Kristmann Guðmundsson
Kristmann Guðmundsson (f. 23. október 1901 á Þverfelli í Borgarfirði - d. 20. nóvember 1983 í Reykjavík) var íslenskur rithöfundur sem öðlaðist alþjóðlega frægð fyrir rómantískar skáldsögur sínar, margar skrifaðar á norsku.
Ævi og ferill
[breyta | breyta frumkóða]Kristmann fæddist utan hjónabands og ólst upp við fátækt. Hann flúði heimilið 13 ára gamall og vann ýmis störf meðan hann lærði tungumál sjálfur. Árið 1924 flutti hann til Noregs og tveimur árum síðar gaf hann út smásagnasafnið Islandsk Kjærlighet ("Íslensk ást") á norsku, sem vakti athygli fyrir góða tök á norsku máli og stíl.
Á árunum 1927 til 1939 gaf Kristmann út fjölda skáldsagna á norsku, þar á meðal Brudekjolen (1927), Livets morgen (1929) og Hvite netter (1934). Þessar bækur voru vinsælar og þýddar á mörg tungumál.
Hann sneri aftur til Íslands árið 1939 og hóf að skrifa á íslensku. Þó náðu verk hans á íslensku ekki sömu vinsældum og þau sem hann skrifaði á norsku.
Höfundareinkenni og áhrif
[breyta | breyta frumkóða]Verk Kristmanns einkennast af rómantík, fjölskyldusögum og sögulegum skáldsögum. Þau draga oft á íslenskan bakgrunn og menningu, með áherslu á ástir og tilfinningar milli karla og kvenna. Hann var giftur sjö sinnum, sem endurspeglast í áhuga hans á ástarefnum.
Þrátt fyrir gagnrýni á verk hans fyrir tilhneigingu til melódrama og ýkjur, voru bækur hans vinsælar og þýddar á mörg tungumál. Hann er talinn einn af þekktustu íslensku rithöfundum 20. aldar, næst á eftir Halldóri Laxness hvað varðar fjölda þýðinga.
Arfleifð
[breyta | breyta frumkóða]Kristmann Guðmundsson var umdeildur höfundur, bæði vegna einkalífs síns og stíls í skrifum. Hann var þó vinsæll og bækur hans voru lesnar víða um heim. Í dag er hans minnst sem eins af brautryðjendum íslenskrar skáldsagnaritunar með alþjóðlega útbreiðslu.
