Shavkat Mirziyoyev
| Shavkat Mirziyoyev | |
|---|---|
| Шавкат Мирзиёев | |
 Shavkat Mirziyoyev árið 2018. | |
| Forseti Úsbekistans | |
Núverandi | |
| Tók við embætti 8. september 2016 | |
| Forsætisráðherra | Abdulla Aripov |
| Forveri | Islam Karimov |
| Forsætisráðherra Úsbekistans | |
| Í embætti 12. desember 2003 – 14. desember 2016 | |
| Forseti | Islam Karimov |
| Forveri | Oʻtkir Sultonov |
| Eftirmaður | Abdulla Aripov |
| Persónulegar upplýsingar | |
| Fæddur | 24. júlí 1957 Jizzakh-héraði, úsbeska sovétlýðveldinu, Sovétríkjunum |
| Stjórnmálaflokkur | Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn |
| Maki | Ziroatkhon Hoshimova |
| Börn | 3 |
Shavkat Miromonovitsj Mirziyoyev (f. 27. júlí 1957) er úsbeskur stjórnmálamaður sem hefur verið forseti Úsbekistans frá árinu 2016. Hann tók við embætti eftir andlát Islams Karimov, fyrsta forseta landsins, en var áður forsætisráðherra frá 2003 til 2016. Í október 2021 var Shavkat Mirziyoyev endurkjörinn forseti Úsbekistan.
Æviágrip
[breyta | breyta frumkóða]Héraðsstjóri
[breyta | breyta frumkóða]Mirziyoyev var útnefndur héraðsstjóri heimahéraðs síns, Jizzakh, árið 1996, og síðan héraðsstjóri Samarkand árið 2001.
Forsætisráðherra
[breyta | breyta frumkóða]Þann 12. desember 2003 útnefndi Islam Karimov forseti Úsbekistans Mirziyoyev forsætisráðherra í stjórn sinni. Eftir að útnefning hans var staðfest af úsbeska þinginu tók Mirziyoyev við af Oʻtkir Sultonov sem forsætisráðherra.
Forseti lýðveldisins
[breyta | breyta frumkóða]Eftir dauða Islams Karimov og afsögn starfandi forsetans Nigmatilla Júldasjev skipaði úsbeska þingið Mirziyoyev forseta til bráðabirgða þann 8. september 2016[1] fram að forsetakosningum sem átti að halda þremur mánuðum síðar.[2]
Þann 16. september 2016 lýsti Mirziyoyev yfir framboði sínu í forsetakosningum landsins þann 4. desember.[3] Í kosningunum vann Mirziyoyev sigur með 88,6 % atkvæðanna.[4] Hann tók formlega við embætti forseta þann 14. september og Abdulla Oripov tók við af honum sem forsætisráðherra.
Sem forseti hefur Mirziyoyev komið á ýmsum umbótum í Úsbekistan.[5] Meðal annars hafa landamæri verið opnuð, pólitískir fangar hafa verið leystir úr haldi[6] og frjálslegri stefna hefur verið tekin í efnahagsmálum, stjórnmálum og trúmálum. Meðal annars má nefna að moskum hefur verið leyft að nota hátalara til að útvarpa bænaköllum sínum. Mirziyoyev tók fram að hann teldi afstöðu forvera síns í þessu máli „sorglega“ og að íslamstrú væri „ljós“. Aftur á móti hafa stjórnvöld sett reglur um að skólastúlkur verði að klæðast pilsum sem nái niður fyrir hné þeirra.[7] Lýðræði er enn mjög takmarkað í Úsbekistan og stjórnmálaflokkur forsetans hefur enn tögl og hagldir á stjórnmálalífinu.[8]
Mirziyoyev lét árið 2018 draga úr valdi úsbesku leynilögreglunnar SNB með því að færa ýmis verkefni hennar til innanríkis- og varnarmálaráðuneytanna. Fyrir vikið hafa mun færri en áður verið fangelsaðir fyrir skoðanir sínar í Úsbekistan þótt ritskoðun fjölmiðla sé enn útbreidd.[9] Efnahagslegar og félagslegar umbætur Mirziyoyev leiddu til þess að tímaritið The Economist valdi Úsbekistan sem „land ársins“ 2019 og tók þá fram að ekkert ríki hefði þróast eins langt fram á veg á árinu.[10]
Sem forseti hefur Mirziyoyev heimsótt öll héruð og stórborgir Úsbekistans til að fylgjast með framkvæmdum verkefna og umbóta sem hann hefur skipað. Margir stjórnmálaskýrendur og fjölmiðlar hafa líkt stjórn Mirziyoyevs við umbótasinna á borð við Deng Xiaoping í Kína og Míkhaíl Gorbatsjov í Sovétríkjunum og kallað stjórnartíð hans „úsbeska vorið“.[11]
Árið 2023 kom Mirziyoyev á stjórnarskrárbreytingum um kjörtímabil forsetans og var í kjölfarið endurkjörinn til þriðja kjörtímabils síns á forsetastól með 87,1 prósentum atkvæða. Samkvæmt stjórnarskrárbreytingunum mun hann geta gegnt embættinu til ársins 2037. Framboð Mirziyoyev var stutt af öllum skráðum stjórnmálaflokkum Úsbekistans og samkvæmt eftirlitsstofnunum var andstaða gegn honum lítil sem engin.[12][13]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „Arftaki Karimov skipaður tímabundið“. mbl.is. 8. september 2016. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ „Ouzbékistan : le premier ministre Chavkat Mirziyoyev nommé président par intérim“ (franska). Lemonde.fr. 8. september 2016. Sótt 16. apríl 2021..
- ↑ „Ouzbékistan : le président par intérim candidat à l'élection du 04/12“. Reuters. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ „Ouzbékistan : Chavkat Mirzioïev élu président avec 88,6% des voix“. Le Point. 5. desember 2016. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ Isabelle Mandraud (6. apríl 2018). „En Ouzbékistan, un air de perestroïka“. Le Monde. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ „Lettre au président Emmanuel Macron Situation des droits de l'Homme en Ouzbekistan - Votre rencontre avec le Président M. Chavkat Mirzioïev“ (PDF). fidh.org. FIDH (Ligue des droits de l'homme). 4. október 2018. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ „Dans un Ouzbékistan en pleine détente, la parole des musulmans se libère“. LExpress.fr.
- ↑ Marlène Laruelle (9. janúar 2020). „En Asie centrale, l'illusion d'un nouveau monde“ (franska). Le Monde diplomatique. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ Davíð Stefánsson (21. desember 2019). „Umbætur og kosningar í Úsbekistan“. Fréttablaðið. Afrit af upprunalegu geymt þann 2. nóvember 2021. Sótt 1. nóvember 2021.
- ↑ Davíð Stefánsson (20. desember 2019). „Tímaritið Economist velur Úsbekistan sem land ársins 2019“. Fréttablaðið. Afrit af upprunalegu geymt þann 4. nóvember 2021. Sótt 1. nóvember 2021.
- ↑ S. Rob Sobhani (22. júlí 2018). „Why America must welcome the 'Uzbek Spring'“. The Washington Times. Sótt 16. apríl 2021.
- ↑ Atli Ísleifsson (10. júlí 2023). „Forsetinn endurkjörinn með 87 prósent atkvæða“. Vísir. Sótt 17. júlí 2023.
- ↑ Hugrún Hannesdóttir Diego (9. júlí 2023). „Freistar þess að vera forseti til ársins 2037“. RÚV. Sótt 17. júlí 2023.
| Fyrirrennari: Islam Karimov |
|
Eftirmaður: Enn í embætti | |||