Búrfellshraun (Landsveit)
Búrfellshraun á Landmannaafrétti er eitt hinna svokölluðu Tungnárhrauna. Þar er þeirra næststærst, aðeins Þjórsárhraunið mikla er stærra. Búrfellshraun kom upp í langri gígaröð norðan Veiðivatna fyrir rúmum 3000 árum. Það þekur miklar víðáttur á Veiðivatnasvæðinu og við Þórisvatn en flæddi einnig niður með Tungná og Þjórsá. Það streymdi niður með Búrfelli en stöðvaðist í ofanverðri Landsveit og myndar þar háa samfellda hraunbrún, Gloppubrún, sem rekja má í boga um þvera sveit frá Skarfanesi og langleiðina að Rangá ofan við Galtalæk. Bæirnir Skarfanes, Ósgröf, Eskiholt, Mörk og Gloppa stóðu neðan undir hraunbrúninni.
Hraunið er úr dílabasalti þar sem stórir hvítir feldspatdílar sitja í dökkum grunnmassa.
Þjórsárdalshraun, sem flæddi niður Gjána í Þjórsárdal og þakti allan dalbotninn þar neðan við, er af mörgum talið vera hluti Búrfellshrauns aðrir telja það sjálfstætt hraun.
Hraunið er 485 km² að flatarmáli og um 6-7 km³ að rúmtaki. Vikurlagið H3 frá Heklu liggur ofan á hrauninu. Það er talið litlu eldra en vikurinn eða um 3200 ára.
Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]- Elsa G. Vilmundardóttir 1977: Tungnárhraun, jarðfræðiskýrsla. OS ROD 7702, 156 bls. + kort.
- Elsa G. Vilmundardóttir, Freysteinn Sigurðsson, Guðrún Larsen og Ingibjörg Kaldal 1990. Sigalda - Veiðivötn, jarðfræðikort. Orkustofnun og Landsvirkjun.
- Árni Hjartarson 2011: Víðáttumestu hraun Íslands. Náttúrufræðingurinn 81, 37-48.