Listi yfir erlend orð í tónfræði

Þetta er listi yfir erlend orð sem að eru líklega til að koma fyrir í erlendum tónverkum. Flest þeirra eru hugtök á ítölsku og eru stundum frábrugðin nútímamerkingu orðana. Flest hina orðana koma úr frönsku og þýsku. Önnur orð koma frá latínu og spænsku. Nafnorð í þýsku eru alltaf rituð með stórum upphafsstaf.

Efnisyfirlit
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

ít = Ítalska, fr = Franska, þ = Þýska, la = Latína, en = Enska

A

a (ít) á (fr) – að, til, við, líkt og
aber (þ) – en
a bene placido (ít) – að vild flytjenda
accelerando, accel. (ít) – auka hraða smám saman
accentato (ít) – með áherslu
acciaccatura (ít) – skreytitákn; stutt forslag
accompagnato (ít) – fylgt, spilað undir; undirleikarinn fylgir flytjandanum sem að má breytta hraðanum að vild
a cappella (ít) – án undirleiks hljóðfæra (í kórtónlist)
a capriccio (ít) – hraði og túlkun að vali flytjenda
adagietto (ít) – frekar hægt (hraðar en adagio)
adagio (ít) – afslappað; hægt
a due, a2 (ít), à deux, à2 (fr) – fyrir tvo flytendur eða hljóðfæri; báðir leika
ad libitum, ad lib (la) – hraðir og styrkur að vild flytjenda, þýðir að sleppa megi hljóðfæri
affettuoso, affettuosamente, (ít) affectueusement (fr) – elskulega, ástúðlega, með tilfinningu
affrettando, affret. (ít) – með vaxandi hraða eða flýti
agile (ít) – snögglega
agitato (ít) – órólega, með ákafa
air (en) – hægur, söngrænn dans; sönglag
al, alla (ít) – til; í sama stíl og
al fine (ít) – til enda
alla breve (ít) – hraður taktur með hálfnótu í slagi
alla marcia (ít) – í mars stíl
allargando (ít) - breikkandi: smám saman hægar og aðeins sterkar
allegretto (ít) – allgreitt; ekki eins hratt og allegro
allegro (ít) – hratt
als (þ) – en, heldur en
alt (ít) – hátt (í tónhæð)
altissimo (ít) – mjög hátt
alto (ít) – hátt (á oft við um rödd)
am Steg (þ) – við brúna (á strengjahljóðfæri)
amabile (ít) – þægilega, elskulega
amore (ít), amour (fr), amor (sp) – ást
amorosa (ít) – ástúðlega
andante (ít) – rólegur gönguhraði
andantino (ít) – aðeins hraðar en andante
anima (ít) – sál, tilfinning
animando (ít) – líflegar, fjörlegar
animato (ít), animé (fr) – líflega
apaisé (fr) – rólegar, hægar
a piacere (ít) – að vild; flytjandi þarf ekki að fylgja gefnum hryn nákvæmlega
appassionato (ít) – ástríðufullt; með ástríðu
appoggiatura (ít) – stutt forslag
a prima vista (ít) – við fyrstu sýn; þýðir að spila eitthvað í fyrsta skipti sem litið er á nótnablaðið
arco (ít) – leikið með boga, fyrirmæli eftir pizzicato
arietta (ít) – er stutt aría
arpeggio (ít) – hörpuhljómur: nótur leiknar hver af annarri
assai (ít) – mjög, afar
assez (fr) – fremur, nægilega
a tempo (ít) – sami hraði og áður (fyrir hraðabreytingu)
atonal (en) – ekki í tóntegund
attacca (ít) – halda strax áfram (í næsta kafla)
augmented, aug. (en) – stækkað (tónbil/hljómur)
Ausdruck (þ) – tilfinning
ausdrucksvoll (þ) – tilfinningalega
avec (fr) – með

B

barbaro (ít) – villimannslega
basso continuo (ít) – endurtekinn bassi
beat (en) – taktur
bellicoso (ít) – árásargjarnt
bel canto (ít) – ítalskur söngur; fagursöngur
ben, bene (ít) – vel, mjög
bestimmt (þ) – ákveðið
bewegt (þ) – með hreyfingu, með ákafa
bis (ít) – tvisvar
bisbigliando (ít) – hvísl
bocca chiusa (ít) – sungið með lokuðum munni
bouche fermeé (fr) – sungið með lokuðum munni
bravura (ít) – glæsilega, af leikni
breit (þ) – breitt
breve, brevis (ít) – jafngildi tveggja heilnótna
brillante, (ít) brillant (fr), brilliant (en) – frábærlega
brio (ít) – kraftur (con brio – með krafti)
brioso (ít) – með krafti

C

cadence (en) – niðurlag, endir
- perfect cadence – aðalendir
- plagal cadence – kirkjuendir
- imperfect cadence – hálfendir
- interupted cadence – gabbendir
cadenza (ít) – glæsilegt einleiksatriði í lok þáttar eða verks
calando (ít) – smám saman veikar og hægar; deyja út
calore – hlýja; so con calore, hlýlega
calmato(ít), calme (fr) – kyrrlátt, friðsælt
cambiare (ít) – breyting
canon (en) keðjulag
cantabile (ít) – syngjandi
cantando (ít) – syngjandi
cantata (ít) – verk fyrir söngraddir
cantor (ít) – söngstjóri í kirkju
capo (en) – höfuð; byrjun
capriccioso (ít), capricieux (fr) – frjálslega og kyndugt, duttlungafullt
carezzando (ít) – gælandi, róandi
cédez (fr) – gefa eftir, slaka á hraða
cesura (ít), caesura (la) – stans, bið; algjör þöggn í lagi
chiuso (ít) – lokað; hendin heldur fyrir hljóðfærið
coda (ít) – skott; lokakafli á lagi
codetta (ít) – smáskott; lítill lokakafli á lagi
col, coll’, colla, colle (ít) – með
col legno (ít) – með trénu; strengjaleikari á að leika með viðarhluta bogans en ekki hárm hans
col pugno (ít) – með hnefanum; píanóleikari slær hefnanum við píanóið
coll’ ottava (ít) – bæta við áttund, hljómborðsleikari á að bæta við áttund ofar, eða nefðar ef bassa er bætt við (coll’ ottava bassa)
colla parte (ít) – fylgja einleikaranum (fyrirmæli til meðleikara)
colla voce (ít) – fylgja einsöngvaranum (fyrirmæli til meðleikara)
colossale (ít) – mikilfenglega
come (ít), comme (fr) – eins og, líkt og
come prima (ít) – eins og áður (ekki endilega frá byrjun)
come sopra (ít) – eins og áður (ekki endilega frá byrjun)
common time (en) – Takturinn 4/4
comodo (ít) – þægilega
con (ít) – við
con amore (ít), con amor (sp) – með ást
con affetto (ít) – með tilfinningu
con brio (ít) – með anda
con dolore (ít) – með hryggleika
con (gran, molto) espressione (ít) – með mikili tjáningu
con fuoco (ít) – með eld
con larghezza (ít) – beitt
con moto (ít) – með hreyfingu
con slancio (ít) – með áhuga
con sordino / con sordini (ít) – hljóðlaust / hljóðlaus
coperti / coperto (ít) – hulið / hulin
corda / corde (ít) – strengur / strengir
crescendo, cresc. cres. (ít) – með vaxandi styrk
cut time (en) – Takturinn 2/2

Efnisyfirlit:		Efst A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z