Rósagrýta
| Rósagrýta | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Claytonia sibirica L. |
Rósagrýta (fræðiheiti; Claytonia sibirica[1]) er jurt sem er ættuð frá svæðinu milli Rússnesku Aleut-eyja yfir að Alaska, suður til Santa Cruz fjalla. Montia sibirica er algengt samheiti yfir rósagrýtu. Tegundin var flutt tl Bretlandseyja á 18. öld þar sem hún er orðin mjög útbreidd.[2]
Rósagrýta vex á Íslandi sem slæðingur umhverfis Seyðisfjörð, þar sem hún hefur verið ræktuð í görðum og dreifst þaðan út.[3]
Búsvæði og lýsing
[breyta | breyta frumkóða]Hún vex í rökum skógum. Þetta er langlífur fjölæringur, tvíær eða jafnvel einær með tvíkynja blómum. Fjöldi þykkra og safaríkra stöngla koma upp af rótinni. Stofnblöðin eru langstilkuð, tígul til egglaga, en á blómstönglunum eru blöðin stilklaus. Blómin eru 8–20 mm í þvermál, með fimm hvítum eða bleikum krónublöðum með rauðum æðum[4].
Litningatalan er 2n = 12, 18, 24 eða 30.[5]
Nytjar
[breyta | breyta frumkóða]Inúítar, indíánar og gullgrafarar í Alaska og Aleut-eyjum nota blöðin ýmist hrá eða soðin eins og flestar tegundirnar í ættkvíslinni.[6]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „BSBI List 2007“. Botanical Society of Britain and Ireland. Afrit af upprunalegu (xls) geymt þann 25. janúar 2015. Sótt 17. október 2014.
- ↑ Dickie, T. W. (1915), Robertland, 10/07/1915. Annals of the Kilmarnock Glenfield Ramblers Society. 1913 - 1919. P. 110.
- ↑ Hörður Kristinsson 2008 Íslenskt plöntutal, blómplöntur og byrkningar. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar Nr. 51. 58 s.
- ↑ Miller, J. M. and K. L. Chambers. 2006. Systematics of Claytonia (Portulacaceae). Systematic Botany Monographs 78: 1-236. ISBN 0-912861-78-9
- ↑ Claytonia sibirica bei Tropicos.org. In: IPCN Chromosome Reports. Missouri Botanical Garden, St. Louis
- ↑ Nature Gate
Ytri tenglar
[breyta | breyta frumkóða]- Burke Museum in WA State: Claytonia sibirica Geymt 16 júlí 2011 í Wayback Machine
- Flora North America Treatment: Claytonia sibirica
- Jepson Manual Treatment: Claytonia sibirica
- Cal photos: Claytonia sibirica
- Thomas Meyer: Datenblatt mit Bestimmungsschlüssel und Fotos bei Flora-de: Flora von Deutschland (alter Name der Webseite: Blumen in Schwaben)
- Den virtuella floran
Viðbótarlesning
[breyta | breyta frumkóða]- Otto Schmeil, Jost Fitschen (Begr.), Siegmund Seybold: Die Flora von Deutschland und der angrenzenden Länder. Ein Buch zum Bestimmen aller wild wachsenden und häufig kultivierten Gefäßpflanzen. 95. vollst. überarb. u. erw. Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2011, ISBN 978-3-494-01498-2.
- Werner Rothmaler: Exkursionsflora von Deutschland, Gefäßpflanzen: Grundband. 20. Auflage, 2011, Spektrum Verlag Heidelberg, ISBN 978-3-8274-1606-3.
- Henning Haeupler, Thomas Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. 2. Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-8001-4990-2.
