„Rúm (húsgagn)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 16. september 2009 kl. 16:25

Þessi grein fjallar um rúm sem húsgagn. Um aðrar merkingar, sjá rúm.

Rúm (eða rekkja) er húsgagn sem er notað til að hvíla sig á, sofa í og til að hafa samfarir. Yfirleitt samanstendur rúm af dýnu sem liggur ofan á gormbotni. Gormbotninn er grind sem inniheldur gorma og heldur uppi þyngd dýnunnar ásamt botngrind. Höfuðgafl og fótagafl eru andstæðar hliðar í rúmi. Flestir nota kodda sem höfuðstoð, og teppi eða sæng halda hlýju að þeim sem liggur í rúmi, en ásamt laki og verum nefnist það einu nafni rúmföt eða sængurföt.

Saga

Upprunalega voru rúm ekki annað en hálmhrúga á beru gólfinu. Seinna tóku menn að lyfta svefnstæðinu frá gólfhæð til að forðast gegnumtrekk, óhreinindi og plágur. Egyptar notuðust við há rúmstæði og til að komast upp í þau klifruðu menn upp stiga. Rekkjur þessar voru hlaðnar púðum, koddum og dregið fyrir þær með tjöldum (lokrekkjutjöldum) til umlykja þær. Yfirstéttin í Egyptalandi svaf í rekkjum úr gylltum viði, hægindi þeirra ýmist úr steini, timbri eða málmi.

Í Ódysseifskviðunni segir af rekkju og er líklega elsta frásögn af rúmstæði. Í kviðunni segir frá brúðkaupsrúmi Ódysseifs og konu hans Penelópu, en það var úr gríðarstórum olíuviði sem stóð þar sem þau giftust. Hómer skrifaði líka um tréverk rúmanna sem voru með ígreypingum úr gulli, silfri og fílabeini. Forngríska rúmið var með ramma úr timbri, höfuðgafli og voru þakin skinnum. Síðar var rúmstæðið spónlagt dýrum viðum — stundum klætt fílabeini og þakið skjaldbökuskelmeð fætur úr silfri — en líka oft úr bronsi.

Rómverjar gerðu sér dýnur úr reyr, heyi, ull eða fjöðrum og höfðu litla púða til skrauts og þæginda. Rómverskar rekkjur voru tveggja manna og með höfuðgafli. Rúmstæði þeirra voru há og gengið upp stiga til þess að komast í þær.

Tegundir

Beddi — lítið rúm fyrir börn
Koja — annað rúm liggur fyrir ofan hínu
Hengirúm — rúm úr dúki sem hengur upp
Hjónarúm — rúm notað af tveimur einstaklingum

Tengt efni

Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
 [[Mynd:Bed in Seattle hotel.jpg|thumb|250px|Rúm á [[hótel]]i.]]
 :''Þessi grein fjallar um rúm sem húsgagn. Um aðrar merkingar, sjá [[rúm]].''
-'''Rúm''' (eða '''rekkja''') er [[húsgagn]] sem er notað til að hvíla sig á, [[svefn|sofa]] í og til að hafa [[kynmök|samfarir]]. Yfirleitt samanstendur rúm af [[dýna|dýnu]] sem liggur ofan á [[gormbotni]]. Gormbotninn er grind sem inniheldur [[gorm|gorma]] og heldur upp þyngd dýnunnar ásamt stundum botngrind. [[Höfuðgafl]] og [[fótagafl]] eru andstæðar hliðar í rúmi. Flestir nota [[koddi|kodda]] sem höfuðstoð, og [[teppi]] eða [[sæng]] halda hlýju að þeim sem liggur í rúmi, en ásamt laki og verum nefnist það einu nafni rúmföt eða sængurföt.
+'''Rúm''' (eða '''rekkja''') er [[húsgagn]] sem er notað til að hvíla sig á, [[svefn|sofa]] í og til að hafa [[kynmök|samfarir]]. Yfirleitt samanstendur rúm af [[dýna|dýnu]] sem liggur ofan á [[gormbotni]]. Gormbotninn er grind sem inniheldur [[gorm|gorma]] og heldur uppi þyngd dýnunnar ásamt botngrind. [[Höfuðgafl]] og [[fótagafl]] eru andstæðar hliðar í rúmi. Flestir nota [[koddi|kodda]] sem höfuðstoð, og [[teppi]] eða [[sæng]] halda hlýju að þeim sem liggur í rúmi, en ásamt laki og verum nefnist það einu nafni rúmföt eða sængurföt.
 == Saga ==
-Upprunalega voru rúm bara hrúgur úr [[strá]]i á gólfi. Þá kom mikilvæg breyting: að lyfta rúm af gólfinu til að forðast trekki, óhreinindi og plágur. [[Egyptaland hið forna|Egyptar]] notuðu há rúmstæði sem þeir fengu aðgang að með stigum. Þessi rúm voru með púða, kodda og [[tjald|tjöld]] til friðhelgi. Yfirstéttin áttu rúm úr viði gylltum með gulli. Oft var það líka sívöl höfuðstoð úr [[steinn|steini]], [[viður|timbri]] eða [[málmur|málmi]].
+Upprunalega voru rúm ekki annað en [[hálm]]hrúga á beru gólfinu. Seinna tóku menn að lyfta svefnstæðinu frá gólfhæð til að forðast gegnumtrekk, óhreinindi og plágur. [[Egyptaland hið forna|Egyptar]] notuðust við há rúmstæði og til að komast upp í þau klifruðu menn upp stiga. Rekkjur þessar voru hlaðnar púðum, koddum og dregið fyrir þær með [[tjald|tjöldum]] (''lokrekkjutjöldum'') til umlykja þær. Yfirstéttin í Egyptalandi svaf í rekkjum úr gylltum viði, hægindi þeirra ýmist úr [[steinn|steini]], [[viður|timbri]] eða [[málmur|málmi]].
-Rúm voru talin um í ''[[Ódysseifskviða|Ódysseifskviðunni]]'', þetta er líklega sú elsta frásögn af rúmi. [[Ódysseifur]] skrifaði líka um að smíða brúðkaupsrúm handa honum og konu sinni [[Penelópa|Penelópu]], úr gríðarstórum [[olíuviður|olíuviði]] sem stóð á staðinum fyrir þau giftust þar. [[Hómer]] skrifaði líka um tréverk rúmanna með ígreypingum úr [[gull]]i, [[silfur|silfri]] og [[fílabein]]i. Forngríska rúmið var með ramma úr timbri, höfuðgafli og voru lögð skinn á.  Síðar var rúmstæðið [[spónn|spónlagt]] með dýrum viðum—stundum var það úr fílabeini og spónlagt með [[skjaldbökuskel]] og var með fætum úr silfri—oft var það úr [[brons]]i.
+Í ''[[Ódysseifskviða|Ódysseifskviðunni]]'' segir af rekkju og er líklega elsta frásögn af rúmstæði. Í kviðunni segir frá brúðkaupsrúmi Ódysseifs og konu hans [[Penelópa|Penelópu]], en það var úr gríðarstórum [[olíuviður|olíuviði]] sem stóð þar sem þau giftust. [[Hómer]] skrifaði líka um tréverk rúmanna sem voru með ígreypingum úr [[gull]]i, [[silfur|silfri]] og [[fílabein]]i. Forngríska rúmið var með ramma úr timbri, höfuðgafli og voru þakin skinnum.  Síðar var rúmstæðið [[spónn|spónlagt]] dýrum viðum — stundum klætt fílabeini og þakið [[skjaldbökuskel]]með fætur úr silfri — en líka oft úr [[brons]]i.
-[[Rómaveldi|Rómverjar]] smíðuðu dýnur úr [[reyr]]um, [[hey]]i, [[ull]]i eða [[fjöður|fjöðrum]] og notuðu líka litlar púða. Rómversk rúm voru handa tveimur einstaklingum og voru með höfuðgaflar. Rúmstæði voru há og maður átti að ganga upp stiga til þess að fá aðgang að þeim.
+[[Rómaveldi|Rómverjar]] gerðu sér dýnur úr [[reyr]], [[hey]]i, [[ull]] eða [[fjöður|fjöðrum]] og höfðu litla púða til skrauts og þæginda. Rómverskar rekkjur voru tveggja manna og með höfuðgafli. Rúmstæði þeirra voru há og gengið upp stiga til þess að komast í þær.
 == Tegundir ==