Breskar mælieiningar

Breskar mælieiningar eða fet-punda kerfið er kerfi mælieininga sem var fyrst skilgreint árið 1824. Seinna var kerfinu breytt og minnkað. Breska mælieiningakerfið var tekið upp um allt Breska heimsveldið. Fyrir seinni hluta 20. aldar höfðu flestar þeirra þjóða sem áður voru í Breska heimsveldinu tekið upp metrakerfið sem aðalmælieiningakerfi. Á Bretlandi og í Kanada Breskar mælieiningar er enn notað.

Innleiðing

Með Mælieiningalögum 1824 voru breska mælieiningakerfið tekið í notkun. Áætlað var að kerfið yrði tekið formlega í notkun 1. maí 1825, en vegna Mælieiningalaga 1825 var innleiðingunni frestað um nokkra mánuði. Kerfið var því tekið upp formlega 1. janúar 1826. Lögin sem voru sett árið 1824 heimiluðu notkun á eldri mælieiningum með þeim skilmálum að þær voru venjubundnar, viðurkenndar og merktar skýrlega með samsvarandi einingum í nýja kerfinu.

Mælieiningar

Lengd

Mælieining	Skilgreining	Fet	Millimetrar	Metrar	Athugasemdir
thou (th)		1/12000	0,0254	0,0000254	Einnig 25,4 μm
tomma (e. inch, in)	1000 thou	1/12	25,4	0,0254
fet (e. foot, ft)	12 tommur	1	304,8	0,3048
stika (e. yard, yd)	3 fet	3	914,4	0,9144	Skilgreint sem nákvæmlega 0,9144 metrar með Alþjóðlega samningnum um stikuna og pundið árið 1959
keðja (e. chain, ch)	22 stikur	66	20116,8	20,1168	Fjarlægð á milli tveggja marksúla á krikketvelli
furlong (fur)	10 keðjur	660		201,168	220 stikur
míla (e. mile, mi)	8 furlong	5.280		1.609,344	1760 stikur
lengdarmál (e. league, lea)	3 mílur	15.840		4.828,032	Hvergi lengur opinber mælieining
Siglingafræðilegar mælieiningar
faðmur (e. fathom, ftm)	~2 stikur	6,08 eða 6^[1]	1.853,184	1.853184	Breska flotamálaráðuneytið skilgreindi faðminn sem 6 fet. This was despite its being 1/1000 of a nautical mile (i.e. 6.08 feet) until the adoption of the international nautical mile.^[1]
kapallengd (e. cable length)	100 faðmar	608		185,3184	Einn tíundi af sjómílu. Þegar þessi eining var notuð var hún tilgreind sem um það bil 100 faðmar.
sjómíla (e. nautical mile)	10 kapallengdir	6.080		1.853,184	Notuð til að mála fjarlægð úti á sjó. Þangað til skilgreining á sjómílunni sem 1.852 metrar var samþykkt alþjóðlega árið 1970 var breska sjómílan skilgreind sem 6.080 fet.^[2]
Mælieiningar könnun Gunters (frá 17. öld)
link	7,92 tommur	66/100	201,168	0,201168	1/100 af keðju
rod	25 link	66/4	5.029,2	5,0292	Rod hét líka pole eða perch og jafngildi 5,5 stikum
keðja	4 rod	66		20,1168	100 link eða 1/10 af furlong

Flatarmál

Mælieining	Skilgreining	Ferfet	Ferrod	Fermílur	Fermetrar	Hektarar	Athugasemdir
perch	1 rod × 1 rod	272,25	1	1/102400	25,29285264	0,002529	Þó að þessi eining hét formlega square rod hefur hún verið kölluð pole eða perch, eða á réttan hétt, square pole eða square perch, í nokkrar aldir.
ekrufjóðrungur (e. rood)	1 furlong × 1 rod	10,890	40	1/2560	1011,7141056	0,1012	Einn ekrufjórðungur er 1.210 ferstikur
ekra	1 furlong × 1 keðja	43.560	160	1/640	4046,8564224	0,4047	Ein ekra er 4.840 ferstikur

Rúmtak

Mælieining	Breskar únsur	Bresk pint	Millilítrar	Rúmtommur	Bandarískar únsur	Bandarísk pint
únsa (e. fluid ounce, fl oz)	1	1/20	28,4130625	1,7339	0,96076	0,060047
gill (gi)	5	1/4	142,0653125	8,6694	4,8038	0,30024
pint (pt)	20	1	568,26125	34,677	19,215	1,2009
quart (qt)	40	2	1.136,5225	69,355	38,430	2,4019
gallon (gal)	160	8	4.546.09	277,42	153,72	9,6076

Massi og þyngd

Mælieining	Pund	Grömm	Kíló	Athugasemdir
grain (gr)	1/7000	0,06479891		Nákvæmlega 64,79891 milligrömm
drakma (e. dram, dr)	1/256	1,7718451953125
únsa (e. ounce, oz)	1/16	28,349523125
pund (e. pound, lb)	1	453,59237	0,45359237	Nákvæmlega 453,59237 grömm.
stone (st)	14	6350,29318	6,35029318	Á Bretlandi er þyngd einstaklings oft gefin upp í stone og pundum.
quarter (qtr)	28		12,70058636	Einn quarter jafngildir tveimur stone eða einum fjórðungi af vætt. Orðið quarter var líka notað um fjórðung af pundi.
vætt (e. hundredweight, cwt)	112		50,80234544	Ein bresk vætt jafngildir átta stone. Þetta er svokallaða „langa vættin“, sem er ólík þeirri „stuttu“ sem jafngildur 100 pundum og er notuð í Bandaríkjunum og Kanada.^[3]
brúttotonn (e. long ton, t)	2240		1016,0469088	Eins og í bandarísku og kanadísku réttarkerfunum jafngilda tuttugu vætt einu brúttotonni.^[3] Breska vættin er 12% stærri en sú bandaríska og kanadíska. Breska tonnið (eða brúttótonnið) er 2.240 pund, sem er svipaðara metrakerfistonninu (um 2.204,6 pund) en bandaríska og kanadíska tonnið (2.000 pund eða 907,185 kg).

Neðanmálsgreinar

↑ ^1,0 ^1,1 Nákvæma talan var 6,08 fet en í reynd var 6 fet notað. Faðmurinn var alltaf skilgreindur sem 6 fet í reynd. Deilan skipti engu máli því á öllum sjókortum teiknuðum af Breska flotamálaráðuneytinu voru dýptir grynnri en 5 faðmar alltaf gefnar upp í fetum. Í dag er metrakerfið notað á öllum sjókortum nema bandarískum, þar sem fet eru notuð fyrir allar dýptir.
↑ Sjómílan var ekki gefin upp í öðrum mælieiningum því hún er leidd af ummáli Jarðarinnar (eins og upprunalegi metrinn).
↑ ^3,0 ^3,1 Weights and Measures Act Geymt 16 október 2012 í Wayback Machine

[fath-1] 1,0 ^1,1 Nákvæma talan var 6,08 fet en í reynd var 6 fet notað. Faðmurinn var alltaf skilgreindur sem 6 fet í reynd. Deilan skipti engu máli því á öllum sjókortum teiknuðum af Breska flotamálaráðuneytinu voru dýptir grynnri en 5 faðmar alltaf gefnar upp í fetum. Í dag er metrakerfið notað á öllum sjókortum nema bandarískum, þar sem fet eru notuð fyrir allar dýptir.

[2] Sjómílan var ekki gefin upp í öðrum mælieiningum því hún er leidd af ummáli Jarðarinnar (eins og upprunalegi metrinn).

[justice1-3] 3,0 ^3,1 Weights and Measures Act Geymt 16 október 2012 í Wayback Machine

[1]

[2]

[3]