Bleikja

Bleikja
	;
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Dýraríki (Animalia);
Fylking:	Seildýr (Chordata);
Flokkur:	Geisluggar (Actinopterygii);
Ættbálkur:	Laxfiskar (Salmoniformes);
Ætt:	Laxfiskaætt (Salmonidae);
Ættkvísl:	Bleikjuættkvísl (Salvelinus);
Tegund:	S. alpinus;
Tvínefni
	Salvelinus alpinus; Linnaeus, 1758

Bleikja getur einnig átt við Gulstör.

Heimskautableikja (oftast aðeins kölluð bleikja) (fræðiheiti: Salvelinus alpinus) er laxfiskur sem lifir bæði í vötnum og sjó á Norðurslóðum. Hún getur orðið allt að 12 kíló að þyngd, en verður sjaldan þyngri en 500 grömm. Nafnið er dregið af rauðbleikum litnum á kviðnum. Hún er sá ferskvatnsfiskur sem lifir nyrst og hefst við í súrefnisríkum köldum vötnum sem botnfrjósa ekki. Bleikja sem lifir í sjó, gjarnan kölluð sjóbleikja, gengur upp í ferskvatn til að hrygna. Bleikja er vinsæll fiskur hjá sportveiðimönnum. Bleikjueldi er einnig stundað í einhverjum mæli á Íslandi og í Noregi.

Bleikjueldi

Bleikjueldi er fiskeldi þar sem bleikjan er alinn upp í sláturstærð í eldisstöðvum. Um 3500 tonn af bleikju voru framleidd á Íslandi árið 2010.

Helstu bleikjustöðvar á Íslandi eru Íslandsbleikja, Fagradalsbleikja, Glæðir, Tungusilungur, Hólalax, Rifós og Fiskeldið Haukamýrsgili. Um 70% af bleikjuframleiðslu 2009 var í höndum Íslandsbleikju en fyrirtækið rekur matfiskaeldi á Reykjanesi og seiðaeldi í Ölfusi. Margar af eldisstöðvum á Íslandi voru upphaflega byggðar fyrir laxeldi.

Stofnkostnaður við hefðbundnar strandeldisstöðvar (fiskur alinn í kerjum) er mjög hár en þar er fiskur alinn upp í trefjaplastkerjum en einnig er fiskur alinn í dúkklæddum tjörnum og er talið að kostnaður við gerð jarðvegstjarna sé ekki nema 1/6 af gerð hefðbundinna kerja. Algengastu jarðvegstjarnir eru lengdarstraumstjarnir 1,5 m djúpar, 3 metra breiðar og 30 metra langar. Slíkar tjarnir líkjast framræsluskurðum. Tjarnirnar eru dúklagðar til að auðvelda þrif og forðast jarðvegsbakteríur.

Vaxtarhraði fiska er háður hitastigi. Við venjulegar aðstæður 9-10 C tekur 12 mánuði fyrir seiði að ná í 100 gr þyngd. Talið er að við góðar aðstæður og skipulag megi framleiða 50-70 kg á ári af bleikju á hvern rúmmetra eldisrýmis í kerjum. Helsti kostnaður við bleikjueldi fyrir utan aðgang að vatni og landi er raforka vegna dælingar, súrefni, seiði, fóður og laun.