Halógen

Flokkur → ↓ Lota	17
2	9 F
3	17 Cl
4	35 Br
5	53 I
6	85 At

Halógenar (eða söltungur, saltmyndarar, frá grísku hals sem þýðir „salt“ og gen „fæðir af sér“) eru hópur efna í flokki 17 í lotukerfinu. Í honum eru: flúor, klór, bróm, joð og astat.

Þessi efni eru tvíatóma efnasambönd í sínu náttúrulega ástandi. Þeir þurfa eina rafeind til viðbótar til að fylla ysta rafeindahvolf sitt og hafa þar af leiðandi ríka tilhneigingu til að mynda neikvæða jón með hleðslu -1. Sölt sem innihalda þessar jónir eru kölluð halíð.

Halógenar eru mjög hvarfgjarnir og geta sem slíkir verið hættulegir lífverum, jafnvel lífshættulegir í nógu stórum skömmtum. Bæði klór og joð eru notuð sem sótthreinsunarefni í vatn og sundlaugar, opin sár, eldhúsvörur og þess háttar. Efnin drepa gerla og aðrar skaðlegar örverur og eru þar af leiðandi notuð við dauðhreinsun. Hvarfgirni þeirra eru notuð í bleikingu. Klór er virka efnið í bleikiklór sem notaður er við þvott og er einnig notaður við framleiðslu á flestum pappírsvörum.

Þegar halíðjónir bindast við eitt vetnisatóm mynda þær vetnishalíðsýrur sem er hópur sérlega sterkra sýra. Allar eru þær rammar nema flúorsýra, HF.

Halógenar geta bundist við hvorn annan til að mynda samhalógen sambönd.

Mörg tilbúin lífræn efnasambönd, eins og plastfjölliður, og einnig sum náttúruleg efnasambönd, innihalda halógena. Þau kallast halógenuð efnasambönd, t.d. innihalda skjaldkirtilshormón joðatóm. Klórjónir gegna lykilhlutverki í heilastarfsemi með því að vera milliefni í ferli hömlusendisins GASS (gamma-amínósmjörsýra). Hins vegar er talið að bróm og flúor séu ekki nauðsynleg fyrir efnaskipti manna en flúor er samt notað til þess að styrkja glerung á tönnum manna.