„Framsöguháttur“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Tilvísun á Hættir sagna#Framsöguháttur |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Framsöguháttur''' {{skammstsem|fsh.|fh.}} flokkast undir [[hættir sagna|hætti sagna]] (nánar til tekið [[persónuhættir|persónuhátt]]). Framsöguhátturinn lætur í ljós hlutlausa frásögn, beinar fullyrðingar (hvort sem þær eru sannar eða ósannar) og beinar spurningar (''ég '''fer''' á morgun'', '''''ferðu''' á morgun?''). Framsöguháttur er til í [[persóna|persónum]], [[tala (málfræði)|tölum]], [[tíð]]um og [[mynd]]um. Sem dæmi má taka [[sagnbeyging]] sagnarinnar ''að njóta'' eftir persónum í nútíð og þátíð: |
|||
#TILVÍSUN [[Hættir sagna#Framsöguháttur]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
! rowspan="2" | |
|||
! colspan="2" | [[Nútíð]] ({{skammst|nt.}}) |
|||
! colspan="2" | [[Þátíð]] ({{skammst|þt.}}) |
|||
|- |
|||
! colspan="1" | [[Eintala]] ({{skammst|et.}}) |
|||
! colspan="1" | [[Fleirtala]] ({{skammst|ft.}}) |
|||
! colspan="1" | [[Eintala]] ({{skammst|et.}}) |
|||
! colspan="1" | [[Fleirtala]] ({{skammst|ft.}}) |
|||
|- |
|||
! [[1. persóna]] ({{skammst|1.p.}}) |
|||
|Ég '''nýt'''||Við '''njótum'''||Ég '''naut'''||Við '''nutum''' |
|||
|- |
|||
! [[2. persóna]] ({{skammst|2.p.}}) |
|||
|Þú '''nýtur'''||Þið '''njótið'''||Þú '''naust'''||Þið '''nutuð''' |
|||
|- |
|||
! [[3. persóna]] ({{skammst|3.p.}}) |
|||
|Hann/hún/það '''nýtur'''||Þeir/þær/þau '''njóta'''||Hann/hún/það '''naut'''||Þeir/þær/þau '''nutu''' |
|||
|} |
|||
==Dæmi== |
|||
*''Ég '''fer''' í bíó í hverri viku.'' |
|||
*''Ég '''fór''' á frábæra mynd í gær.'' |
|||
*''Hann '''leikur''' mann sem kemst að því að heimurinn er lygi.'' |
|||
*'''''Hefur''' þú lesið nýju bókina?'' |
|||
{{stubbur|málfræði}} |
|||
[[Flokkur:Hættir sagna]] |
Útgáfa síðunnar 19. desember 2007 kl. 07:53
Framsöguháttur (skammstafað sem fsh. eða fh.) flokkast undir hætti sagna (nánar til tekið persónuhátt). Framsöguhátturinn lætur í ljós hlutlausa frásögn, beinar fullyrðingar (hvort sem þær eru sannar eða ósannar) og beinar spurningar (ég fer á morgun, ferðu á morgun?). Framsöguháttur er til í persónum, tölum, tíðum og myndum. Sem dæmi má taka sagnbeyging sagnarinnar að njóta eftir persónum í nútíð og þátíð:
Nútíð (nt.) | Þátíð (þt.) | |||
---|---|---|---|---|
Eintala (et.) | Fleirtala (ft.) | Eintala (et.) | Fleirtala (ft.) | |
1. persóna (1.p.) | Ég nýt | Við njótum | Ég naut | Við nutum |
2. persóna (2.p.) | Þú nýtur | Þið njótið | Þú naust | Þið nutuð |
3. persóna (3.p.) | Hann/hún/það nýtur | Þeir/þær/þau njóta | Hann/hún/það naut | Þeir/þær/þau nutu |
Dæmi
- Ég fer í bíó í hverri viku.
- Ég fór á frábæra mynd í gær.
- Hann leikur mann sem kemst að því að heimurinn er lygi.
- Hefur þú lesið nýju bókina?