Doði
Doði (doðasótt eða bráðadoði) er efnaskiptasjúkdómur sem leggst á spendýr, oftast kýr en einnig ær, í byrjun mjaltaskeiðs og í kringum burð. Við byrjum mjólkurframleiðslu lækkar hlutfall kalks í blóði hratt svo mikil röskun verður á allri líkamsstarfsemi og getur leitt til dauða.
Orsakir[breyta | breyta frumkóða]
Á síðustu vikum meðgöngu eykst þörf fyrir kalsíum, fosfór, magnesíum og kalí mikið. Þó að það sé nóg af þessum efnum í fóðrinu ganga skepnurnar á eigin forða, sem er eðlilegt upp að vissu marki, en beinin eru steinefnaforðabúr líkamans. Hætta á doða skapast einkum ef áðurnefnd steinefni vantar í fóðrið en einnig getur streita, fóðurbreytingar, óregluleg fóðrun, fjárrag og veðurbreytingar átt sök í sjúkdómnum.
Líkur á sjúkdómnum aukast með hækkandi aldir, óalgengt að kvígur fái doða, og ef fóstrin eru mörg, t.d. tvö eða fleiri lömb í ánni. Algengast er að ær fái doða fyrir burð; kýr um og eftir hann.
Einnig hefur komið fyrir að hrútar hafi fengið doða og tengist það þá engan veginn mjólkurframleiðslu eða meðgöngu.
Einkenni[breyta | breyta frumkóða]
Doðaveikar kýr og kindur eru þróttlausar og óstyrkar til gangs. Eyrun verða köld sem og granirnar. Það hægist á allri líkamsstarfsemi og þá sérstaklega á hjartslætti. Þær þembast upp, leggja höfuð aftur með síðu. Loks missa þær meðvitund og drepast fljótt ef ekkert er að gert.
Lækning[breyta | breyta frumkóða]
Með því að sprauta kalki, sérstaklega bórkalki, undir húð á 2-3 stöðum hækkar kalkinnihaldið í blóði svo sjúklingurinn ætti að ná sér fljótt. Of stór kalkskammtur getur valdið hjartabilun en of lítill skammtur gerir lítið gagn.