Hátalari
Hátalari[1][2] eða gellir[1][2] er tæki sem tekur við upplýsingum á formi rafbyglna og gefa þær frá sér sem hljóðbylgjur. Þeir eru andstæða hljóðnema, sem breytir hljóðbylgjum í rafbylgjur. Háltalarar túlka rafbylgjurnar aftur í hljóðbylgjur þannig að maður getur heyrt þær með eyrunum.[3] Hátalara er að finna í mörgum tækjum eins og sjónvörpum, útvörpum og tónlistarspilurum en þeir eru líka oft bara sjálfstæðir.
Myndun hljóðs
[breyta | breyta frumkóða]
Þegar rafstraumurinn í vírlykkju sem liggur í hátalara breytist myndast breytilegt segulsvið, þessar breytingar eru á stefnu. Þessi rafstraumur eða rafmerki er látið ferðast í marga hringi innan hátalarans og þannig myndast segulsviðið. Við lykkjuna er segull en þegar hann kemur fyrir segulsviðið verkar hann á vírlykkjuna. Þá sveiflast lykkjan til og þetta orsakar titringi í loftinu sem er í kringum hana. Titringur þessi hefur sömu tíðni og sveiflur og straumurinn.[3]
Uppbygging
[breyta | breyta frumkóða]Flestir hátalarar samanstanda af keilu úr pappír, plasti eða málmi sem tengd er ramma með fjöðrun, eins og sjá má í skýringarmyndinni. Keiluna þarf að gera úr stífu og léttu efni svo að bylgjurnar myndist. Keilan er fest í rammanum þannig að hún getur eingöngu ferðast í tvær áttir, það eru fram og til baka. Vírlykkjan heitir að öðru nafni hljóðspóla og hún er föst við keiluna. Rafstramurinn rennur frá tengjunum í gegnum vírana að hljóðspólunni. Þessi hljóðspóla er föst við keiluna til að senda út titringinn sem sterkast.[3]
Tengt efni
[breyta | breyta frumkóða]Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ 1,0 1,1 Orðið „Hátalari“ á Orðabanka íslenskrar málstöðvar
- ↑ 2,0 2,1 Orðið „Hátalari“ á Orðabanka íslenskrar málstöðvar
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Hvernig verkar hátalari?“. Sótt 8. janúar 2012.