Stríð Ísraels og Hamas 2023–
 |
Þessi grein fjallar um atburði sem eiga sér stað núna. Innihald greinarinnar gæti af þessum sökum breyst þegar fram líða stundir. |
| Stríð Ísraels og Hamas | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Hluti af átökum Araba og Ísraelsmanna | |||||
 Svæði undir stjórn Palestínumanna Svæði undir stjórn Ísraelsmanna Herseta Ísraelsmanna á svæðinu Svæði rýmt af vígamönnum Árásarsvæði stríðsins Rýmingarsvæði Ísraelsmanna | |||||
| |||||
| Stríðsaðilar | |||||
 Ísrael |
Hútí-fylkingin Jamaa Islamiya Amal-hreyfingin | ||||
| Leiðtogar | |||||
|
Benjamín Netanjahú Israel Katz Yoav Gallant |
 Khalil al-Hayya Yahya SinwarX Ismail Haniyeh X Mohammed Deif X | ||||
| Fjöldi hermanna | |||||
|
529.500 |
20.000 - 40.000+ | ||||
| Mannfall og tjón | |||||
|
995 óbreyttir borgarar látnir 992 öryggisliðar látnir 13.500+ særðir (frá og með 2. jan 2025) 251 í haldi eða rænt |
64.669+ látnir Óbein dauðsföll talin margfalt hærri 14.000+ týndir eða látnir 115.063+ særðir 16.300+ í haldi | ||||
Snemma morguns þann 7. október 2023, gerðu Hamas-samtökin og tengd samtök yfirgripsmikla árás gegn Ísrael. Á bilinu 2.500–5.000 eldflaugum var skotið á landið og um 1.000 vígamenn brutust gegnum landamæragirðingar á 27 mismunandi stöðum. Þeir þustu inn í landamæri Ísraels á pallbílum, mótorhjólum, gröfum og öðrum farartækjum og réðust á óbreytta borgara, hernaðar- og lögreglumannvirki.[1] Ástæða árásanna var skýrð sem „vegna vanhelgunar á Al-Aqsa-moskunni og dráp (á yfir 200) Palestínumönnum á Vesturbakkanum (á árinu 2023)“.[2] Vígamennirnir rændu um 200 manns og fóru með yfir á Gasa-ströndina. 8. október var orðið ljóst af yfir 600 Ísraelsmenn lágu í valnum og 2.000 höfðu særst.[2] Ísraelska leyniþjónustan var gagnrýnd fyrir að hafa ekki fengið upplýsingar um árásirnar.[3]
Ísrael brást við með loftárásum á Gasa og jafnaði við jörðu byggingar, þar á meðal turn sem hafði verið notaður fyrir útvarpsútsendingar og var sagður geyma skrifstofur Hamas. Yfir 300 létust í árásum fyrsta sólarhringinn. Lokað var fyrir vatn og rafmagn til Gasa á öðrum degi átakanna og loftárásum haldið áfram af hendi Ísraels.[4] Ísrael safnaði 300.000 manna herliði við landamæri Gasa[5] og sagði 1,1 milljón íbúa á norðurhluta svæðisins (Gaza-borg) að flýja suður.[6]
Átökin breiddust út á Vesturbakkann og við landamæri Ísraels og Líbanons þar sem eldflaugum var skotið. Mannfall var á báðum svæðum.[7]
Tímalína
[breyta | breyta frumkóða]2023
[breyta | breyta frumkóða]- Þann 17. október var spítali sprengdur í suðurhluta Gasa-borgar með þeim afleiðingum að um 500 manns létust. Ísraelsher neitaði sök og rakti sprenginguna til íslamskra vígasamtaka sem áttu að hafa sett af stað misheppnað skot.[8]
- Í byrjun desember hafði Ísraelsher eyðilagt yfir 100.000 byggingar á Gasa. Herinn gerði loftárásir á suður-Gasa, Khan Yunis og Rafah og réðst síðar þar inn.[9]
2024
[breyta | breyta frumkóða]- Í apríl hafði Ísraelsher drepið nær 200 hjálparstarfsmenn sem dreifðu matvælum til flóttamanna. Árásirnar voru gagnrýndar harðlegar og sagðar sumar gerðar af ásettu ráði.[10]
- Þann 22. júlí týndu tveir gíslar lífi í haldi Hamas-samtakanna í tilkynningu Ísraelsku réttindasamtakanna Hostages and Missing Families Forum.[11]
- Þann 31. júlí lést Ismail Haniyeh, stjórnmálaleiðtogi Hamas-samtakanna, í loftárás í Tehran, höfuðborg Írans.[12]
- Þann 10. ágúst hæfðu þrjú flugskeyti ísraelska hersins skólabyggingu í Al-Sahaba-hverfinu sem drápu á bilinu 90–100 óbreytta borgara, og 18 hið minnsta, að sögn yfirvalda á Gaza sem lýstu atvikinu sem hræðilegu fjöldamorði. Ísraelski herinn sagðist aftur á móti hafa fellt vígamenn Hamas-samtakanna sem földu í fólginni stjórnstöð samtakanna í skólanum.[13]
- 5. desember: Amnesty International gaf út skýrslu um stríðið þar sem aðgerðum Ísraels var lýst sem þjóðarmorði. Ísrael og Bandaríkin vísuðu henni á bug. [14]
2025
[breyta | breyta frumkóða]- 15. janúar: Samið var um vopnahlé milli Hamas og Ísraels.
- 18. mars: Ísrael rauf vopnahléð og gerði loftárásir á Gasa þar sem um 600 létust.
- 30. mars: Ísrael drap 15 sjúkraflutningsmenn Rauða hálfmánans með skotárás á bílalest. [15]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ How Hamas staged Israel lightning assault no-one thought possible BBC, sótt 9. okt. 2023
- ↑ 2,0 2,1 Jónsdóttir, Hallgerður Kolbrún E. (14 október 2023). „Hundrað ára saga landnáms og aðskilnaðar - Vísir“. visir.is. Sótt 31 júlí 2024.
- ↑ Flókin og þaulskipulögð árás beint fyrir framan nefið á Ísraelsmönnum Rúv, sótt 9. okt. 2023
- ↑ Loka fyrir rafmagn og vatn til íbúa Gaza Rúv, sótt 9. okt. 2023
- ↑ Innrás virðist yfirvofandi Vísir, sótt 11. okt. 2023
- ↑ 1,1 milljón íbúum á Gaza sagt að yfirgefa heimili sín Rúv, sótt 13. okt. 2023
- ↑ „Israel, Hezbollah exchange fire, raising regional tensions“. Al Jazeera (enska). Sótt 31 júlí 2024.
- ↑ BBC News - Panic and confusion at scene of Gaza hospital blast BBC, sótt 19/10 2023
- ↑ Nearly 100,000 Gaza buildings may be damaged, satellite images show BBC, sótt 4/12 2023
- ↑ World Central Kitchen founder says Israel targeted staff car by car BBC, sótt 4. apríl 2024
- ↑ Kristjánsson, Alexander (22 júlí 2024). „Tveir gíslar drepnir í haldi Hamas - RÚV.is“. RÚV. Sótt 1 ágúst 2024.
- ↑ Karlsson, Ari Páll (31 júlí 2024). „Stjórnmálaleiðtogi Hamas drepinn - RÚV.is“. RÚV. Sótt 1 ágúst 2024.
- ↑ Sigurðsson, Grétar Þór (10 ágúst 2024). „Að minnsta kosti 90 drepin í árás á skóla í Gaza-borg - RÚV.is“. RÚV. Sótt 10 ágúst 2024.
- ↑ Bandaríkjastjórn segir ásakanir um þjóðarmorð Ísraela á Gaza þvætting Rúv, sótt 5. desember 2024
- ↑ Þeir voru við mannúðarstörf Rúv, skoðað 5. apríl, 2025