Þolmynd

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Þolmynd (skammstafað sem þm. eða þolm.) er sagnmynd sem er mynduð með hjálparsögninni ‚að vera‘ eða ‚að verða‘ og lýsingarhætti þátíðar af aðalsögn. Þolmynd leggur áherslu á þolanda setningar en geranda er sjaldnast getið, dæmi:

  • Jón var klæddur af móðurinni.
  • Vitað er að jörðin er lífvænleg.
  • Henni var hjálpað.

Geld þolmynd[breyta | breyta frumkóða]

Geld þolmynd er það nefnt þegar sögnin í tekur ranga beygingu. Dæmi:

Hann svarar öllum spurningum sem fyrir hann er lagt[sic].

Spurningar eru ekki hvorugkyn eintölu, heldur kvenkyn fleirtölu. Rétt er að segja: Hann svarar öllum spurningum sem fyrir hann eru lagðar.

Gert var grein[sic] fyrir því.

Grein er kvenkyns, því á að standa þarna: Gerð var grein fyrir því. [1]

Þeir eiga mörg góð lög sem er tileinkað[sic] sólinni.

Lögin eru hvorugkyn fleirtölu, því á að standa þarna: Þeir eiga mörg góð lög sem eru tileinkuð sólinni. [2]

Hin nýja þolmynd[breyta | breyta frumkóða]

Hin hefðbundna þolmynd sem notuð hefur verið í gegnum tíðina er notuð af bæði eldri og yngri málnotendum.

  • Ég var beðin að læra heima í gær.
  • Mér var hrint í skólanum.

En upp á síðkastið hafa margir yngri málnotendur tekið upp á því að nota það sem kallast nýju þolmyndina.

  • Það var beðið mig að læra heima í gær.
  • Það var hrint mér í skólanum.

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]