Fjörulalli

Fjörulalli er kynjadýr sem umtalað er í íslenskum þjóðsögum. Fjörulalli gengur stundum á land og er þá helst á ferli að næturlagi en hún heldur sig helst í sjónum. Önnur heiti eru fjörudýr, fjörulabbi, lalli og skeljalabbi eða skeljalalli. Oftast sjást til fjörulalla á Breiðafirði og Vestfjörðum, og nokkur dæmi eru um að sést hafi til þeirra á Norðurlandi.

Fjörulallar voru yfirleitt ekki taldir sérstaklega hættulegir, nema ef þeir kæmust í sauðfé, þá áttu þeir til að rífa undan kindunum júgrin. Sumar heimildir segja að fjörulallinn sé settur hrúðurköllum og skeljum, og því skrjáfi í honum þegar hann hreyfi sig. Óléttar konur eru sagðar þurfa að vara sig sérstaklega á fjörulöllum, þar sem þeir geti skaddað fóstrið í móðurkviði.

Fjörulalla hefur verið lýst svo í frásögu í tímaritinu Breiðfirðingur 1. tbl. 1991:

“Skepnan var rétt neðan undir stofuglugganum svo birtan frá glugganum féll á hana. Hún stóð þá upp svo við sáum greinilegaalla lögun á henni.  Hún var svört eða mjög dökk, loðin og lubbaleg, stutt og digur og engin rófa eða hali; segja má að hún hafi verið kassalöguð á skrokkinn. Hálsinn var mjög stuttur, hausinn lítill og hnöttóttur og eins og kýttur við búkinn. Niður úr lubbanum voru fjórir loðnir fætur og ekki hærri en sem svarar þverhönd.”

Heimildir

• Jón Árnason, Árni Böðvarsson og Bjarni Vilhjálmsson. Íslenzkar þjóðsögur og ævintýri, þriðja bindi. Reykjavík: Bókaútgáfan Þjóðsaga, 1954.
• Jón Baldur Hlíðberg og Sigurður Ægisson. Íslenskar kynjaskepnur. Reykjavík: JPV útgáfa, 2008.
• Þorvaldur Friðriksson, 2023. Skrímsli í sjó og vötnum á Íslandi. Söguútgáfan, ISBN 9789935312099