Skoða frumkóða fyrir Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva

{{Sjónvarpsþáttur
| nafn               = {{noitalic| Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva}}
| mynd               = 
| mynd_stærð         = 
| mynd_alt           = 
| mynd_texti         = 
| annað_nafn         = {{Plainlist|
* {{noitalic|Eurovision Song Contest}}
* {{noitalic|Eurovision}}
* {{noitalic|ESC}}
}}
| tegund             = [[Söngvakeppni]]
| skapari            = [[Samband evrópskra sjónvarpsstöðva]]
| byggt_á            = [[Sanremo tónlistarhátíðin]]
| land               = 
| tungumál           = Enska og franska
| fjöldi_þátta       = {{Plainlist|
* 68 keppnir
* 104 beinar útsendingar
}}
| lengd              = {{Plainlist|
* ~2 klukkutímar (undanúrslit)
* ~4 klukkutímar (úrslit)
}}
| frumsýning         = {{Start date|1956|05|24|df=y}}
| síðasti_þáttur     = í dag
| italic_title       = no
}}

[[Mynd:ESC_2021_Rotterdam_-_Greenfloor_and_podium.jpg|thumb|hægri|Græna herbergið í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva í [[Rotterdam]] árið 2021.]]
'''Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva''' ({{lang-en|Eurovision Song Contest}}; [[franska]]: ''Concours Eurovision de la chanson'') er alþjóðleg söngvakeppni sem er haldin árlega af [[Samband evrópskra sjónvarpsstöðva|Sambandi evrópskra sjónvarpsstöðva]]. Hvert þátttökuland sendir inn frumsamið lag til að flytja í beinni útsendingu í keppninni og gefur lögum hinna landanna stig til að ákvarða sigurvegara.

Keppnin hefur verið haldin árlega síðan [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1956|1956]] (fyrir utan [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2020|2020]]), sem gerir hana að langlífustu alþjóðlegu tónlistarkeppninni og eina af langlífustu sjónvarpsþáttum sem hafa verið gerðir. Keppnin er byggð á [[Sanremo tónlistarhátíðin|Sanremo tónlistarhátíðinni]] sem hefur verið haldin í Ítalíu síðan árið 1951. Sjónvarpsstöðvar sem eru virkir meðlimir í Sambandi evrópskra sjónvarpsstöðva og aðrar sem hafa fengið til þess boð hafa þátttökurétt í keppninni. Til og með 2024 hafa 52 lönd tekið þátt að minnsta kosti einu sinni.

Hver sjónvarpsstöð sendir eitt frumsamið lag sem er þrjár mínútur að lengd eða styttra sem er svo flutt í beinni útsendingu af söngvara eða allt að sex manna hópi 16 ára og eldri. Hvert land gefur 1-8, 10 og 12 stig til tíu uppáhalds laga sinna, byggt á skoðunum dómnefndar landsins og áhorfenda í landinu. Lagið sem fær flest stig sigrar keppnina.

Auk flutnings frá keppendum fara einnig fram opnunaratriði og ýmis skemmtiatriði. Þekktir flytjendur sem hefur komið fram sem skemmtiatriði eru [[Cirque du Soleil]], [[Madonna]], [[Justin Timberlake]], [[Mika (söngvari)|Mika]] og [[Rita Ora]]. Keppnin hófst sem stakur kvöldviðburður, en hefur stækkað eftir því sem ný lönd hafa bæst við (þar á meðal lönd utan Evrópu, eins og [[Ísrael í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Ísrael]] og [[Ástralía í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Ástralía]]) sem leiddi til þess að undankeppni var bætt við árið 2004, og annarri undankeppni árið 2008. 

Til og með 2024 hefur [[Þýskaland í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Þýskaland]] tekið oftast þátt, en það hefur tekið þátt á hverju ári frá upphafi, nema árið [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1996|1996]] þegar landið komst ekki upp úr forvalinu. [[Írland í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Írland]] og [[Svíþjóð í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Svíþjóð]] eiga metið yfir flesta sigra, með sjö sigra hvort í heildina.

Hefð er fyrir því að keppnin sé haldin í því landi sem sigraði árið á undan og gefur því landi tækifæri til að kynna landið sem ferðamannastað. Þúsundir áhorfenda mæta á hverju ári, ásamt blaðamönnum sem fjalla um alla hluta keppninnar, þar á meðal æfingar á staðnum, blaðamannafundi með keppendum, auk annarra tengdra viðburða og sýninga í borginni sem keppnin er haldin í. Samhliða almenna Eurovision lógóinu er einstakt þema venjulega skapað fyrir hvert ár. 

Keppnin hefur verið sýnd í löndum í öllum heimsálfum og hefur verið aðgengileg í gegnum opinbera vefsíðu keppninnar síðan 2001. Árlega horfa hundruð milljóna áhorfenda á keppnina um allan heim. Að koma fram í keppninni hefur oft gefið flytjendum aukinn árangur í heimalandi sínu og í sumum tilfellum langvarandi árangri á heimsvísu. Nokkuð af söluhæsta tónlistarfólki heims hefur keppt í gegnum tíðina, þar á meðal [[ABBA]], [[Céline Dion|Celine Dion]], [[Julio Iglesias]], [[Cliff Richards]] og [[Olivia Newton-John]].

== Sigurvegarar ==
{{sticky header}}
{| class="wikitable sortable sticky-header" width="100%"
! Ár
! Land
! Lag
! Flytjandi
! Tungumál
! scope="col" width=40px data-sort-type="number" | Stig
|-
! scope="row" | {{Escyr|1956}}
| {{Esc|Sviss}}
| „Refrain“
| [[Lys Assia]]
| [[franska]]
| {{Sdash}}{{Efn|Niðurstöðurnar fyrir keppnina árið 1956 eru ekki vitaðar, aðeins var sigurvegarinn kynntur.}}
|-
! scope="row" | {{Escyr|1957}}
| {{Esc|Holland}}
| „Net als toen“
| [[Corry Brokken]]
| [[hollenska]]
| align=center | 31
|-
! scope="row" | {{Escyr|1958}}
| {{Esc|Frakkland}}
| „Dors, mon amour“
| [[André Claveau]]
| franska
| align=center | 27
|-
! scope="row" | {{Escyr|1959}}
| {{Esc|Holland}}
| „Een beetje“
| [[Teddy Scholten]]
| hollenska
| align=center | 21
|-
! scope="row" | {{Escyr|1960}}
| {{Esc|Frakkland}}
| „Tom Pillibi“
| [[Jacqueline Boyer]]
| franska
| align=center | 32
|-
! scope="row" | {{Escyr|1961}}
| {{Esc|Lúxemborg}}
| „Nous les amoureux“
| [[Jean-Claude Pascal]]
| franska
| align=center | 31
|-
! scope="row" | {{Escyr|1962}}
| {{Esc|Frakkland}}
| „Un premier amour“
| [[Isabelle Aubret]]
| franska
| align=center | 26
|-
! scope="row" | {{Escyr|1963}}
| {{Esc|Danmörk}}
| „Dansevise“
| [[Grethe & Jørgen Ingmann]]
| [[danska]]
| align=center | 42
|-
! scope="row" | {{Escyr|1964}}
| {{Esc|Ítalía}}
| „Non ho l'età“
| [[Gigliola Cinquetti]]
| [[ítalska]]
| align=center | 49
|-
! scope="row" | {{Escyr|1965}}
| {{Esc|Lúxemborg}}
| „Poupée de cire, {{nowrap|poupée de son“}}
| [[France Gall]]
| franska
| align=center | 32
|-
! scope="row" | {{Escyr|1966}}
| {{Esc|Austurríki}}
| „Merci, Chérie“
| [[Udo Jürgens]]
| [[þýska]]
| align=center | 31
|-
! scope="row" | {{Escyr|1967}}
| {{Esc|Bretland}}
| „Puppet on a String“
| [[Sandie Shaw]]
| [[enska]]
| align=center | 47
|-
! scope="row" | {{Escyr|1968}}
| {{Esc|Spánn}}
| „La La La“
| [[Massiel]]
| [[spænska]]
| align=center | 29
|-
! scope="row" rowspan="4" | {{Escyr|1969}}
| {{Esc|Bretland}}
| „Boom Bang-a-Bang“
| [[Lulu (söngvari)|Lulu]]
| enska
| align=center rowspan="4" | 18{{Efn|Í keppninni árið 1969 voru fjórir sigurvegarar. Engar reglur voru þá til um bráðabana og voru þar af leiðandi öll löndin talin sem sigurvegarar.}}
|-
| {{Esc|Frakkland}}
| „Un jour, un enfant“
| [[Frida Boccara]]
| franska
|-
| {{Esc|Holland}}
| „De troubadour“
| [[Lenny Kuhr]]
| hollenska
|-
| {{Esc|Spánn}}
| „Vivo cantando“
| [[Salomé (söngvari)|Salomé]]
| spænska
|-
! scope="row" | {{Escyr|1970}}
| {{Esc|Írland}}
| „All Kinds of Everything“
| [[Dana Rosemary Scallon|Dana]]
| enska
| align=center | 32
|-
! scope="row" | {{Escyr|1971}}
| {{Esc|Mónakó}}
| „Un banc, un arbre, une rue“
| [[Séverine]]
| franska
| align=center | 128
|-
! scope="row" | {{Escyr|1972}}
| {{Esc|Lúxemborg}}
| „Après toi“
| [[Vicky Leandros]]
| franska
| align=center | 128
|-
! scope="row" | {{Escyr|1973}}
| {{Esc|Lúxemborg}}
| „Tu te reconnaîtras“
| [[Anne-Marie David]]
| franska
| align=center | 129
|-
! scope="row" | {{Escyr|1974}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „Waterloo“
| [[ABBA]]
| enska
| align=center | 24
|-
! scope="row" | {{Escyr|1975}}
| {{Esc|Holland}}
| „Ding-a-dong“
| [[Teach-In]]
| enska
| align=center | 152
|-
! scope="row" | {{Escyr|1976}}
| {{Esc|Bretland}}
| „Save Your Kisses for Me“
| [[Brotherhood of Man]]
| enska
| align=center | 164
|-
! scope="row" | {{Escyr|1977}}
| {{Esc|Frakkland}}
| „L'Oiseau et l'Enfant“
| [[Marie Myriam]]
| franska
| align=center | 136
|-
! scope="row" | {{Escyr|1978}}
| {{Esc|Ísrael}}
| „A-Ba-Ni-Bi“ {{small|(א-ב-ני-בי)}}
| [[Izhar Cohen]] & [[Alphabeta]]
| [[hebreska]]
| align=center | 157
|-
! scope="row" | {{Escyr|1979}}
| {{Esc|Ísrael}}
| „Hallelujah“ {{small|(הללויה)}}
| [[Milk and Honey (tónlistarhópur)|Milk and Honey]]
| hebreska
| align=center | 125
|-
! scope="row" | {{Escyr|1980}}
| {{Esc|Írland}}
| „What's Another Year“
| [[Johnny Logan]]
| enska
| align=center | 143
|-
! scope="row" | {{Escyr|1981}}
| {{Esc|Bretland}}
| „Making Your Mind Up“
| [[Bucks Fizz]]
| enska
| align=center | 136
|-
! scope="row" | {{Escyr|1982}}
| {{Esc|Þýskaland}}
| „Ein bißchen Frieden“
| [[Nicole Seibert|Nicole]]
| þýska
| align=center | 161
|-
! scope="row" | {{Escyr|1983}}
| {{Esc|Lúxemborg}}
| „Si la vie est cadeau“
| [[Corinne Hermès]]
| franska
| align=center | 142
|-
! scope="row" | {{Escyr|1984}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „Diggi-Loo Diggi-Ley“
| [[Herreys]]
| [[sænska]]
| align=center | 145
|-
! scope="row" | {{Escyr|1985}}
| {{Esc|Noregur}}
| „La det swinge“
| [[Bobbysocks|Bobbysocks!]]
| [[norska]]
| align=center | 123
|-
! scope="row" | {{Escyr|1986}}
| {{Esc|Belgía}}
| „J'aime la vie“
| [[Sandra Kim]]
| franska
| align=center | 176
|-
! scope="row" | {{Escyr|1987}}
| {{Esc|Írland}}
| „Hold Me Now“
| [[Johnny Logan]]
| enska
| align=center | 172
|-
! scope="row" | {{Escyr|1988}}
| {{Esc|Sviss}}
| „Ne partez pas sans moi“
| [[Céline Dion]]
| franska
| align=center | 137
|-
! scope="row" | {{Escyr|1989}}
| {{Esc|Júgóslavía}}
| „Rock Me“
| [[Riva]]
| [[serbókróatíska]]
| align=center | 137
|-
! scope="row" | {{Escyr|1990}}
| {{Esc|Ítalía}}
| „Insieme: 1992“
| [[Toto Cutugno]]
| ítalska
| align=center | 149
|-
! scope="row" | {{Escyr|1991}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „Fångad av en stormvind“
| [[Carola Häggkvist|Carola]]
| sænska
| align=center | 146
|-
! scope="row" | {{Escyr|1992}}
| {{Esc|Írland}}
| „Why Me?“
| [[Linda Martin]]
| enska
| align=center | 155
|-
! scope="row" | {{Escyr|1993}}
| {{Esc|Írland}}
| „In Your Eyes“
| [[Niamh Kavanagh]]
| enska
| align=center | 187
|-
! scope="row" | {{Escyr|1994}}
| {{Esc|Írland}}
| „Rock 'n' Roll Kids“
| [[Paul Harrington]] & [[Charlie McGettigan]]
| enska
| align=center | 226
|-
! scope="row" | {{Escyr|1995}}
| {{Esc|Noregur}}
| „Nocturne“
| [[Secret Garden]]
| norska
| align=center | 148
|-
! scope="row" | {{Escyr|1996}}
| {{Esc|Írland}}
| „The Voice“
| [[Eimear Quinn]]
| enska
| align=center | 162
|-
! scope="row" | {{Escyr|1997}}
| {{Esc|Bretland}}
| „Love Shine a Light“
| [[Katrina and the Waves]]
| enska
| align=center | 227
|-
! scope="row" | {{Escyr|1998}}
| {{Esc|Ísrael}}
| „Diva“ {{small|(דיווה)}}
| [[Dana International]]
| hebreska
| align=center | 172
|-
! scope="row" | {{Escyr|1999}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „Take Me to Your Heaven“
| [[Charlotte Perrelli|Charlotte Nilsson]]
| enska
| align=center | 163
|-
! scope="row" | {{Escyr|2000}}
| {{Esc|Danmörk}}
| „Fly on the Wings of Love“
| [[Olsen-bræður]]
| enska
| align=center | 195
|-
! scope="row" | {{Escyr|2001}}
| {{Esc|Eistland}}
| „Everybody“
| [[Tanel Padar]], [[Dave Benton]] & 2XL
| enska
| align=center | 198
|-
! scope="row" | {{Escyr|2002}}
| {{Esc|Lettland}}
| „I Wanna“
| [[Marie N]]
| enska
| align=center | 176
|-
! scope="row" | {{Escyr|2003}}
| {{Esc|Tyrkland}}
| „Everyway That I Can“
| [[Sertab Erener]]
| enska
| align=center | 167
|-
! scope="row" | {{Escyr|2004}}
| {{Esc|Úkraína}}
| „Wild Dances“
| [[Rúslana]]
| enska, [[úkraínska]]
| align=center | 280
|-
! scope="row" | {{Escyr|2005}}
| {{Esc|Grikkland}}
| „My Number One“
| [[Helena Paparizou]]
| enska
| align=center | 230
|-
! scope="row" | {{Escyr|2006}}
| {{Esc|Finnland}}
| „Hard Rock Hallelujah“
| [[Lordi]]
| enska
| align=center | 292
|-
! scope="row" | {{Escyr|2007}}
| {{Esc|Serbía}}
| „Molitva“ {{small|(Молитва)}}
| [[Marija Šerifović]]
| [[serbneska]]
| align=center | 268
|-
! scope="row" | {{Escyr|2008}}
| {{Esc|Rússland}}
| „Believe“
| [[Díma Bílan]]
| enska
| align=center | 272
|-
! scope="row" | {{Escyr|2009}}
| {{Esc|Noregur}}
| „Fairytale“
| [[Alexander Rybak]]
| enska
| align=center | 387
|-
! scope="row" | {{Escyr|2010}}
| {{Esc|Þýskaland}}
| „Satellite“
| [[Lena Meyer-Landrut|Lena]]
| enska
| align=center | 246
|-
! scope="row" | {{Escyr|2011}}
| {{Esc|Aserbaísjan}}
| „Running Scared“
| [[Eldar Gasimov|Ell]] & [[Nigar Jamal|Nikki]]
| enska
| align=center | 221
|-
! scope="row" | {{Escyr|2012}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „Euphoria“
| [[Loreen]]
| enska
| align=center | 372
|-
! scope="row" | {{Escyr|2013}}
| {{Esc|Danmörk}}
| „Only Teardrops“
| [[Emmelie de Forest]]
| enska
| align=center | 281
|-
! scope="row" | {{Escyr|2014}}
| {{Esc|Austurríki}}
| „Rise Like a Phoenix“
| [[Conchita Wurst]]
| enska
| align=center | 290
|-
! scope="row" | {{Escyr|2015}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „Heroes“
| [[Måns Zelmerlöw]]
| enska
| align=center | 365
|-
! scope="row" | {{Escyr|2016}}
| {{Esc|Úkraína}}
| „1944“
| [[Jamala]]
| enska, [[krímtataríska]]
| align=center | 534
|-
! scope="row" | {{Escyr|2017}}
| {{Esc|Portúgal}}
| „Amar pelos dois“
| [[Salvador Sobral]]
| [[portúgalska]]
| align=center | 758
|-
! scope="row" | {{Escyr|2018}}
| {{Esc|Ísrael}}
| „Toy“
| [[Netta Barzilai|Netta]]
| enska
| align=center | 529
|-
! scope="row" | {{Escyr|2019}}
| {{Esc|Holland}}
| „Arcade“
| [[Duncan Laurence]]
| enska
| align=center | 498
|-
! scope="row" | {{Escyr|2020}}
| colspan="5" {{N/A|''Keppni aflýst vegna [[Covid-19 faraldurinn|COVID-19 faraldursins]].''}}
|-
! scope="row" | {{Escyr|2021}}
| {{Esc|Ítalía}}
| „Zitti e buoni“
| [[Måneskin]]
| ítalska
| align=center | 524
|-
! scope="row" | {{Escyr|2022}}
| {{Esc|Úkraína}}
| „Stefania“ {{small|(Стефанія)}}
| [[Kalush Orchestra]]
| úkraínska
| align=center | 631
|-
! scope="row" | {{Escyr|2023}}
| {{Esc|Svíþjóð}}
| „[[Tattoo (lag)|Tattoo]]“
| [[Loreen]]
| enska
| align=center | 583
|-
! scope="row" | {{Escyr|2024}}
| {{Esc|Sviss}}
| „The Code“
| [[Nemo (rappari)|Nemo]]
| enska
| align=center | 591
|}

== Framlag Íslands til keppninnar ==
{{Hatnote|Sjá nánar: [[Ísland í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva]]}}
Ísland tók fyrst þátt árið {{escyr|1986}} og taflan hér að neðan sýnir nafn lags og flytjanda og það sæti sem framlagið hlaut í lokakeppninni.
{{#lst:Ísland í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Yfirlit}}<!-- Til að breyta töflunni skal gera það á „Ísland í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva“ -->

== Neðanmálsgreinar ==
* Keppnin er einnig stundum kölluð Eurovision, ESC eða Evróvision en sá titill er [[tvíræðni|tvíræður]]. Einnig hefur keppnin verið nefnd Evrópusöngvakeppnin.<ref>[http://www.timarit.is/?issueID=429974&pageSelected=11&lang=0 Morgunblaðið 1991]</ref>
* RÚV og Íslensk málstöð hefur mælt með að menn segi Evrósjón (eða - en síður - Evróvisjón). Meginrökin eru þau að Evrópa heitir ekki Júrópa á íslensku, heldur Evrópa með vaffi. 
* Árið 1969 voru fjögur lönd sigurvegarar keppninnar, því að þá voru engar reglur til um hvað gera skyldi ef jafntefli kæmi upp.
* Írland og Svíþjóð hafa unnið keppnina oftast eða 7 sinnum.
* Árið 1993 var haldin [[Kvalifikacija za Millstreet|undankeppni]] þar sem að nokkur lönd kepptu sem voru úr [[Júgóslavía|Júgóslavíu]] og eitt land úr [[Sovétríkin|Sovétríkjunum]] og nokkur önnur lönd sem voru sjálfstæð á tíma hinna landana.Löndin sem unnu og komust til Millstreet voru [[Króatía]], [[Slóvenía]] og [[Bosnía og Hersegóvína]]. Keppnin var haldin í Slóveníu 3. apríl 1993. Þetta er fyrsta undankeppni Eurovision í sögunni þegar að lönd keppa saman.
* Árið 1973 sendi [[Noregur]] lag sem var sungið á 12 tungumálum; ensku, frönsku, spænsku, ítölsku, hollensku, írsku, þýsku, hebresku, bosnísku (Júgóslavía), finnsku, sænsku og norsku. Lagið var með ensku nafni, „It's Just a Game“. Noregur var nr. 5 í röðinni en Ísrael var nr. 17. Ísrael var að gera frumþáttöku, þannig að Noregur var hálfgerðlega fyrsta landið til að syngja á [[hebreska|hebresku]] í Eurovision.
* Árið 1977 var [[Túnis]] í sæti nr. 4 í röðinni til að syngja í [[London]] en sjónvarpsstöðin dró þátttökuna til baka. Sagt er að þau vildu ekki keppa við [[Ísrael]]. Sé það rétt þá gerðist það árið 2005 að [[Líbanon]] ætlaði að taka þátt en hætti við af sömu ástæðum og það er staðfest.
* [[Covid-19 faraldurinn|COVID-19 faraldurinn]] gerði það að verkum að keppninni var aflýst árið 2020.

== Athugasemdir ==
{{notelist}}

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

== Tenglar ==
{{commons|Eurovision Song Contest|Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva}}
* {{Opinber vefsíða}}
* [https://www.ruv.is/songvakeppnin Íslensk vefsíða í umsjá Ríkissjónvarpssins]
* [https://esctoday.com/ Ein helsta aðdáendasíða keppninnar]
* [https://glatkistan.com/2015/01/19/songvakeppni_sjonvarpsins_3__undankeppni_eurovision_tonlistarvidburdur/ Glatkistan]

{{Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva}}
[[Flokkur:Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva| ]]
{{S|1956}}