Stífkrampi
Stífkrampi (Tetanus) er sjúkdómur eða lífshættulegt krampaástand sem stafar af eitrinu spasmin sem kemur úr bakteríunni Clostridium tetani. Þessi baktería er til staðar víða í náttúrunni, svo sem í jarðvegi og húsdýraskít og getur smitast með óhreinindum sem komast í sár. Bakterían getur aðeins vaxið í loftfirrtu umhverfi. Bakterían framleiðir spasmin eingöngu á smitstaðnum en þaðan berst eitrið með taugaþráðum um líkamann. Spasmin hefur áhrif á vöðva með herpingi og stífni sem getur leitt til dauða. Algengast er að einkenni komi fram 6-8 dögum eftir smit en þau geta líka komið frá frá einum degi til eins mánaðar frá smiti. Smit berst ekki á milli manna. Einkenni geta verið hiti, sviti, hraður púls, pirringur og staðbundnir verkir í vöðvum næst sárinu. Áhrif koma fyrst fram í andliti og hnakka því þar eru taugaþræðir stuttir og stífur hnakki og andliti eru þess vegna einkenni. Eitrið kemur í veg fyrir að vöðvar geti slakað á.
Til eru móteitur sem virkar ef nægilega fljótt er gripið til þess en eina örugga vörnin er bólusetning. Á Íslandi eru börn bólusett við stífkrampa við 3, 5 og 12 mánaða aldur og endurbólusett við 4ra og 14 ára aldur. Áhrif bólusetningar endast ekki ævilangt.
Sjá einnig
[breyta | breyta frumkóða]Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]- Stífkrampi (landlæknir) Geymt 21 október 2020 í Wayback Machine
- Stífkrampi (doktor.is)