Tsuga dumosa

Himalajaþöll
	;
Ástand stofns
	; Ekki í útrýmingarhættu
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
Fylking:	Berfrævingar (Pinophyta);
Flokkur:	Barrtré (Pinopsida);
Ættbálkur:	Pinales;
Ætt:	Þallarætt (Pinaceae);
Ættkvísl:	Þöll (Tsuga);
Tegund:	T. dumosa;
Tvínefni
	Tsuga dumosa; (D. Don) Eichler
Samheiti
	Tsuga yunnanensis subsp. dura (Downie) E. Murray; Tsuga yunnanensis (Franch.) E. Pritz.; Tsuga wardii Downie; Tsuga leptophylla Hand.-Mazz.; Tsuga intermedia Hand.-Mazz.; Tsuga dura Downie; Tsuga dumosa var. yunnanensis (Franch.) Silba; Tsuga dumosa subsp. leptophylla (Hand.-Mazz.) E. Murray; Tsuga chinensis subsp. wardii (Downie) E. Murray; Tsuga calcarea Downie; Tsuga brunoniana var. typica Patschke; Tsuga brunoniana (Wall.) Carrière; Pinus dumosa D. Don; Pinus brunoniana Wall.; Abies yunnanensis Franch.; Abies dumosa (D. Don) Mirb.; Abies brunoniana (Wall.) Lindl.

Himalajaþöll, (fræðiheiti) Tsuga dumosa, eða á kínversku, Yunnan tieshan (einfölduð kínv. = 云南铁杉 , hefðbundin kínv. = 雲南鐵杉 framb. = Yúnnán tiěshān), er tegund af barrtrjám ættuð frá austur Himalajafjöllum. Þar vex hún í hlutum Nepal, Indlands, Bútan, Búrma , Víetnam, Tíbet, og Kína. Innan búsvæðis þess er það notað í byggingar sem og húsgögn. Í Evrópu og Norður-Ameríku, kemur hún einstöku sinnum fyrir sem prýðistré og var fyrst flutt til Bretlands 1838.

Lýsing[breyta | breyta frumkóða]

Tsuga dumosa er tré sem verður 20 til 25 metra há og einstaka sinnum að 40m há. Þvermálið í brjósthæð er oft 40 til 50 sm, en getur orðið meir en 100 sm.^[2] Krónan á litlum trjám er egglaga. Eldri tré eru oft með marga stofna upp af einum eða tvem aðalstofnum, særstaklega ræktuð. Króna fullvaxinna trjáa er breið, óreglulega pýramýdalaga og gisin. Börkurinn er svipaður og á gömlu lerki: nokkuð bleikleitur til grábrúnn og með breiðum og grunnum og flögnuðum sprungum.^[3] Greinarnar eru skástæðar til hornréttar. Smágreinarnir eru rauðbrúnar eða grágular á fyrsta ári og hærðar. Tveggja til þriggja ára greinar grábrúnar eða dökkgráar með blaðörum. Timbrið er fínlegt brúngult og beinum æðum.^[2]

Útbreiðsla og búsvæði[breyta | breyta frumkóða]

Tsuga dumosa vex almennt í Himalajafjöllum. Í Indlandi, hún kemur fyrir frá Uttarakhand í vestri til Arunachal Pradesh í austri. Svæðið nær áfram suðaustur til norður Búrma og Víetnam, og norðaustur til suðaustur Tíbet og í Kína, þar sem hún kemur fyrir í norðaustur Yunnan og suðaustur Sichuan. Yfirleitt er hún þar á fjallshlíðum og árdölum í 2300 til 3500 metra hæð.^[4] Í Víetnam finnst hún bara yfir 1500 metra hæð, á Hoang Lien Son fjalli. Þar vex hún í bland við Rhododendron spp. og Abies pindrow, þó hún geti einnig verið í hreinum skógi. Hún er aðlöguð svæðum með köldu loftslagi og mikilli úrkomu og raka.^[2]

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

↑ Yang, Y.; Luscombe, D. & Rushforth, K. (2013). „Tsuga dumosa“. The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T42434A2979998. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42434A2979998.en. Sótt 14. desember 2017.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Earle, Christopher J. (2006). „Tsuga dumosa“. The Gymnosperm Database. Sótt 13. maí 2007.
↑ Mitchell, Alan (1974). Trees of Britain & Northern Europe. London: Harper Collins Publishers. bls. 146–147. ISBN 0-00-219213-6.
↑ Snið:Netheimild

Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[iucn-1] Yang, Y.; Luscombe, D. & Rushforth, K. (2013). „Tsuga dumosa“. The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T42434A2979998. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42434A2979998.en. Sótt 14. desember 2017.

[Data-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Earle, Christopher J. (2006). „Tsuga dumosa“. The Gymnosperm Database. Sótt 13. maí 2007.

[Mitchell-3] Mitchell, Alan (1974). Trees of Britain & Northern Europe. London: Harper Collins Publishers. bls. 146–147. ISBN 0-00-219213-6.

[FoC-4] Snið:Netheimild

[1]

[2]

[3]

[4]