Holtasóti

Holtasóti
	; Rakur holtasóti með baukum í Austurríki.
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
Undirríki:	Mosar (Bryophytes);
Fylking:	Baukmosar (Bryophyta);
Flokkur:	Sótmosaflokkur (Andreaeopsida);
Ættbálkur:	Toppamosabálkur (Timmiales);
Ætt:	Sótmosaætt (Andreaeaceae);
Ættkvísl:	Sótmosar (Andreaea);
Tegund:	Holtasóti (A. rupestris); Hedw.
Tvínefni
	Andreaea rupestris;

Holtasóti (fræðiheiti: Andreaea rupestris) er tegund mosa af sótmosaætt. Hann finnst meðal annars á Íslandi og er algengur á steinum, oft á opnum svæðum, um allt land.^[1] Auðvelt er að greina holtasóta frá náskyldu tegundinni fjallasóta á því að blöð holtasóta eru án miðrifs en blöð fjallasóta hafa miðrif.^[1]^[2]

Gró

Holtasóti myndar gró í baukum eins og aðrir baukmosar. Gró holtasóta eru tvenns konar, vanþroska gró sem eru brún og um 20 µm að stærð og stærri græn gró sem eru um 30 µm.^[2]

Vistfræði

Holtasóti þolir vel þurrk sem gerir honum kleift að vaxa á svæðum sem eru opin fyrir vindi. Hann þolir hins vegar illa samkeppni við aðrar tegundir, svo sem litunarskóf (Parmelia omphalodes), snepaskóf (Parmelia saxatilis) og hraungambra (Racomitrium lanuginosum).^[1] Lappamerla vex gjarnan á holtasóta.^[3]

Holtasóti getur verið með algengustu mosum í sumum vistgerðum, til dæmis í eyðihraunavist^[4] og í hraungambravist.^[5]

Myndir

Þurr holtasóti er svartur eða rauðbrúnn og blöðin liggja upp að stönglinum.
Blautur holtasóti er grænn vegna blaðgrænu.
Stakt laufblað holtasóta séð í smásjá. Ekkert miðrif er á blaðinu en blöð fjallasóta hafa miðrif.
Smásjármynd af laufblaði holtasóta. Stakar frumur sjást greinilega.
Baukur sótmosa rifnar á einkennandi hátt. Gró mosans dreifast út frá rifnum bauknum.
Gró holtasóta eru tvenns konar. Vanþroska brún gró og stærri græn gró.

Tilvísanir

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Ágúst H. Bjarnason (2018). Mosar á Íslandi. Ágúst H. Bjarnason. ISBN 978-9935-458-80-3
↑ ^2,0 ^2,1 Bergþór Jóhannsson (1990). Íslenskir mosar - sótmosaætt og haddmosaætt. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar nr. 13. Náttúrufræðistofnun Íslands, Reykjavík.
↑ Hörður Kristinsson (2016). Íslenskar fléttur. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag. ISBN 978-9979-66-347-8
↑ Eyðihraunavist. Náttúrufræðistofnun Íslands. Sótt þann 28. apríl 2018.
↑ Hraungambravist. Náttúrufræðistofnun Íslands. Sótt þann 28. apríl 2018.

[ÁHB2018-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Ágúst H. Bjarnason (2018). Mosar á Íslandi. Ágúst H. Bjarnason. ISBN 978-9935-458-80-3

[BJ1990-2] 2,0 ^2,1 Bergþór Jóhannsson (1990). Íslenskir mosar - sótmosaætt og haddmosaætt. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar nr. 13. Náttúrufræðistofnun Íslands, Reykjavík.

[3] Hörður Kristinsson (2016). Íslenskar fléttur. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag. ISBN 978-9979-66-347-8

[4] Eyðihraunavist. Náttúrufræðistofnun Íslands. Sótt þann 28. apríl 2018.

[5] Hraungambravist. Náttúrufræðistofnun Íslands. Sótt þann 28. apríl 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]