„Svæðisgarnabólga“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
mEkkert breytingarágrip
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.7
Lína 1: Lína 1:
'''Svæðisgarnabólga''' eða '''Crohns-sjúkdómur''' er gerð af langvinnum [[Bólga|bólgu]]<nowiki/>sjúkdómi í [[Meltingarvegur|meltingarveginum]]. Bólgan getur komið fram í hvaða hluta meltingarvegarins sem er, frá munni að [[Endaþarmur|endaþarmi]].<ref name="NIDDK2013">{{cite web|url=http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/crohns/|title=Crohn's Disease|date=July 10, 2013|website=National Digestive Diseases Information Clearinghouse (NDDIC)|archive-url=https://web.archive.org/web/20140609002323/http://digestive.niddk.nih.gov/ddISeases/pubs/crohns/|archive-date=June 9, 2014|deadurl=no|access-date=June 12, 2014|df=mdy-all}}</ref> Einkenni geta verið kviðverkur, [[niðurgangur]] (ef bólgan er mikil getur blóð verið í hægðum), [[Hiti (sjúkdómsástand)|hiti]], og þyngdartap.<ref name="NIDDK2013" /> Önnur einkenni geta verið {{ill|blóðleysi|en|anemia}}, {{ill|útbrot|en|Rash}}, {{ill|liðbólga|en|Arthritis}}, bólgur í augum, og þreyta.<ref name="Baumgart2012">{{cite journal|vauthors=Baumgart DC, Sandborn WJ|date=November 2012|title=Crohn's disease|url=http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(12)60026-9/fulltext|journal=Lancet|volume=380|issue=9853|pages=1590–605|doi=10.1016/S0140-6736(12)60026-9|pmid=22914295}}</ref>
'''Svæðisgarnabólga''' eða '''Crohns-sjúkdómur''' er gerð af langvinnum [[Bólga|bólgu]]<nowiki/>sjúkdómi í [[Meltingarvegur|meltingarveginum]]. Bólgan getur komið fram í hvaða hluta meltingarvegarins sem er, frá munni að [[Endaþarmur|endaþarmi]].<ref name="NIDDK2013">{{cite web|url=http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/crohns/|title=Crohn's Disease|date=July 10, 2013|website=National Digestive Diseases Information Clearinghouse (NDDIC)|archive-url=https://web.archive.org/web/20140609002323/http://digestive.niddk.nih.gov/ddISeases/pubs/crohns/|archive-date=júní 9, 2014|deadurl=yes|access-date=June 12, 2014|df=mdy-all}}</ref> Einkenni geta verið kviðverkur, [[niðurgangur]] (ef bólgan er mikil getur blóð verið í hægðum), [[Hiti (sjúkdómsástand)|hiti]], og þyngdartap.<ref name="NIDDK2013" /> Önnur einkenni geta verið {{ill|blóðleysi|en|anemia}}, {{ill|útbrot|en|Rash}}, {{ill|liðbólga|en|Arthritis}}, bólgur í augum, og þreyta.<ref name="Baumgart2012">{{cite journal|vauthors=Baumgart DC, Sandborn WJ|date=November 2012|title=Crohn's disease|url=http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(12)60026-9/fulltext|journal=Lancet|volume=380|issue=9853|pages=1590–605|doi=10.1016/S0140-6736(12)60026-9|pmid=22914295}}</ref>


Orsök svæðisgarnabólgu er ekki þekkt, en talið er að hún komi fram vegna samblöndu af umhverfisþáttum, [[Ónæmiskerfi|ónæmis]]<nowiki/>þáttum, [[Baktería|bakteríum]], og erfðum.<ref>{{cite journal|vauthors=Cho JH, Brant SR|date=May 2011|title=Recent insights into the genetics of inflammatory bowel disease|journal=Gastroenterology|volume=140|issue=6|pages=1704–12|doi=10.1053/j.gastro.2011.02.046|pmc=4947143|pmid=21530736}}</ref><ref name="Bact08">{{cite journal|vauthors=Dessein R, Chamaillard M, Danese S|date=September 2008|title=Innate immunity in Crohn's disease: the reverse side of the medal|journal=Journal of Clinical Gastroenterology|volume=42 Suppl 3 Pt 1|pages=S144–7|doi=10.1097/MCG.0b013e3181662c90|pmid=18806708}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Stefanelli T, Malesci A, Repici A, Vetrano S, Danese S|date=May 2008|title=New insights into inflammatory bowel disease pathophysiology: paving the way for novel therapeutic targets|journal=Current Drug Targets|volume=9|issue=5|pages=413–8|doi=10.2174/138945008784221170|pmid=18473770}}</ref> Það leiði til þess að [[Ónæmiskerfi|ónæmiskerfið]] ráðist á meltingarveginn og valdi þannig langvinnri bólgu.<ref name="Bact08" /><ref name="pmid19437144">{{cite journal|vauthors=Marks DJ, Rahman FZ, Sewell GW, Segal AW|date=February 2010|title=Crohn's disease: an immune deficiency state|journal=Clinical Reviews in Allergy & Immunology|volume=38|issue=1|pages=20–31|doi=10.1007/s12016-009-8133-2|pmc=4568313|pmid=19437144}}</ref> Svæðisgarnabólga er tengd ónæmiskerfinu, en hún virðist ekki vera [[sjálfsofnæmissjúkdómur]] (þ.e.a.s., ónæmiskerfið er ekki að reyna að ráðast á líkamann, heldur er mögulegt að ónæmiskerfið sé að ráðast á bakteríur í meltingarveginum).<ref>{{cite journal|vauthors=Casanova JL, Abel L|date=August 2009|title=Revisiting Crohn's disease as a primary immunodeficiency of macrophages|journal=The Journal of Experimental Medicine|volume=206|issue=9|pages=1839–43|doi=10.1084/jem.20091683|pmc=2737171|pmid=19687225}}</ref>
Orsök svæðisgarnabólgu er ekki þekkt, en talið er að hún komi fram vegna samblöndu af umhverfisþáttum, [[Ónæmiskerfi|ónæmis]]<nowiki/>þáttum, [[Baktería|bakteríum]], og erfðum.<ref>{{cite journal|vauthors=Cho JH, Brant SR|date=May 2011|title=Recent insights into the genetics of inflammatory bowel disease|journal=Gastroenterology|volume=140|issue=6|pages=1704–12|doi=10.1053/j.gastro.2011.02.046|pmc=4947143|pmid=21530736}}</ref><ref name="Bact08">{{cite journal|vauthors=Dessein R, Chamaillard M, Danese S|date=September 2008|title=Innate immunity in Crohn's disease: the reverse side of the medal|journal=Journal of Clinical Gastroenterology|volume=42 Suppl 3 Pt 1|pages=S144–7|doi=10.1097/MCG.0b013e3181662c90|pmid=18806708}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Stefanelli T, Malesci A, Repici A, Vetrano S, Danese S|date=May 2008|title=New insights into inflammatory bowel disease pathophysiology: paving the way for novel therapeutic targets|journal=Current Drug Targets|volume=9|issue=5|pages=413–8|doi=10.2174/138945008784221170|pmid=18473770}}</ref> Það leiði til þess að [[Ónæmiskerfi|ónæmiskerfið]] ráðist á meltingarveginn og valdi þannig langvinnri bólgu.<ref name="Bact08" /><ref name="pmid19437144">{{cite journal|vauthors=Marks DJ, Rahman FZ, Sewell GW, Segal AW|date=February 2010|title=Crohn's disease: an immune deficiency state|journal=Clinical Reviews in Allergy & Immunology|volume=38|issue=1|pages=20–31|doi=10.1007/s12016-009-8133-2|pmc=4568313|pmid=19437144}}</ref> Svæðisgarnabólga er tengd ónæmiskerfinu, en hún virðist ekki vera [[sjálfsofnæmissjúkdómur]] (þ.e.a.s., ónæmiskerfið er ekki að reyna að ráðast á líkamann, heldur er mögulegt að ónæmiskerfið sé að ráðast á bakteríur í meltingarveginum).<ref>{{cite journal|vauthors=Casanova JL, Abel L|date=August 2009|title=Revisiting Crohn's disease as a primary immunodeficiency of macrophages|journal=The Journal of Experimental Medicine|volume=206|issue=9|pages=1839–43|doi=10.1084/jem.20091683|pmc=2737171|pmid=19687225}}</ref>

Útgáfa síðunnar 14. september 2020 kl. 23:38

Svæðisgarnabólga eða Crohns-sjúkdómur er gerð af langvinnum bólgusjúkdómi í meltingarveginum. Bólgan getur komið fram í hvaða hluta meltingarvegarins sem er, frá munni að endaþarmi.[1] Einkenni geta verið kviðverkur, niðurgangur (ef bólgan er mikil getur blóð verið í hægðum), hiti, og þyngdartap.[1] Önnur einkenni geta verið blóðleysi(en), útbrot(en), liðbólga(en), bólgur í augum, og þreyta.[2]

Orsök svæðisgarnabólgu er ekki þekkt, en talið er að hún komi fram vegna samblöndu af umhverfisþáttum, ónæmisþáttum, bakteríum, og erfðum.[3][4][5] Það leiði til þess að ónæmiskerfið ráðist á meltingarveginn og valdi þannig langvinnri bólgu.[4][6] Svæðisgarnabólga er tengd ónæmiskerfinu, en hún virðist ekki vera sjálfsofnæmissjúkdómur (þ.e.a.s., ónæmiskerfið er ekki að reyna að ráðast á líkamann, heldur er mögulegt að ónæmiskerfið sé að ráðast á bakteríur í meltingarveginum).[7]

Tenglar

Tilvísanir

  1. ↑ 1,0 1,1 „Crohn's Disease“. National Digestive Diseases Information Clearinghouse (NDDIC). 10. júlí 2013. Afrit af upprunalegu geymt þann júní 9, 2014. Sótt 12. júní 2014.
  2. ↑ Baumgart DC, Sandborn WJ (nóvember 2012). „Crohn's disease“. Lancet. 380 (9853): 1590–605. doi:10.1016/S0140-6736(12)60026-9. PMID 22914295.
  3. ↑ Cho JH, Brant SR (maí 2011). „Recent insights into the genetics of inflammatory bowel disease“. Gastroenterology. 140 (6): 1704–12. doi:10.1053/j.gastro.2011.02.046. PMC 4947143. PMID 21530736.
  4. ↑ 4,0 4,1 Dessein R, Chamaillard M, Danese S (september 2008). „Innate immunity in Crohn's disease: the reverse side of the medal“. Journal of Clinical Gastroenterology. 42 Suppl 3 Pt 1: S144–7. doi:10.1097/MCG.0b013e3181662c90. PMID 18806708.
  5. ↑ Stefanelli T, Malesci A, Repici A, Vetrano S, Danese S (maí 2008). „New insights into inflammatory bowel disease pathophysiology: paving the way for novel therapeutic targets“. Current Drug Targets. 9 (5): 413–8. doi:10.2174/138945008784221170. PMID 18473770.
  6. ↑ Marks DJ, Rahman FZ, Sewell GW, Segal AW (febrúar 2010). „Crohn's disease: an immune deficiency state“. Clinical Reviews in Allergy & Immunology. 38 (1): 20–31. doi:10.1007/s12016-009-8133-2. PMC 4568313. PMID 19437144.
  7. ↑ Casanova JL, Abel L (ágúst 2009). „Revisiting Crohn's disease as a primary immunodeficiency of macrophages“. The Journal of Experimental Medicine. 206 (9): 1839–43. doi:10.1084/jem.20091683. PMC 2737171. PMID 19687225.
  Þessi heilsugrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Svæðisgarnabólga&oldid=1683307“