Antífon
Antífon frá Rhamnos á Attíkuskaganum (uppi 480 – 403 f.Kr.) var fyrstur hinna tíu Attísku ræðumanna.
Antífon var ræðumaður og stjórnmálamaður sem gerði það að atvinnu sinni að semja ræður. Deilt er um það hvort hann sé sá hinn sami Antífon og var sófisti og samtímamaður Sókratesar.
Hugsanlega var hann sá Antífon sem samdi verkið Um sannleikann, þar sem fyrst er rætt um ferningshring eins og Aristóteles getur um í 2. kafla fyrstu bókar Eðlisfræðinnar.
Antífon tók virkan þátt í stjórnmálum í Aþenu og var dyggur stuðningsmaður fámenninsstjórnarsinna. Hann átti þátt í valdaráni hinna Fjögurhundruð árið 411 f.Kr. Þegar lýðræði var komið á aftur árið 403 f.Kr. var hann sakaður um landráð og dæmdur til dauða. Sagnaritarinn Þúkýdídes (viii. 68) hafði mikið álit á honum.
Segja má að Antífon hafi fundið upp pólitíska mælskufræði, en hann ávarpaði ekki lýðinn sjálfur nema í réttarhöldunum yfir sér.
Hann hafði einkum atvinnu af því að semja ræður fyrir þá sem ekki gátu það sjálfir en þurftu á að halda í réttarhöldum, en sérhver maður þurfti að flytja eigið mál í réttinum án hjálpar. Fimmtán af ræðum Antífons eru varðveittar að hluta eða í heild. Tólf þeirra eru taldar vera skólaæfingar um réttarhöld sem aldrei fóru fram. Þeim er skipt í fernur, en hver ferna inniheldur tvær soknarræður og tvær varnarræður. Þrjár ræður voru notaðar í raunverulegum réttarhöldum. Allar ræðurnar fjalla um morðmál. Antífon er einnig sagður hafa samið hndbók um mælskufræði en hún er ekki varðveitt.
Antífon heldur því fram að náttúruleg lög séu mannkyni nauðsynleg, en að lög sem eru einungis mannasetningar séu einungis viðbætur sem byggja á samkomulagi borgaranna. Hann bætir við að mannasetningarlög komi beinlínis í veg fyrir að menn fari eftir náttúrulegum lögum.
Heimild
[breyta | breyta frumkóða]Útgáfur, þýðingar og frekari fróðleikur
[breyta | breyta frumkóða]Grískan texta ræðna Atnífons ásamt handritaskýringum og efnislegum skýringum er að finna í ritinu:
- Antiphon, The Speeches. Michael Gagarin (ritstj.) (Cambridge: Cambridge University Press, 1997).
Aðgengilegar enskar þýðingar er að finna í ritunum:
- Freeman, Kathleen (þýð.), The Murder of Herodes and Other Trials from Athenian Law Courts (Indianapolis: Hackett, 1986).
- Gagarin, Michael & MacDowell, Douglas M. (þýð.), Antiphon & Andocides (Austin: University of Texas Press, 1998).
Umfjöllun um gríska ræðumennsku og mælskulist er að finna í ritinu:
- Usher, Stephen, Greek Oratory: Tradition and Originality (Oxford: Oxford University Press, 1999).