Atvinnuleysi
Atvinnuleysi nefnist það þegar einstaklingur fær ekki atvinnu þegar hann leitar að henni, þótt hann sé fær um að vinna. Hlutfall atvinnulausra af vinnuafli er mikilvæg hagtala.
Margar ástæður geta legið að baki atvinnuleysi í löndum. Peningamagnsinnar telja að aðalatriðið sé að halda verðbólgu í skefjum og þá muni hagvöxtur sjá til þess að atvinna skapist. Þeir sem aðhyllast hugmyndir John Maynard Keynes (Keynessinnar) líta hins vegar á það sem eitt af hlutverkum hins opinbera að örva hagkerfið með opinberum framkvæmdum, og þannig koma í veg fyrir atvinnuleysi.
Atvinnuleysi á Íslandi[breyta | breyta frumkóða]
Skilgreiningu á atvinnuleysi er að finna í lögum um atvinnuleysistryggingar.[1] Felur hún m.a. í sér að viðkomandi þarf að leita sér að atvinnu með virkum hætti og vera tilbúinn til þess að hefja vinnu, bjóðist hún, vilji hann þiggja atvinnuleysisbætur. Á Íslandi er velferðarkerfi sem tryggir m.a. grunnatvinnuleysisbætur. Félagsmálaráðherra fer með málefni atvinnuleysisbóta og setur reglugerð.[2] Vinnumálastofnun sér um afgreiðslu atvinnuleysistrygginga.
Þróun á Íslandi í nútíma[breyta | breyta frumkóða]
Á árunum 1991-2007 var atvinnuleysi á Íslandi að meðaltali 3,3%. Frá fjórða ársfjórðungi 2007 til fjórða ársfjórðungs 2008 fjölgaði atvinnulausum um 3.900 manns.[3] Sökum efnahagskreppunnar sem hófst haustið 2008 jókst atvinnuleysi næstu 2 árin. Í janúar 2009 mældist atvinnuleysi 5,1% hjá körlum og 2,9% hjá konum, alls 4%. Atvinnuleysið var mest meðal fólks á aldrinum 16-24 ára, eða 10,8%. Samkvæmt Hagstofu Íslands var atvinnuleysi 7,7% í ágúst 2009. [4] Atvinnuleysið í febrúar 2010 reyndist hið mesta sem hefur mælst á Íslandi; um 9,3% atvinnuleysi eða að meðaltali 15.026 manns.[5] Það féll svo niður í 7,7% í nóvember 2010.[6] Í febrúar árið 2016 var atvinnuleysi komið niður í 3,1%. [7]
Í mars árið 2017 var atvinnuleysi 1,7% [8] en síðsumars var það komið niður í 1% og hafði ekki verið minna síðan 2003. [9]
Vegna kórónuveirufaraldursins 2019-2021 jókst atvinnuleysi á Íslandi og var 11,6 prósent í janúar 2021.[10] Einu og hálfu ári síðar var það komið niður í 3,9% [11]
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ Lög um atvinnuleysistryggingar
- ↑ Reglugerð um fjárhæð atvinnuleysistrygginga
- ↑ Hagstofa Íslands: Atvinnuþátttaka og atvinnuleysi á 4. ársfjórðungi 2008[óvirkur tengill]
- ↑ Mbl.is: Atvinnuleysi 7,7% í ágúst
Vinnumálastofnun: Atvinnuleysi 8,2% í febrúar
Vísir.is: Skráð atvinnuleysi í febrúar var 8,2% Geymt 13 mars 2009 í Wayback Machine - ↑ mbl.is: Mesta atvinnuleysi Íslandssögunnar
- ↑ mbl.is: Atvinnuleysi mælist 7,7%
- ↑ 3,1% atvinnuleysi í febrúar Mbl.is. Skoðað 11. apríl, 2016
- ↑ Minnsta atvinnuleysi frá því fyrir hrun Rúv, skoðað 3. maí.
- ↑ tvinnuleysi ekki minna frá 2003 Geymt 24 ágúst 2017 í Wayback Machine Rúv, skoðað 24. ágúst 2017.
- ↑ Atvinnuleysi hér á landi það mesta á Norðurlöndunum Rúv, skoðað 18. febrúar 2021
- ↑ Atvinnuleysi dregst saman og mælist 3,9%Rúv, sótt 20/6 2022
Tenglar[breyta | breyta frumkóða]
