Frank Lloyd Wright

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Frank Lloyd Wright árið 1954.

Frank Lloyd Wright (8. júní 18679. apríl 1959) var áhrifamikill bandarískur arkitekt, rithöfundur og kennari. Hann hannaði yfir 1.000 byggingar á 70 ára ferli. Hann nefndi þá stefnu sem hann fylgdi lífrænan arkitektúr sem fólst í því að hanna í samræmi við mannlíf og umhverfi. Fallvatnsbyggingin í Pennsylvaníu er ágætt dæmi um slíka hönnun, en sú bygging hefur verið kölluð „besti bandaríski arkitektúr fyrr og síðar“.[1] Wright hafði mikil áhrif á arkitektúr um allan heim á 20. öld. Síðari hluta ævi hans ráku hann og eiginkona hans Olgivanna Lloyd Wright vinsælan skóla í andlegum þroska og arkitektúr á heimili þeirra, Taliesin í Wisconsin.[2][3]

Wright var helsti forvígismaður þess sem var kallað Gresjuskólinn í arkitektúr og hann þróaði líka hugmyndina um Úsóníuheimilið og Breiðvangsborgina („Broadacre City“), sem hann sá fyrir sér að ætti að einkenna borgarskipulag í Bandaríkjunum. Hann hannaði meðal annars skrifstofur, kirkjur, skóla, skýjakljúfa, hótel og söfn, með nýrri og frumlegri nálgun. Wright hannað líka innra rýmið (þar á meðal steinda glugga, gólf, húsgögn og jafnvel borðbúnað) í samræmi við heildarútlit byggingarinnar. Hann skrifaði nokkrar bækur um arkitektúr og fjölda greina, og var vinsæll fyrirlesari bæði í Bandaríkjunum og Evrópu. Árið 1991 nefndi stofnunin American Institute of Architects hann „mesta bandaríska arkitekt allra tíma“.[1] Árið 2019 voru nokkur verka hans skráð á Heimsminjaskrá UNESCO sem „20. aldar arkitektúr eftir Frank Lloyd Wright“.

Wright ólst upp í sveit í Wisconsin. Hann lærði verkfræði við Wisconsin-háskóla og gerðist svo lærlingur, fyrst hjá Joseph Lyman Silsbee 1887, og síðan Louis Sullivan 1888. Hann opnaði eigin stofu í Chicago árið 1893 og setti upp vinnustofu á heimili sínu í Oak Park í Illinois 1898. Hann fór frá fyrstu eiginkonu sinni, Catherine Tobin, árið 1909 og hóf sambúð með Mamah Cheney. Hún var myrt ásamt tveimur börnum sínum og fjórum öðrum þegar vinnumaður á heimili þeirra gekk berserksgang með öxi árið 1914. Frank giftist síðar Miriam Noel og að síðustu Olgu Ivanovnu Lazovich Milanoff (Olgivönnu).

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  1. 1,0 1,1 Brewster, Mike (28. júlí, 2004). „Frank Lloyd Wright: America's Architect“. Business Week. The McGraw-Hill Companies. Afrit af upprunalegu geymt þann 2. mars, 2008. Sótt 22. janúar, 2008.
  2. Caves, R. W. (2004). Encyclopedia of the City. Routledge. bls. 777. ISBN 978-0-415-86287-5.
  3. A Directory of Frank Lloyd Wright Associates: APPRENTICES 1929 to 1959, jgonwright.net, sótt 10. febrúar, 2021.

Tengill[breyta | breyta frumkóða]

  Þetta æviágrip er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.