Ólafur liljurós
Ólafur liljurós er sagnadans eða danskvæði sem er til í ýmsum útgáfum víða um Norðurlönd. Kvæðið segir frá riddaranum Ólafi sem hittir álfkonu á ferð sinni. Álfkonan freistar hans með gjöfum en þegar hann vill ekki þýðast hana ýmist slær hún hann, stingur eða kastar á hann bölvun. Ólafur ríður heim og deyr skömmu síðar. Kvæðið kemur fyrir í handritum frá 16. og 17. öld. Á dönsku er það þekktast undir nafninu „Elveskud“, á norsku heitir það „Olav Liljekrans“, á færeysku „Ólavur Riddararós“ og á sænsku „Herr Olof och älvorna“. Hliðstæð kvæði þar sem riddarans er freistað af hafmeyju eru ýmsar útgáfur af „Clerk Colvill“ í Bretlandi og „Ritter Peter von Stauffenberg und die Meerfeye“ í Þýskalandi.
Elsta danska útgáfan er í kvæðahandritinu Karen Brahes folio frá 1583. Á Íslandi kemur kvæðið fyrir í Kvæðabók séra Gissurar Sveinssonar frá 1665. Á sænsku kemur kvæðið fyrir í kvæðasafni sem Erich Sparrman skrifaði upp eftir Ingierd Gunnarsdotter árið 1678.
Útfærslur
[breyta | breyta frumkóða]- Elverskud er kantata eftir Niels W. Gade frá 1854.
- Ólafur liljurós er ballett eftir Jórunni Viðar frá 1952.
- Ballaðan um Ólaf Liljurós er 35 mínútna kvikmynd eftir Rósku og Manrico Pavolettoni frá 1977.