildu milli hinna myrku miðalda og nútímans.
Á meðan list miðalda einkenndist af trúarlegri innri leit þá einkennist list á endurreisnartímanum af veraldlegri sýn, athyglin beinist að hinu jarðneska lífi og manninum. Húmanismi, mannhyggja eða manngildisstefna var megin menntastefna endurreisnarinnar.
Á endurreisninni var tekið að líta á hið einstaka sem lykil að hinu almenna og áhersla lögð á vísindarannsóknir og beinar athuganir á náttúrunni.
Heimildir
- „Hvað var endurreisnartímabilið og hvað var svona merkilegt við það í myndlist?“. Vísindavefurinn.
- „Heimspekingar fyrr og nú, 6. hefti, Endurreisnin“ (pdf). Sótt 5. júlí 2006.
- Fyrirmynd greinarinnar var „Renaissance“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 5. júlí 2006.
- Society for Renaissance Studies