Ölgerðin Egill Skallagrímsson

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Ölgerðin Egill Skallagrímsson er íslenskur drykkjaframleiðandi, elsta starfandi bruggverksmiðja landsins og heildsala með mat og drykk. Fyrirtækið var stofnað 17. apríl 1913 og framleiðir 45 miljónir lítra af drykkjarvörum árlega. Auk þess að framleiða bjór undir eigin merki, rekur fyrirtækið Borg brugghús sem sérhæfir sig í gerð sælkerabjóra.

Saga[breyta | breyta frumkóða]

Fyrirtækið var stofnað 17. apríl 1913 af Tómasi Tómassyni sem hóf framleiðslu á maltöli. Í fyrstu fór starfsemi Ölgerðarinnar Egils Skallagrímssonar fram í tveimur herbergjum í kjallara Þórshamarshússins við Templarasund í Reykjavík, en þau hafði Tómas tekið á leigu. Í dag er það hús í eigu Alþingis. Ári síðar flutti fyrirtækið í Thomsenshúsið við Tryggvagötu og við það stækkaði athafnasvæðið til muna.

Umsvifin voru ekki mikil í fyrstu. Suðuketillinn var einungis 65 lítrar og flöskunum var lokað með því að þrýsta tappa ofan í þær með flötum lófa og binda fyrir með vír. Fyrsta framleiðsluárið seldi Ölgerðin um 38 þúsund lítra, mest Maltextrakt og Hvítöl. Íbúar Reykjavíkur voru þá um 13 þúsund talsins.

Léttölið Egils Pilsner kom á markað sama ár en áfengisbann gekk í gildi 1915 og eftir það var bannað að framleiða áfengt öl með meira en 2,25% vínandamagn. Gjarnan voru ráðnir bruggmeistarar frá Þýskalandi og Danmörku til að hafa yfirumsjón með ölframleiðslunni, en fyrirtækið fékkst líka við gosdrykkjagerð (sbr. Egils appelsín).

Tómas Tómasson hélt til Kaupmannahafnar árið 1915 til að læra ölgerð við Bryggeriet Stjernen sem og í Þýskalandi. Þar dvaldi hann að mestu næstu tvö árin. Heimkominn árið 1917 festi hann kaup á fyrstu húseigninni við Njálsgötu á reitnum milli Njálsgötu, Frakkastígs og Grettisgötu sem síðar hlaut nafnið „Ölgerðartorfan“, en fyrirtækið var staðsett þar lungann af 20. öldinni. Á árunum 1924-1928 voru tekin í notkun þar bæði ölsuðuhús og gerkjallari.

Næstu árin byggði hann þar upp fullkomið ölgerðarhús og gerjunar- og átöppunaraðstöðu, meðal annars með því að kaupa notaðan tækjabúnað frá Þýskalandi sem var í rjúkandi rúst vegna fyrri heimsstyrjaldarinnar.

Árið 1926 fór sala Ölgerðarinnar í fyrsta sinn yfir milljón flöskur á einu ári. Sama ár kom Kristján X. Danakonungur í opinbera heimsókn til Íslands. Dönsku blaðamennirnir í fylgdarliði konungs kunnu vel að meta Egils Pilsnerinn og drukku hann alla ferðina. Í kjölfarið fékk Ölgerðin rétt til að kalla sig „konunglegt ölgerðarhús“.

Eins og nafn fyrirtækisins gefur til kynna var upphaflega stefnt að ölgerð fyrst og fremst. Eins og áður segir var fyrsta framleiðsluvara Ölgerðarinnar Egils Maltextrakt. Árið 1955 kom appelsínið til sögunnar. Fyrsta aldarfjórðunginn voru ýmsar tilraunir gerðar til að útbúa appelsínugosdrykki, en enginn þeirra átti roð í Sanitas-appelsínið. Þetta olli Ölgerðarmönnum talsverðu hugarangri. Árið 1955 bjó Sigurður Sveinsson, starfsmaður Ölgerðarinnar, til blöndu sem samstundis féll í kramið hjá Íslendingum og hefur upp frá því gnæft yfir aðra slíka drykki. Óvíst er hvort unnt væri að halda íslensk jól án appelsíns og maltöls.

Framleiðsla á Egils Pilsner hófst árið 1917 aðeins fjórum árum eftir stofnum Ölgerðarinnar. Fyrirtækið var það fyrsta sem fékk undanþágu til framleiðslu á áfengu öli á Íslandi á stríðsárunum þegar það framleiddi Polar Ale fyrir breska setuliðið. Frá 1951 framleiddi það Polar Beer fyrir varnarliðið á Keflavíkurstöðinni og síðan Export Beer sem landsmenn kölluðu almennt Egil sterka. Eftir að bjórbanninu var aflétt 1989 hefur aðalsöluvara bruggverksmiðjunnar verið Egils Gull.

Framleiðsla gosdrykkja hófst árið 1930 er Ölgerðin keypti gosdrykkjaverksmiðjurnar Síríus og Kaldá. Ölgerðin var gerð að hlutafélagi tveimur árum síðar, er hún var sameinuð Ölgerðinni Þór hf., sem þá hafði verið starfrækt í tvö ár. Þór hafði byggt ölgerðarhús við Rauðarárstíg en rekstur þess var lagður niður við sameininguna.

Eftir að Tómas féll frá árið 1978, níræður að aldri, ráku synir hans, Jóhannes og Tómas Agnar, Ölgerðina Egil Skallagrímsson í tæpan aldarfjórðung. Árið 2000 ákváðu þeir að selja hlut fjölskyldunnar og var samið í árslok við Íslandsbanka-FBA, eins og Glitnir hét þá, og fjárfestingarfélagið Gildingu. Eigendaskipti urðu í apríl 2002 er Lind ehf., dótturfélag Danól ehf., keypti Ölgerðina. Rekstur Lindar var sameinaður Ölgerðinni í byrjun árs og við þann samruna jókst vöruúrval Ölgerðarinnar til muna. Árið 2007 keyptu síðan Októ Einarsson og Andri Þór Guðmundsson Ölgerðina ásamt Kaupþingi sem síðar seldi sinn hluta til nokkurra stjórnenda fyrirtækisins.

Ölgerðin Egill Skallagrímsson framleiðir 45 miljónir lítra af drykkjarvörum árlega, þar af eru 10 milljónir lítra bruggaðar í Ölsuðunni.

Verðlaun[breyta | breyta frumkóða]

Egils Gull hlaut verðlaunin World’s Best Standard Lager á World Beer Awards 2011[1] og Bríó vann verðlaunin German-style Pilsner 2012 á World Beer Cup.[1]

Ár Verðlaun Tegund Vara Keppni
2006 Silfur Egils Gull Monde Selection
2006 Silfur Egils Premium Monde Selection
2006 Gull Egils Lite Monde Selection
2006 Brons Egils Lite European Beer Star
2006 Silfur Egils Premium (cans) European Beer Star
2006 Gull American-style low-carbohydrate light lager Egils Lite World Beer Cup
2007 Gull Egils Gull Monde Selection
2007 Gull Egils Premium Monde Selection
2007 Gull Egils Lite Monde Selection
2008 Silfur Egils Gull
2008 Gull Egils Premium
2008 Gull Egils Lite
2008 Gull Beers, waters, soft drink & other Non- Alcoholic Beverages Egils Lite (cans) World Selection
2008 Silfur Lager Brewery Section Egils Lite Australian International Beer Awards
2008 Silfur Egils Premium Australian International Beer Awards
2008 Brons Egils Lite Australian International Beer Awards
2008 Gull Metal Beers, waters, soft drink & other Non- Alcoholic Beverages Egils Premium (cans) World Selection
2010 Brons Polar World Beer Cup
2011 Gull Floridana Andoxun The InterBev Awards
2011 Gull World´s best standard lager Egill Gull World Beer Awards
2012 Gull German-style Pilsener (Brio) Brewers Association
2012 Bestur í Evrópu Pilsner Lager BRÍÓ Worlds Beer Awards
2012 Bestur í Evrópu IPA Pale Beer Borg Brugghús, Úlfur Worlds Beer Awards
2013 Bestur í Evrópu Flavoured Beer Borg Brugghús, Myrkvi Worlds Beer Awards
2013 Evrópu brons Lager, German Pale Bríó Worlds Beer Awards
2013 Evrópu silfur Pale Beer IPA Borg Brugghús, Úlfur World Beer Awards
2013 Evrópu brons Lager low carb Lite World Beer Awards
2014 Gull Herb and Spice Beer Snorri European Beer Star
2014 Silfur Imperial Stout Garun European Beer Star
2014 Gull India Pale Ale Úlfur Global Craft Beer
2014 Gull Imperial Stout Garún Global Craft Beer
2014 Gull Pils Borg Brugghús, Bríó Global Craft Beer
2014 Silfur Chocolate or coffee beer Borg Brugghús, Myrkvi Global Craft Beer
2014 Evrópu silfur Flavoured Beer Chocolate & coffee Borg Brugghús, Myrkvi World Beer Awards
2014 Evrópu silfur Stout & Porter Imperial Borg Brugghús, Garún World Beer Awards
2014 Silfur Egils Gull International -style lager
2015 Gull Borg Brugghús, Sólveig Nr. 25 World Beer Awards

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  1. 1,0 1,1 Ölgerdin. „Our Export“. Afrit af upprunalegu geymt þann 19 október 2014. Sótt 18. október 2014.

Sjá einnig[breyta | breyta frumkóða]

Tenglar[breyta | breyta frumkóða]

  Þessi fyrirtækjagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.