Stalínismi
Stalínismi er pólitísk og fræðileg stefna sem er kennd við Jósef Stalín og þykir einkenna stjórnartíð hans og ritstörf. Nafngiftin er komin frá Lev Trotskíj, andstæðingi Stalíns, og er oftast notuð í neikvæðri merkingu, nánar tiltekið að stalínismi sé stefna sterkrar valdstjórnar, sósíalisma í einu landi, lítillar virðingar fyrir mannréttindum, flokkseinræðis, umfangsmikils og spillts skrifræðis, áætlunarbúskapar og efnahagsstefnu og stjórnkerfi með sósíalísk einkenni, í það minnsta á yfirborðinu - auk þess sem aðdáun á Jósef Stalín er oft en ekki alltaf höfð með.
Stalín sjálfur sagðist fylgja marx-lenínískri stefnu (eða einfaldlega sósíalískri eða kommúnískri) í pólitískum athöfnum sínum. Líkt og með trotskíisma, eru menn ekki á eitt sáttir um hvað er rétt og rangt eða hvað þessi orð þýða nákvæmlega. Margir kommúnistar sem ekki eru trotskíistar segja að stalínismi sé einfaldlega ekki til, þ.e. að orðið lýsi engri ákveðinni stefnu eða skoðun, enda hafi stjórnartíð Stalíns að miklu leyti mótast af nauðsyn vegna ytri aðstæðna eða af rótgrónum hefðum rússneskrar stjórnmálamenningar. Þá þekkist það líka að stuðningsmenn eða aðdáendur Stalíns taki orðið og noti það stoltir til að lýsa sjálfum sér.
Framan af stjórnartíð Stalíns, beittu Sovétríkin Þriðja alþjóðasambandinu fyrir sig til þess að boða og útbreiða stefnu sína.
Tengt efni
[breyta | breyta frumkóða]- Ritsafn Stalíns á Marxists.org
- Svartbók kommúnismans
- Greinar um kommúnisma eftir heimspekinginn Bertrand Russell
- Konur í þrælakistum Stalíns eftir Elinor Lipper og Aino Kuusinen
