Fara í innihald

Imran Khan

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Imran Khan
مران خان
Imran Khan árið 2019
Forsætisráðherra Pakistans
Í embætti
18. ágúst 2018 – 10. apríl 2022
ForsetiMamnoon Hussain
Arif Alvi
ForveriNasir-ul-Mulk (starfandi)
EftirmaðurShehbaz Sharif
Persónulegar upplýsingar
Fæddur5. október 1952 (1952-10-05) (72 ára)
Lahore, Pakistan
StjórnmálaflokkurRéttlætishreyfing Pakistans
MakiJemima Goldsmith (g. 1995; skilin 2004)
Reham Khan (g. 2015; skilin 2015)
Bushra Bibi (g. 2018)
Börn3
HáskóliOxford-háskóli
StarfStjórnmálamaður, krikketleikmaður
Undirskrift

Imran Ahmed Khan Niazi (f. 5. október 1952) er pakistanskur stjórnmálamaður og fyrrum krikketleikmaður sem var forsætisráðherra Pakistans frá 2018 til 2022. Khan tók við embætti eftir að stjórnmálaflokkur hans, Réttlætishreyfingin (Pakistan Tehreek-e-Insaf eða PTI), vann sigur í þingkosningum árið 2018.[1]

Æviágrip

[breyta | breyta frumkóða]

Áður en Khan hóf þátttöku í stjórnmálum var hann atvinnumaður í krikket og var sem slíkur einn ástsælasti íþróttamaður Pakistans.[2] Khan var fyrirliði pakistanska landsliðsins í áratug og leiddi liðið til sigurs í heimsmeistaramótinu í krikket árið 1992. Var þetta í fyrsta og eina sinn sem Pakistan hefur unnið mótið.

Khan hóf þátttöku í stjórnmálum Pakistans eftir að íþróttaferli hans lauk árið 1992. Hann stofnaði pakistönsku Réttlætishreyfinguna árið 1996 en hreyfingin átti lengst af erfitt uppdráttar. Khan var handtekinn árið 2007 eftir að hann tók þátt í mótmælum gegn neyðarlögum sem höfðu verið sett í landinu og krafðist þess að Pervez Musharraf, þáverandi forseti, yrði hengdur fyrir einræðistilburði.[3] Khan var látinn laus viku síðar.[4]

Réttlætishreyfingin bætti verulegu fylgi við sig árin 2016-2017 eftir að hneykslismál skóku pakistönsku ríkisstjórnina. Khan var einna fremstur í flokki þeirra sem gagnrýndu forsætisráðherrann Nawaz Sharif, sem var fangelsaður eftir að upplýst var í Panamaskjölunum að hann væri eigandi aflandsfélaga.[5] Árið 2018 vann Réttlætishreyfingin stórsigur í þingkosningum og varð stærsti flokkurinn á pakistanska þinginu. Aðrir stjórnmálaflokkar sökuðu Khan um stórfellt kosningasvindl[6] en Khan var engu að síður kosinn forsætisráðherra þann 18. ágúst sama ár.[1] Þetta var aðeins í annað skipti í sögu Pakistans sem friðsamleg stjórnarskipti hafa farið fram.

Árið 2022 missti Khan þingmeirihluta sinn og stjórnarandstaðan lýsti yfir að hún hygðist lýsa yfir vantrausti gegn honum. Forseti þingsins, sem var bandamaður Khans, kom hins vegar í veg fyrir að kosið yrði um tillöguna og sagði hana stangast á við stjórnarskrá Pakistans. Stjórnarandstöðuleiðtoginn Bilawal Bhutto Zardari skaut þeirri ákvörðun til Hæstaréttar landsins.[7] Hæstirétturinn úrskurðaði að óheimilt hefði verið að koma í veg fyrir atkvæðagreiðsluna. Því var kosið um hana þann 9. apríl og vantraust samþykkt gegn Khan, sem var síðan leystur úr embætti. Khan er fyrsti forsætisráðherrann í sögu Pakistans sem hefur verið leystur úr embætti eftir vantrauststillögu.[8]

Í ágúst 2022 var Khan ákærður af lögreglu fyrir meint brot á hryðjuverkalögum vegna uppreisnaráróðurs hans gegn ríkinu og hótana gegn opinberum aðilum.[9] Í október meinaði yfirkjörstjórn Pakistans Khan að bjóða sig fram til opinbers embættis á ný vegna ásakana um spillingu í tengslum við gjafir frá erlendum erindrekum.[10]

Þann 3. nóvember 2022 særðist Khan þegar árásarmaður hóf skothríð á útifundi í Wazirabad. Khan var hæfður í fótlegginn en særðist ekki lífshættulega.[10]

Khan var handtekinn þann 9. maí 2023.[11] Honum var sleppt gegn tryggingu þremur dögum siðar.[12] Í ágúst sama ár var hann hins vegar dæmdur í þriggja ára fangelsi fyrir spillingu.[13] Þann 30. janúar 2024 hlaut Khan tíu ára fangelsisdóm fyrir að leka ríkisleyndarmálum og daginn eftir hlaut hann fjórtán ára dóm ásamt eiginkonu sinni fyrir fjármálamisferli. Khan hefur sakað pakistanska herinn um að reyna að halda honum frá völdum.[14]

Tilvísanir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. ↑ 1,0 1,1 Þorvarður Pálsson (17. ágúst 2018). „Khan kosinn forsætisráðherra Pakistan“. RÚV. Sótt 30. september 2019.
  2. ↑ Gunnar Hrafn Jónsson (26. júlí 2018). „Krikketstjarnan Imran Khan líklega forsætisráðherra Pakistans“. Vísir. Sótt 1. október 2019.
  3. ↑ „Þjóðhetja handtekin“. Morgunblaðið. 15. nóvember 2007. Sótt 1. október 2019.
  4. ↑ „Imr­an Khan lát­inn laus í Pak­ist­an“. mbl.is. 21. nóvember 2007. Sótt 1. október 2019.
  5. ↑ Oddur Stefánsson (13. ágúst 2017). „Ísland austursins“. Kjarninn. Sótt 1. október 2019.
  6. ↑ Kristján Róbert Kristjánsson (26. júlí 2019). „Khan með yfirburðastöðu“. RÚV. Sótt 1. október 2019.
  7. ↑ Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir (3. apríl 2022). „Þing rofið og boðið til nýrra kosninga í Pakistan“. Vísir. Sótt 6. apríl 2022.
  8. ↑ Viktor Örn Ásgeirsson (9. apríl 2022). „For­sætis­ráð­herra Pakistan steypt af stóli“. Vísir. Sótt 10. apríl 2022.
  9. ↑ Atli Ísleifsson (22. ágúst 2022). „Khan á­kærður á grund­velli hryðju­verka­laga“. Vísir. Sótt 3. nóvember 2022.
  10. ↑ 10,0 10,1 Samúel Karl Ólason (3. nóvember 2022). „Imran Khan særður eftir skotárás“. Vísir. Sótt 3. nóvember 2022.
  11. ↑ „Imran Khan handsamaður“. mbl.is. 9. maí 2023. Sótt 9. maí 2023.
  12. ↑ Atli Ísleifsson (12. maí 2023). „Khan sleppt gegn tryggingu“. Vísir. Sótt 12. maí 2023.
  13. ↑ Oddur Þórðarson (5. ágúst 2023). „Fyrrverandi forsætisráðherra dæmdur fyrir spillingu“. RÚV. Sótt 7. ágúst 2023.
  14. ↑ Hugrún Hannesdóttir Diego (31. janúar 2024). „Khan og eiginkona hans dæmd til 14 ára fangelsisvistar“. RÚV. Sótt 1. febrúar 2024.


Fyrirrennari:
Nasir-ul-Mulk
(starfandi)
Forsætisráðherra Pakistans
(18. ágúst 2018 – 10. apríl 2022)
 Eftirmaður:
Shehbaz Sharif


Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Imran_Khan&oldid=1880119“