Grýla
Grýla er upphaflega tröllkona, en er síðan með tíð og tíma talin til íslenskra jólavætta. Í þulum Snorra-Eddu er hún sögð tröllkona, en er síðan ekki bendluð sérstaklega við jólin fyrr en í kvæði frá 17. öld. Grýla er í íslenskum sögnum talin móðir íslensku jólasveinanna og Leppalúði að öllum líkindum faðir þeirra, en Grýla var ekki við eina fjölina felld því áður en hún kynntist Lúða átti hún vingott við Bola og Gust og átti með þeim fjölda tröllabarna. Þá er til urmull af Grýlukvæðum. Þau elstu eru talin vera frá 13. öld.
- Grýla reið með garði,
- gekk með henni Varði.
- Hófar voru á henni,
- hékk henni toppur úr enni.
- Dró hún belg með læri,
- börn trúi ég þar í væri.
- Valka litla kom þar að
- og klippti á gat með skæri.
— erindi í Grýlukvæði (þjóðkvæði)
Úr Snorra-Eddu
[breyta | breyta frumkóða]Í viðauka Snorra-Eddu eru nafnaþulur, og þar kemur orðið Grýla fyrst fyrir. Í erindi 12 segir:
- Skal ek trollkvenna
- telja heiti:
- Gríðr ok Gnissa,
- Grýla, Brýja,
- Glumra, Geitla,
- Gríma ok Bakrauf,
- Guma Gestilja,
- Grottintanna.
Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]- Salvör Gissurardóttir: Grýla og Jólasveinar
- Jólavefurinn 2005 Salvör Gissurardóttir
- Námsgagnastofnun - Grýlukvæði Stefáns Ólafssonar í Vallarnesi
Tenglar
[breyta | breyta frumkóða]
Wikibækur eru með efni sem tengist Grýlu og jólasveinunum.
Á Wikiheimild er að finna texta sem tengist