Hjálp:Alþjóðlega hljóðstafrófið
Jump to navigation
Jump to search
Þessi listi sýnir algengustu merkin í alþjóðlega hljóðstafrófinu.
Stafir notaðir til að lýsa framburði í íslensku[breyta | breyta frumkóða]
|
|
Stafir notaðir í öðrum tungumálum[breyta | breyta frumkóða]
Merki | Dæmi | Lýsing |
---|---|---|
A | ||
[ a ] | Spænska casa, Franska patte, Þýska Mann | Fyrir marga er það fyrsti hluti ow hljóðsins í orðinu cow. Finnst í sumum enskum mállískum í cat eða father. |
[ aː ] | Þýska chenAa, Franska gare | Langt [a]. |
[ ɐ ] | RP cut, Þýska Kaiserslautern | (Í ensku er [ɐ] venjulega skrifað sem "[ʌ]".) |
[ ɑ ] | Finnska Linna, Hollenska bad | |
[ ɑː ] | RP father, Franska pâte | Langt [ɑ]. |
[ ɑ̃ ] | Franska Caen, sans, temps | Nefmælt [ɑ]. |
[ ɒ ] | RP cot | Eins og [ɑ], en með varirnar örlítið hringlaga. |
[ ʌ ] | Like [ɔ], but without the lips being rounded. (When "[ʌ]" is used for English, it may really be [ɐ] eða [ɜ].) | |
[ æ ] | RP cat | |
B | ||
[ b ] | Enska babble | |
[ ɓ ] | Svahílí bwana | Eins og [b] þegar það er sagt á meðan kyngt er. |
[ ʙ ] | Eins og brrr hljóðið sem sagt er þegar mönnum er kalt. | |
[ β ] | Spænska la Bamba | Eins og [b], en þannig að varirnar snertist ekki alveg. |
C | ||
[ c ] | Tyrkneska kebap "kebab", Czech stín "shadow" | Frekar eins og tune (RP) eða cute í ensku. Stundum notað fyrir [tʃ] í tungumálum eins og hindí. |
[ ç ] | Þýska Ich | Meira líkt y en [x]. Sumir enskumælandi hafa svipað hljóð í orðinu huge. Til þess að framkvæma þetta hljóð, reyndu að hvísla hátt orðið "ye" í "Hear ye!". |
[ ɕ ] | Mandarin Xi'an | Líkara y en [ʃ]; líkt enska orðinu she að einhverju leiti. |
[ ɔ ] | sjá undir O | |
D | ||
[ d ] | Enska did | |
[ ɗ ] | Svahílí Dodoma | Eins og [d] þegar það er sagt á meðan kyngt er. |
[ ɖ ] | English "harder" | Eins og [d] með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. |
[ ð ] | Enska the, bathe | |
[ dz ] 1 | Enska adze, Ítalska zero | |
[ dʒ ] 1 | Enska judge | |
[ dʑ ] 1 | Pólska niedźwiedź "bear" | Eins og [dʒ], en með meira y-hljóði. |
[ dʐ ] 1 | Pólska dżem "jam" | Eins og [dʒ] með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. |
E | ||
[ e ] | Spænska fe; Franska clé | |
[ eː ] | Þýska Klee | Langt [e]. Svipað ensku hey, áður en y er borið fram. |
[ ə ] | Enska above, Hindí ठग [ʈʰəɡ] (thug) "þjófur" | (Kemur eingöngu fram í ensku án áherslu.) |
[ ɚ ] | Bandarísk enska runner | |
[ ɛ ] | Enska bet | |
[ ɛ̃ ] | Franska Agen, vin, main | Nefmælt [ɛ]. |
[ ɜ ] | RP bird (Langt) | |
[ ɝ ] | Bandarísk enska bird | |
F | ||
[ f ] | Enska fun | |
[ ɟ ] | sjá undir J | |
[ ʄ ] | sjá undir J | |
G | ||
[ ɡ ] | Enska gig | (enginn munur frá tákninu "g") |
[ ɠ ] | Svahílí Uganda | Eins og [ɡ] þegar það er sagt á meðan kyngt er. |
[ ɢ ] | Eins og [ɡ], en er myndað aftar, í kokinu. Finnst í sumum arabískum mállískum fyrir /q/, eins og í Gaddafi. | |
[ ʒ ] | sjá undir Z | Enska beige. |
H | ||
[ h ] | Bandarísk enska house | |
[ ɦ ] | Enska ahead, þegar það er sagt hratt. | |
[ ʰ ] | Auka loftstraumurinn í ensku upp [tʰɒp] miðað við supp [stɒp], eða [t] í frönsku eða spænsku. | |
[ ħ ] | Arabíska محمد Muhammad | Far down in the throat, like [h], but stronger. |
[ ɥ ] | sjá undir U | |
[ ɮ ] | sjá undir L | |
I | ||
[ i ] | Franska ville, Spænska Valladolid | |
[ iː ] | Enska sea | Langt [i]. |
[ ɪ ] | Enska sit | |
[ ɨ ] | Rússneska ты "you" | Oft notað fyrir enska roses án áherslu. |
J | ||
[ j ] | Enska yes, Þýska Junge | |
[ ʲ ] | Rússneska Ленин [lʲeˈnʲɪn] | Gefur til kynna að hljóðið sé meira y-líkt. |
[ ʝ ] | Spænska cayo (sumar mállískur) | Like [j], but stronger. |
[ ɟ ] | Tyrkneska gör "see", Czech díra "hole" | Eins og enska dew (RP) eða argue. Stundum notað fyrir [dʒ] í tungumálum eins og hindí. |
[ ʄ ] | Svahílí jambo | Eins og [ɟ] þegar það er sagt á meðan kyngt er. |
K | ||
[ k ] | Enska kick, skip | |
L | ||
[ l ] | Enska leaf | |
[ ɫ ] | Enska wool | "Dark" el. |
[ ɬ ] | Zulu hlala "sit" | Frekar líkt [l] og [ʃ] eða [l] og [θ] þegar þau eru sögð saman. Finnst í Velskum nöfnum eins og Lloyd og Llywelyn og nafni Nelson Mandela á Xhosa-máli Rolihlahla. |
[ ɭ ] | Eins og [l] með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. | |
[ ɺ ] | Blaktandi [l], eins og [l] og [ɾ] sögð saman. | |
[ ɮ ] | Zulu dla "eat" | Frekar eins og [l] og [ʒ], eða [l] og [ð] sögð saman. |
M | ||
[ m ] | Enska mime | |
[ ɱ ] | Enska symphony | Eins og [m], en varirnar snerta tennurnar eins og þær gera í [f]. |
[ ɯ ] | sjá undir W | |
[ ʍ ] | sjá undir W | |
N | ||
[ n ] | Enska nun | |
[ ŋ ] | Enska sing | |
[ ɲ ] | Spænska Peña, Franska champagne | Frekar eins og Enska canyon. |
[ ɳ ] | Hindí वरुण [ʋəruɳ] "Varuna" | Eins og [n] með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. |
[ ɴ ] | Kastilísk spænska Don Juan [doɴˈχwan] | Eins og [ŋ], en myndað aftar, í kokinu. |
O | ||
[ o ] | Spænska no, Franska eau | |
[ oː ] | Þýska Boden, Franska Vosges | Langt [o]. Minnir á no í ensku að einhverju leiti. |
[ ɔ ] | Þýska Oldenburg, Franska Garonne | |
[ ɔː ] | RP law, Franska Limoges | Langt [ɔ]. |
[ ɔ̃ ] | Franska Lyon, son | Nefmælt [ɔ]. |
[ ø ] | Franska feu, bœufs | Eins og [e], en með hringlaga varir eins og [o]. |
[ øː ] | Þýska Goethe, Franska Deûle, neutre | Langt [ø]. |
[ œ ] | Franska bœuf, seul, Þýska Göttingen | Eins og [ɛ], en með hringlaga varir eins og [ɔ]. |
[ œː ] | Franska œuvre, heure | Langt [œ]. |
[ œ̃ ] | Franska brun, parfum | Nefmælt [œ]. |
[ θ ] | Enska thigh, bath | |
[ ɸ ] | Japanska 富士 [ɸɯdʑi] Fuji | Eins og [p], en þannig að varirnar snertist ekki alveg |
P | ||
[ p ] | Enska pip, spit | |
Q | ||
[ q ] | Arabíska Qur’ān | Eins og [k], en myndað aftar, í koki. |
R | ||
[ r ] | Spænska perro, Skoska borrow | "Rolled R". (Generally used for English [ɹ] when there's no need to be precise.) |
[ ɾ ] | Spænska pero, Bandarísk enska kitty/kiddie | "Blakandi R". |
[ ʀ ] | Sveifluhljóð myndað aftan í koki. Found for /r/ in some conservative registers of French. | |
[ ɽ ] | Hindí साड़ी [sɑːɽiː] "sari" | Eins og blakandi [ɾ], en með tunguna upprúllaða aftur. |
[ ɹ ] | RP borrow | |
[ ɻ ] | Bandarísk enska borrow, butter | Eins og [ɹ], en með tunguna upprúllaða eða dregna til baka, eins og orðið er borið fram af mörgum enskumælandi mönnum. |
[ ʁ ] | Franska Paris, Þýska Riemann | Myndað aftarlega í koki, en án sveifluhljóðs. |
S | ||
[ s ] | Enska sass | |
[ ʃ ] | Enska she | |
[ ʂ ] | Mandarin Shàolín, Rússneska Пушкин (Pushkin) | Hljómar svipað og [ʃ], en er myndað með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. |
T | ||
[ t ] | Enska tot, stop | |
[ ʈ ] | Hindí ठग [ʈʰəɡ] (thug) "thief" | Eins og [t], en með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. |
[ ts ] 2 | Enska cats, Rússneska царь tsar | |
[ tʃ ] 2 | Enska church | |
[ tɕ ] 2 | Mandarin 北京 Běijīng , Pólska ciebie "you" | Eins og [tʃ], en með meira y-hljóði. |
[ tʂ ] 2 | Mandarin zh, Pólska cz | Eins og [tʃ] með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. |
U | ||
[ u ] | Franska vous "you" | |
[ uː ] | RP food, Franska Rocquencourt, Þýska Schumacher | Langt [u]. |
[ ʊ ] | Enska foot, Þýska Bundesrepublik | |
[ ʉ ] | Australian Enska food (Langt) | Eins og [ɨ], en með hringlaga varir eins og með [u]. |
[ ɥ ] | Franska lui | Eins og [j] og [w] sögð saman. |
[ ɯ ] | sjá undir W | |
V | ||
[ v ] | Enska verve | |
[ ʋ ] | Hindí वरुण [ʋəruɳə] "Varuna" | Á milli [v] og [w]. Notað af sumum þjóðverjum og rússum fyrir v/w, og af sumum talandi breska ensku fyrir r. |
[ ɣ ] | Arabíska / Svahílí ghali "expensive" | Hljómar frekar eins og franska [ʁ]. |
[ ɤ ] | Mandarin Hénán | Like [o] but without the lips rounded, something like a cross of [ʊ] and [ʌ]. |
[ ʌ ] | sjá undir A | |
W | ||
[ w ] | Enska wow | |
[ ʷ ] | Enska rain [ɹʷɛn] | Gefur til kynna að hljóðið sé myndað með hringlaga varir, quick. |
[ ʍ ] | what (some dialects) | Eins og [h] og [w] sögð saman |
[ ɯ ] | Tyrkneska kayık "caïque" | Eins og [u], en með varirnar flatar; einhverneginn eins og [ʊ]. |
[ ɰ ] | Spænska agua | |
X | ||
[ x ] | Scottish Enska loch, Þýska Bach, Rússneska хороший [xɐˈroʂɨj] "good" | |
[ χ ] | Hollenska Scheveningen, Kastilísk spænska Don Juan [doɴˈχwan] | Eins og [x], en myndað aftar, í koki. Sumir þjóðverjar og arabar nota [χ] fyrir [x]. |
Y | ||
[ y ] | Franska rue | Eins og [i], en með hringlaga varir eins og með [u]. |
[ yː ] | Þýska Bülow, Franska sûr | Langt [y]. |
[ ʏ ] | Þýska Eisenhüttenstadt | Eins og [ɪ], en með hringlaga varir eins og með [ʊ]. |
[ ʎ ] | Spænska llama (Kastilíska) | Meira líkt y en [l]. Frekar eins og enska million. |
[ ɥ ] | sjá undir U | |
[ ɤ ] | sjá undir V | |
[ ɣ ] | sjá undir V | |
Z | ||
[ z ] | Enska zoos | |
[ ʒ ] | Enska vision, Franska journal | |
[ ʑ ] | formal Rússneska жжёшь [ʑːoʂ] "you burn" | Meira líkt y en [ʒ], einhvernegin eins og beigey. |
[ ʐ ] | Mandarin 人民日报 Rénmín Rìbào "People's Daily", Rússneska журнал "journal" | Eins og [ʒ] með tunguna upprúllaða eða dregna til baka. . |
[ ɮ ] | sjá undir L | |
Annað | ||
[ ʔ ] | Enska uh-oh, Hawai‘i, Þýska | The 'glottal supp', a catch in the breath. For some people, found in button [ˈbʌʔn̩], or between vowels across words: Deus ex machina [ˌdeɪəsˌʔɛksˈmɑːkɨnə]; for some Americans, in a apple [ʌˈʔæpl̩]. |
[ ʕ ] | Arabíska عربي (carabī) "Arabic" | A subtle sound deep in the throat. |
[ ǀ ] | Enska tsk-tsk! eða tut-tut!, Zulu icici "earring" | (The English click used for disapproval.) The Zimbabwean MP Ncube has this click in his name. |
[ ǁ ] | Enska tchick! tchick!, Zulu ixoxo "frog" | (The English click used to urge on a horse.) Finnst í orðinu Xhosa. |
[ ǃ ] | Zulu iqaqa "polecat" | A hollow popping sound, like a cork pulled from a bottle. |
Tenglar[breyta | breyta frumkóða]
- Eiríkur Rögnvaldsson (2013). „Hljóðfræði og hljóðritun“ (PDF).
Neðanmálsgreinar[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ Sérhljóðar eru langir þegar þeir hafa áherslu og þeim er fylgt eftir með fleiri en einu samhljóði