Vefaukandi sterar
Vefaukandi sterar (líka kallaðir anabólískir sterar, stundum einfaldlega sterar í daglegu tali) eru sterar af gerð karlhormóna. Nafnið nær bæði yfir náttúruleg karlhormón (eins og testósterón) og gervi-karlhormón sem hafa uppbyggingu og virkni sem svipar til testósteróns. Efnin eru kölluð vefaukandi því þau hvetja til próteinmyndunar í frumum og valda því að vöðvar (beinagrindarvöðvar) stækka. Þar að auki hvetja þau þroska karllegra einkenna, eins og skeggvaxtar.
Vefaukandi sterar voru fyrst búnir til á 4. áratug síðustu aldar og eru í dag notaðir sem lyf til að hvetja áfram vöðvamyndun, matarlyst, kynþroska hjá strákum, og til að koma í veg fyrir visnun hjá sjúklingum með krabbamein og alnæmi.[1]
Það getur leitt til heilsufarsvandamála að séu vefaukandi sterar notaðir lengi eða í stórum skömmtum,[2][3] helstu vandamálin eru brenglun á magni kólesteróls, bólur, hár blóðþrýstingur, lifrarskemmdir, og hjartavandamál.[4] Þeir geta líka valdið brjóstamyndun og minnkun eistna. Í konum og börnum valda þeir myndun karllegra einkenna, sú breyting er óafturkræf.[5]
Notkun vefaukandi stera er bönnuð í flestum íþróttum.
Tenglar[breyta | breyta frumkóða]
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ Powers M (2011). Houglum J, Harrelson GL (ritstjórar). Performance-Enhancing Drugs. bls. 345. ISBN 978-1-55642-901-9.
- ↑ Barrett-Connor EL (1995). „Testosterone and risk factors for cardiovascular disease in men“. Diabete Metab. 21 (3): 156–61. PMID 7556805.
- ↑ Yamamoto Y, Moore R, Hess HA, Guo GL, Gonzalez FJ, Korach KS, Maronpot RR, Negishi M (2006). „Estrogen receptor alpha mediates 17alpha-ethynylestradiol causing hepatotoxicity“. J Biol Chem. 281 (24): 16625–31. doi:10.1074/jbc.M602723200. PMID 16606610.
- ↑ De Piccoli B, Giada F, Benettin A, Sartori F, Piccolo E (1991). „Anabolic steroid use in body builders: an echocardiographic study of left ventricle morphology and function“. Int J Sports Med. 12 (4): 408–12. doi:10.1055/s-2007-1024703. PMID 1917226.
- ↑ Turillazzi E, Perilli G, Di Paolo M, Neri M, Riezzo I, Fineschi V (2011). „Side effects of AAS abuse: an overview“. Mini Rev Med Chem. 11 (5): 374–89. doi:10.2174/138955711795445925. PMID 21443513.