Ahmed al-Sharaa
| Ahmed al-Sharaa | |
|---|---|
| أحمد الشرع | |
 Ahmed al-Sharaa árið 2025. | |
| Forseti Sýrlands | |
Núverandi | |
| Tók við embætti 29. janúar 2025 | |
| Forsætisráðherra | Mohammed al-Bashir (2024-2025) |
| Forveri | Bashar al-Assad |
| Emír Hayat Tahrir al-Sham | |
| Í embætti 1. október 2017 – 29. janúar 2025 | |
| Forveri | Abu Jaber Shaykh |
| Eftirmaður | Embætti leyst upp |
| Emír al-Nusra-fylkingarinnar | |
| Í embætti 1. október 2012 – 28. janúar 2017 | |
| Forveri | Embætti stofnað |
| Eftirmaður | Embætti leyst upp |
| Persónulegar upplýsingar | |
| Fæddur | 29. október 1982 Ríad, Sádi-Arabíu |
| Þjóðerni | Sýrlenskur |
| Stjórnmálaflokkur | Hayat Tahrir al-Sham (HTS) |
| Trúarbrögð | Súnní |
Ahmed al-Sharaa (f. árið 1982 í Ríad í Sádi-Arabíu), einnig þekktur sem Abu Mohammed al-Jolani (stundum skrifað al-Jawlani eða al-Julani) er sýrlenskur hernaðarleiðtogi og starfandi forseti Sýrlands. Sharaa var áður leiðtogi Hayat Tahrir al-Sham (HTS), íslamskra stjórnmála- og hernaðarsamtaka sem börðust í sýrlensku borgarastyrjöldinni.
Ahmed al-Sharaa leiddi skyndisókn HTS og bandamanna þeirra í norðvesturhluta Sýrlands síðla árs 2024 sem leiddi til falls ríkisstjórnar Bashar al-Assad, fyrrverandi forseta Sýrlands, á innan við tveimur vikum. Sharaa fer nú fyrir bráðabirgðastjórn í Sýrlandi.
Æviágrip
[breyta | breyta frumkóða]Ahmed al-Sharaa fæddist í Ríad í Sádi-Arabíu en foreldrar hans voru Sýrlendingar frá Gólanhæðum. Hann ólst upp í sýrlensku höfuðborginni Damaskus. Að eigin sögn var Sharaa innblásinn af annarri uppreisn Palestínumanna og ákvað að gerast vígamaður eftir að Bandaríkjamenn gerðu innrás í Írak árið 2003. Hann gekk til liðs við hryðjuverkasamtökin al-Kaída og reis fljótt til metorða innan þeirra, meðal annars vegna þekkingar sinnar á Sýrlandi.[1] Á þessum tíma tók Sharaa upp viðurnefnið Abu Mohammed al-Jolani, með vísan í Gólanhæðir, þaðan sem fjölskylda hans er upprunnin.[2]
Stjórn al-Nusra og HTS
[breyta | breyta frumkóða]Talið er að Sharaa hafi setið í bandarísku fangelsi í Írak í nokkur ár en hann sneri aftur til Sýrlands árið 2011 með sex menn og töluvert magn peninga. Abu Bakr al-Baghdadi, þáverandi leiðtogi al-Kaída í Írak og verðandi leiðtogi Íslamska ríkisins, hafði gefið Sharaa það verkefni að stofna deild hryðjuverkasamtakanna í Sýrlandi. Sharaa tók því þátt í að stofna Al Nusra-fylkinguna.[1] Ólíkt Íslamska ríkinu var Al-Nusra-fylkingin sýrlensk þjóðernishreyfing sem lagði höfuðáherslu á að koma Bashar al-Assad frá völdum og stofna íslamskt fyrirmyndarríki innan landamæra Sýrlands.[3]
Árið 2014 hóf Al Nusra-fylkingin að sækja í sig veðrið með umfangsmiklum árásum í Idlibhéraði, þar sem hreyfingin sigraði aðra uppreisnarhópa og tók frá þeim vopn og annan búnað sem þeir höfðu þegið frá Bandaríkjunum.[4] Al Nusra-fylkingin lagði borgina Idlib undir sig að fullu í september 2015.[5]
Árið 2016 tilkynnti Sharaa að Al Nusra-fylkingin hygðist slíta tengslum sínum við al-Kaída.[6] Nafni hreyfingarinnar var jafnframt breytt í Jabhat Fateh al-Sham. Sharaa sagði hreyfinguna ekki vilja eiga nein tengsl við erlendar hreyfingar og að breytingin væri jafnframt ætluð til þess að fjarlægja þann fyrirslátt sem stjórnarher Assads og rússneskra bandamanna hans hefði notað til að gera árásir á óbreytta borgara á yfirráðasvæði Al Nusra í Idlib. Talið er að breytingin hafi einnig verið ætluð til þess að bæta samband hópsins við aðrar uppreisnarhreyfingar í Sýrlandi.[7] Árið 2017 sameinaðist hópurinn öðrum hreyfingum og myndaði uppreisnarhreyfingu undir nýju nafni, Hayat Tahrir al-Sham (HTS).[8]
Sem leiðtogi HTS reyndi Sharaa að auka lögmæti samtakanna í augum umheimsins og koma í veg fyrir að stórveldi heimsins gerðu árásir á yfirráðasvæði þeirra í nafni baráttu gegn hryðjuverkum. Liðsmenn HTS börðust gegn vígamönnum al-Kaída og Íslamska ríkisins og útveguðu Bandaríkjamönnum upplýsingar um háttsetta meðlimi Íslamska ríkisins á svæðinu. Talið er að liðsmenn HTS hafi ráðið niðurlögum Abu al-Hussein al-Husseini al-Qurashi, þáverandi leiðtoga Íslamska ríkisins, í deilum milli hópanna.[1]
Frá árinu 2016 stýrði Sharaa nokkurs konar smáríki í Idlib, þar sem fjórar milljónir manns búa. Hann lagði áherslu á að byggja upp sveitir sínar, bæta þjálfun þeirra og undirbúa þær fyrir frekari átök. Stjórn hans lét handtaka og ráða af dögum menn sem voru taldir geta ógnað stöðu hans sem leiðtoga Idlib og lét jafnframt bæla niður og í einhverjum tilvikum pynta mótmælendur gegn stjórninni. Sharaa segir þetta ekki hafa verið gert með hans blessun og að HTS hafi refsað þeim sem frömdu slíka glæpi.[1]
Valdataka og stjórn í Sýrlandi
[breyta | breyta frumkóða]Í nóvember 2024 hóf HTS skyndisókn frá Idlib-héraði gegn stjórnarhernum og tók yfir Aleppó þann 4. desember.[9] Stjórnarherinn náði ekki að veita HTS sterka mótspyrnu og hver borgin féll á fætur annarri á örskömmum tíma þar til höfuðborgin Damaskus féll þann 8. desember. Bashar al-Assad flúði úr landi og hafið var að færa stjórn landsins í hendur Sharaa og HTS.[10]
Eftir sigurinn gegn Assad hefur Sharaa lagt áherslu á að Sýrland undir hans stjórn muni ekki líkjast Afganistan undir stjórn Talíbana, einkum í málefnum kvenna.[11] Hann hefur heitið því að virða minnihlutahópa[12] og segist styðja menntun kvenna.[13]
Ahmed al-Sharaa tók formlega við embætti forseta Sýrlands til bráðabirgða þann 29. janúar 2025.[14] Hann hefur heitið því að lýðræðislegar forsetakosningar verði haldnar í landinu eftir fjögur ár.[15]
Í mars 2025 brutust út átök í strandhéruðum Sýrlands milli hers al-Sharaa og hersveita sem enn studdu Bashar al-Assad. Að minnsta kosti 1.383 óbreyttir borgarar, aðallega Alavítar, voru teknir af lífi í átökunum af öryggissveitum al-Sharaa og stuðningsmönnum stjórnar hans.[16]
Þann 14. mars undirritaði al-Sharaa nýja sýrlenska stjórnarskrá til næstu fimm ára. Í henni eru tjáningarfrelsi og kvenréttindi tryggð og tekið fram að konur skuli hafa rétt til atvinnu og menntunar og að félagsleg, pólitísk og efnahagsleg réttindi þeirra skuli tryggð. Samkvæmt stjórnarskránni er bannað að upphefja stjórnartíð Assads og draga úr alvarleika glæpa stjórnar hans. Áskilið er í stjórnarskránni að leiðtogi Sýrlands skuli vera múslimi og að lagasetning sé í höndum þings fram að kosningum. Þriðjungur þingsins á að vera skipaður af forsetanum.[17]
Sharaa myndaði nýja stjórn í lok mars þar sem hann tók sjálfur við völdum forsætisráðherra. Í stjórninni eru 26 ráðherrar, þar á meðal einn Alavíti, einn Drúsi og ein kristin kona.[18]
Þann 14. maí 2025 hitti Sharaa Donald Trump Bandaríkjaforseta í Ríad í Sádi-Arabíu í boði Múhameðs bin Salman krónprins. Trump boðaði á fundinum að hann hygðist aflétta refsiaðgerðum gegn Sýrlandi.[19][20]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Samúel Karl Ólason (9. desember 2024). „Sýrlenska þjóðin á krossgötum: Hver er Abu Mohammed al-Jolani?“. Vísir. Sótt 9. desember 2024.
- ↑ Brynjólfur Þór Guðmundsson (8. desember 2024). „Hverjir eru uppreisnarmennirnir sem hröktu Assad frá völdum í Sýrlandi?“. RÚV. Sótt 8. desember 2024.
- ↑ Magnús Þorkell Bernharðsson (2018). Miðausturlönd: Fortíð, nútíð og framtíð. Mál og menning. bls. 258. ISBN 978-9979-3-3683-9.
- ↑ „Al-Nusra sækir fram í Idlib“. RÚV. 3. nóvember 2014. Sótt 16. febrúar 2025.
- ↑ Kristján Róbert Kristjánsson (9. september 2015). „Idlib á valdi al-Nusra“. RÚV. Sótt 16. febrúar 2025.
- ↑ „Kljúfa sig frá al-Kaída“. mbl.is. 28. júlí 2016. Sótt 11. desember 2024.
- ↑ Samúel Karl Ólason (28. júlí 2016). „Nusra front slítur sig frá al-Qaeda“. Vísir. Sótt 16. febrúar 2025.
- ↑ „Hver er sýrlenski uppreisnarhópurinn HTS?“. mbl.is. 8. desember 2024. Sótt 8. desember 2024.
- ↑ Hugrún Hannesdóttir Diego (4. desember 2024). „Uppreisnarsveitir fikra sig sunnar og safna liðsstyrk“. RÚV. Sótt 6. desember 2024.
- ↑ Eiður Þór Árnason (8. desember 2024). „Skyndisókn batt enda á 24 ára valdatíð Bashar Assad í Sýrlandi“. Vísir. Sótt 8. desember 2024.
- ↑ „Segir Sýrland ekki munu líkjast Afganistan“. mbl.is. 18. desember 2024. Sótt 18. febrúar 2025.
- ↑ Mina Al-Lami (9. desember 2024). „From Syrian jihadist leader to rebel politician: How Abu Mohammed al-Jawlani reinvented himself“. BBC. Sótt 9. desember 2024.
- ↑ Jeremy Bowen. „Syria not a threat to the world, rebel leader Ahmed al-Sharaa tells BBC“. BBC. Sótt 19. desember 2024.
- ↑ Samúel Karl Ólason (30. janúar 2025). „Tekur formlega völd í Sýrlandi en heitir kosningum“. Vísir. Sótt 29. janúar 2025.
- ↑ Einar Sigurðsson (15. janúar 2025). „Framtíð Sýrlands eftir valdaránið“. Heimildin. Sótt 8. desember 2024.
- ↑ Brynjólfur Þór Guðmundsson (12. mars 2025). „Á annað þúsund drepnir á innan við viku“. RÚV. Sótt 17. mars 2025.
- ↑ Hugrún Hannesdóttir Diego (14. mars 2025). „Öryggisráð SÞ fordæmir ofbeldi í strandhéruðum Sýrlands“. RÚV. Sótt 17. mars 2025.
- ↑ Rafn Ágúst Ragnarsson (7. apríl 2025). „Ný ríkisstjórn mynduð í Sýrlandi“. Vísir. Sótt 30. mars 2025.
- ↑ Gunnar Reynir Valþórsson (14. maí 2025). „Trump hitti Sýrlandsforseta í Sádi-Arabíu“. Vísir. Sótt 14. maí 2025.
- ↑ Ásrún Brynja Ingvarsdóttir (14. maí 2025). „Trump hitti Sýrlandsforseta eftir að hafa boðað afnám refsiaðgerða“. RÚV. Sótt 14. maí 2025.
| Fyrirrennari: Bashar al-Assad |
|
Eftirmaður: Enn í embætti | |||